Gamma Lyrae

Gamma Lyrae
	γ Lyr
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Gwiazdozbiór Lutni
Rektascensja	18h 58m 56,622s
Deklinacja	+32° 41′ 22,40″
Paralaksa (π)	0,00526 ± 0,00027″
Odległość	620 ± 34 ly; 190 ± 10 pc
Wielkość obserwowana	4,12m
Ruch własny (RA)	−0,14 ± 0,19 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−11,36 ± 0,21 mas/rok
Prędkość radialna	32,0 ± 7,4 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	błękitny olbrzym
Typ widmowy	B9 III
Masa	~5 M☉
Promień	15 R☉
Jasność	2100 L☉
Temperatura	10 000 K
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 14 Lyr
	2MASS: J18585663+3241222
	Bonner Durchmusterung: BD+32°3286
	Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 713
	Boss General Catalogue: GC 26086
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 176437
	Katalog Hipparcosa: HIP 93194
	Katalog jasnych gwiazd: HR 7178
	SAO Star Catalog: SAO 67663
	Sulafat, Jugum

Gamma Lyrae (γ Lyr, Sulafat) – gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni. Jest odległa od Słońca o ok. 620 lat świetlnych.

Nazwa

Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Sulafat, która wywodzi się od arabskiego słowa ‏السلحفاة‎ al-sulḥafāt, co oznacza „żółw” i odnosi się do innej dawnej nazwy konstelacji Lutni^[2]^[3]. Inna dawniej używana nazwa Jugum (od łac. iugum, „jarzmo”), wzięła się z błędnego zrozumienia opisu Bayera, który wskazywał położenie gwiazdy na ramie Lutni (właściwie liry)^[3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Sulafat dla określenia tej gwiazdy^[4].

Charakterystyka

Sulafat to błękitny olbrzym należący do typu widmowego B9. Temperatura jego powierzchni to około 10 000 K, jego jasność jest 2100 razy większa od jasności Słońca, a promień 15 razy większy. Masa tej gwiazdy to nieco ponad 5 mas Słońca, około 150 tysięcy lat temu zakończyła ona etap syntezy wodoru w hel w jądrze i proces ten trwa obecnie w otoczce jądra. W ciągu następnych 200 tysięcy lat gwiazda zamieni się w pomarańczowego olbrzyma i pojaśnieje wraz z rozpoczęciem syntezy helu w węgiel w jądrze. Za około 25 milionów lat gwiazda odrzuci otoczkę, tworząc mgławicę planetarną z masywnym węglowo-tlenowym białym karłem w centrum. Sulafat i Sheliak, inna gwiazda Lutni, pomagają astronomom amatorom odnaleźć na niebie Mgławicę Pierścień (M57), położoną w połowie drogi między nimi^[2].

Gamma Lyrae ma trzech słabych optycznych towarzyszy: składnik B ma obserwowaną wielkość gwiazdową 12,1^m i znajduje się 13,5 sekundy kątowej od olbrzyma (pomiar z 2014 r.); składnik C jest odległy o 178,2″ i ma wielkość 10,6^m; składnik D znajduje się 90,6″ od Sulafata, a jego wielkość gwiazdowa to 12,48^m^[5].

Zobacz też

lista gwiazd w gwiazdozbiorze Lutni

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gamma Lyrae w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jim Kaler: SULAFAT (Gamma Lyrae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
↑ ^a ^b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 284, 287. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-11].
↑ Mason et al.: WDS J18589+3241A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[simbad-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gamma Lyrae w bazie SIMBAD (ang.)

[kaler-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jim Kaler: SULAFAT (Gamma Lyrae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).

[allen-3] Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 284, 287. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).

[iau-4] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-11].

[WDS-5] Mason et al.: WDS J18589+3241A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]