Franciszek Radzewski

Franciszek Radzewski
	; herbu Łodzia
Data urodzenia	przed 1685
Data śmierci	5 maja 1748

Franciszek Radzewski z Bnina herbu Łodzia, pseud. Poklatecki Franciszek Equestris Ordinis Polak, (ur. przed 1685, zm. 5 maja 1748) – marszałek sejmu elekcyjnego w 1733, podkomorzy poznański w latach 1720-1748, chorąży nadworny koronny w latach 1706-1708, starosta wschowski w latach 1701-1720^[1], poseł na sejmy i pisarz polityczny.

Życiorys

Poseł na sejm 1703 roku z województwa poznańskiego^[2]. Poseł województw poznańskiego i kaliskiego na elekcję 1704 roku^[3]. Był deputatem województwa poznańskiego w konfederacji warszawskiej 1704 roku^[4], po 1704 roku jeden z przywódców stronnictwa Stanisława Leszczyńskiego w Wielkopolsce, krytykujący politykujących biskupów i papieża za wydanie zakazu koronacji Stanisław Leszczyńskiego na króla Polski^[5]. Marszałek sejmików nadzwyczajnych województw poznańskiego i kaliskiego w 1704 i 1705 roku^[6]. W 1705 roku potwierdził pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego^[7]. Był posłem na sejmy w 1712 i w 1713 roku. Przystąpił do konfederacji tarnogrodzkiej, mianowany w 1716 jej konsyliarzem. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1733 roku z województwa poznańskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na tym sejmie^[8]. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego^[9]. Po elekcji Leszczyńskiego, uszedł wraz z królem do Gdańska, a po kapitulacji dostał się do rosyjskiej niewoli. Więziony był w Elblągu i Toruniu.

Żonaty był z podczaszanką poznańską Wiktorią Bułakowską i Zofią Czarnkowską. Pochowany w podziemiach katedry gnieźnieńskiej.

Twórczość

Był pisarzem politycznym, autorem m.in. dzieł: Kwestyje politycznie obojętne ..., Poselstwo wielkie Rafała Leszczyńskiego... do Porty Ottomańskiej... 1700 odprawione....

Ważniejsze utwory

Kwestie polityczne obojętne, Statum Rzeczypospolitej Polskiej, prerogatywy urzędów w niej, zwyczaje elekcji królów, sejmów, sejmików i inne rzeczy, (Poznań) 1743 (2 wydania); wyd. następne: (Poznań) 1749 (wg Estreichera wyd. tytułowe jednego z wydań z 1743)
Poselstwo wielkie J. W. J. M. Pana Rafała... Leszczyńskiego... od Najjaśniejszego Króla Jegomości Augusta II i całej Rzeczypospolitej Polskiej od Mustaffy II cesarza tureckiego i całej Porty Ottomańskiej, w interesie konfirmacji traktatów pokoju... roku pańskiego 1700 odprawione, a... zupełnym diariuszem roku pańskiego 1744 do druku podane, Poznań 1744; przekł. francuski: fragmenty pt. "Ambassade du comte Leszczyński à la Porte Ottomane", Journal Littéraire, (Paryż) 1754; przekł. rumuński: fragm. w: P. Panaitescu "Călători poloni in tările române", Bukareszt 1930, Academia Română Studii şi Cercetări XVII.
Remonstracja stanom Rzeczypospolitej Polskiej o trybunałach, koronnym tudzież estymacji wolności i prerogatyw stanu szlacheckiego, politycznymi kwestiami, gruntownymi dowodami, istotnymi racjami, poważnymi królów oraz wielkich, godnością i rozumem, Polaków listami i statystycznym zdaniem... roku 1748 wywiedziona i objaśniona (1748)
Mowy sejmowe z roku 1733 znajdują się w Bibliotece Ossolińskich, rękopisy: 348/II, 704/I, 732/I

Listy

Do Stanisława Leszczyńskiego z 1 listopada 1736, rękopis znajdował się w Ossolineum, nr 1411/II
Od T. Potockiego z 1 marca 1736 i odpowiedź z 6 marca 1736, rękopis znajdował się w Ossolineum, nr 708/I

Przypisy

↑ Urzędnicy wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 227.
↑ Jarosław Poraziński, Sejm lubelski w 1703 roku i jego miejsce w konfliktach wewnętrznych na początku XVIII wieku, Warszawa-Poznań-Toruń 1988, s. 124.
↑ Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 415.
↑ Konfederacja Generalna, Circa Religionem Orthodoxam et Avitam Libertatem Woiewodztw, Ziem, y Powiatow Zkonfederowanych, [b.n.s]
↑ Janusz Tazbir, Łyżka dziegciu w ekumenicznym miodzie., Warszawa 2004, s.57
↑ Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 368.
↑ Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich nalężących z Posłami JKM [...], s. 23.
↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 36.
↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 184.

Bibliografia

Wojciech Kriegseisen: Franciszek Radzewski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXX/1 1987, s. 36-38.
Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 149.
Glabiszewski P., Franciszek Radzewski wielkopolski działacz szlachecki i pisarz polityczny czasów saskich, Poznań 1999.

Linki zewnętrzne

Franciszek Radzewski – publikacje w bibliotece Polona

[1] Urzędnicy wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 227.

[2] Jarosław Poraziński, Sejm lubelski w 1703 roku i jego miejsce w konfliktach wewnętrznych na początku XVIII wieku, Warszawa-Poznań-Toruń 1988, s. 124.

[3] Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 415.

[4] Konfederacja Generalna, Circa Religionem Orthodoxam et Avitam Libertatem Woiewodztw, Ziem, y Powiatow Zkonfederowanych, [b.n.s]

[Tazbir-5] Janusz Tazbir, Łyżka dziegciu w ekumenicznym miodzie., Warszawa 2004, s.57

[6] Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 368.

[7] Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich nalężących z Posłami JKM [...], s. 23.

[8] Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 36.

[9] Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 184.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]