Dziewanna pospolita

Dziewanna pospolita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	trędownikowate
Rodzaj	dziewanna
Gatunek	dziewanna pospolita
	Nazwa systematyczna
	Verbascum nigrum L.; Sp. Pl. 1: 178. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziewanna pospolita (Verbascum nigrum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny trędownikowatych. Występuje w Europie oraz na Syberii^[3]. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, pojedyncza, dołem niemal obła, górą kanciasta, o wysokości 30-100 cm.

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście jajowate, dolne obejmujące sercowatą nasadą łodygę. Na górnej stronie słabo owłosione, na spodniej pokryte szarym kutnerem o gwiazdkowatych włoskach.
Kwiaty: Zebrane w górnej części łodygi w grono przypominające kłos. Kwiaty żółte z czerwoną plamą u nasady, wyrastające pęczkami w kątach podsadek z podkwiatkiem. Kielich pokryty gwiazdkowatymi włoskami, korona o średnicy 1.5-2,5 cm, 5-krotna, kółkowa. Wewnątrz 5 purpurowo-fioletowo owłosionych pręcików z nerkowatymi pylnikami. Roślina kwitnie od czerwca do września, jest owadopylna.
Owoc: Jajowata torebka z drobnymi nasionami rozsiewanymi przez wiatr.

Biologia i ekologia

Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Siedliska ruderalne; przydroża, nasypy kolejowe, rumowiska. W uprawach rolnych jest chwastem. Preferuje gleby piaszczysto-kamieniste i ubogie w wapń. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Atropion belladonnae i Ass. Verbasco-Epilobietum^[4].

Zmienność

Tworzy mieszańce z dziewanną kutnerowatą, dz. firletkową i in.^[5].

Zastosowanie

Uprawiana jako roślina ozdobna. Nadaje się na rabaty. Strefy mrozoodporności 5-10, źle toleruje mokre zimy. Wymaga słonecznego lub nieco tylko zacienionego stanowiska i przepuszczalnych gleb. Rozmnaża się przez nasiona wysiewane wiosną lub późnym latem (zaraz po zbiorze). Można też późną jesienią dzielić rozrośnięte kępy^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Bibliografia

Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej rok=2006. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[E-6] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]