Kasjopeja (roślina)
 Cassiope tetragona | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
kasjopeja |
| Nazwa systematyczna | |
| Cassiope D. Don Edinburgh New Philos. J. 17: 157. Jul 1834[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
C. tetragona (Linnaeus) D. Don[3] | |
Kasjopeja (Cassiope D.Don.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych. Obejmuje 17[4][5]–18[6] gatunków. Występują one w Arktyce (w Europie, Azji i Ameryce Północnej)[7], poza tym w górach Japonii, w zachodniej części Ameryki Północnej (od Alaski po Kalifornię[7]) oraz w Himalajach[5]. Rosną w tundrze, na piaszczystych wrzosowiskach, w miejscach wilgotnych i mszystych oraz na skałach węglanowych. Nazwa rodzaju pochodzi od Kasjopei – mitycznej matki Andromedy i nadana została ze względu na pokrewieństwo tych roślin w obrębie rodziny wrzosowatych z rodzajem modrzewnica o naukowej nazwie Andromeda[7]. Niektóre gatunki z rodzaju kasjopeja uprawiane są w alpinariach[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Karłowe, zimozielone krzewinki o wysokości do 30 cm[7]. Pędy płożące i podnoszące się, czasem prosto wzniesione, nagie lub owłosione[6].
- Liście
- Skrętoległe lub naprzeciwległe, siedzące, gęsto ułożone[7], często w czterech rzędach[5]. Blaszka liściowa drobna[5], gruczołowata, owłosiona lub naga, czółnowata – z brzegami wzniesionymi ku górze[6].
- Kwiaty
- Pojedyncze, zwykle 5-krotne, wyrastają na cienkich szypułkach z kątów liści[5], wzniesionych ale zwieszonych na końcach podczas kwitnienia (podczas owocowania prostują się)[6]. Działek kielicha pięć. Korona dzwonkowata lub kubeczkowata utworzona jest w wyniku zrośnięcia pięciu płatków; ma kolor biały, czasem z odcieniem kremowym lub różowym[5][7]. Wolne końce płatów zwykle odgięte[5]. Pręcików jest 10[7]. Ich nitki są proste i spłaszczone, pylniki jajowate, na końcach z dwoma odgiętymi pazurkami[5]. Pyłek wysypuje się przez duże pory[8]. Zalążnia górna, owłosiona[7] lub naga[5], powstaje z pięciu owocolistków. Zawiera liczne zalążki[5]. Zwieńczona jest pojedynczą szyjką słupka[7]. Znamię główkowate[6].
- Owoce
- Pięcio- lub czterokomorowa, kulista torebka[8] zawierająca liczne, drobne nasiona[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj należy do monotypowej podrodziny Cassiopoideae w rodzinie wrzosowatych Ericaceae[9].
- Cassiope abbreviata Hand.-Mazz.
- Cassiope × anadyrensis Jurtzev
- Cassiope argyrotricha T.Z.Hsu
- Cassiope ericoides (Pall.) D.Don
- Cassiope fastigiata (Wall.) D.Don
- Cassiope fujianensis L.K.Ling & G.Hoo
- Cassiope lycopodioides (Pall.) D.Don – kasjopeja widłakowata
- Cassiope membranifolia R.C.Fang
- Cassiope mertensiana (Bong.) G.Don
- Cassiope myosuroides W.W.Sm.
- Cassiope nana T.Z.Hsu
- Cassiope palpebrata W.W.Sm.
- Cassiope pectinata Stapf
- Cassiope redowskii (Cham. & Schltdl.) G.Don
- Cassiope selaginoides Hook.f. & Thomson
- Cassiope tetragona (L.) D.Don – kasjopeja czworogroniasta
- Cassiope wardii Marquand
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Uprawa tych roślin możliwa jest na obszarach o lecie chłodnym i wilgotnym. Uprawia się niektóre gatunki (C. fastigiata, C. lycopodioides, i C. mertensiana) oraz odmiany uprawne pochodzenia mieszańcowego 'Edinburgh' (C. fastigiata × C. lycopodioides) i 'Muirhead' (C. lycopodioides × C. wardii)[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-22] (ang.).
- ↑ a b Cassiope. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ a b Cassiope. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ a b c d e f g h i j Fang Ruizheng, Peter F. Stevens: Cassiope D. Don. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ a b c d e Gary D. Wallace: Cassiope D. Don. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 189. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c Mieczysław Czekalski: Wrzosy, wrzośce i inne rośliny wrzosowate. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2008, s. 179. ISBN 978-83-09-01032-6.
- ↑ Genus: Cassiope D. Don. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 196–197, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.