Przejdź do zawartości

Askar Akajew

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Askar Akajewicz Akajew
Аскар Акаевич Акаев
Ilustracja
Askar Akajew (2016)
Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1944
Kyzyłbajrak

1. Prezydent Kirgistanu
Okres

od 31 sierpnia 1991
do 24 marca 2005

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

urząd utworzony

Następca

Iszenbaj Kadyrbiekow (p.o.)

1. Prezydent Kirgiskiej SRR
Okres

od 27 października 1990
do 31 sierpnia 1991

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

urząd utworzony

Następca

urząd zniesiony

podpis
Odznaczenia
Medal Puszkina (Federacja Rosyjska) Order „Przyjaźń” (Kazachstan) Order Podwójnego Białego Krzyża I Klasy (Słowacja) Order „Znak Honoru”

Askar Akajewicz Akajew (kirg. Аскар Акаевич Акаев; ur. 10 listopada 1944 w Kyzyłbajraku(inne języki) w obwodzie czujskim) – kirgiski fizyk i polityk, w latach 1990–1991 prezydent Kirgiskiej SRR, w latach 1991–2005 pierwszy prezydent Kirgistanu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Do końca lat 80. XX w. Akajew był niezaangażowanym politycznie naukowcem i profesorem fizyki. W 1987 został wiceprezesem Kirgiskiej Akademii Nauk, by dwa lata później objąć stanowisko jej prezesa. Wtedy również został deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR. Przypisuje mu się autorstwo pomysłu Wspólnoty Niepodległych Państw. 27 października 1990 został wybrany na pierwszego i jedynego prezydenta Kirgiskiej SRR. Pełniąc ten urząd, doprowadził swój kraj do ogłoszenia niepodległości 31 sierpnia 1991. Nie mając żadnych kontrkandydatów, zwyciężył w wyborach prezydenckich w październiku 1991, zdobywając 95% głosów. Był powtórnie wybierany w latach 1995 i 2000, choć wskazywano wtedy na naruszenia procedury wyborczej.

W toku swojej prezydentury zaczął przejawiać coraz silniejsze dążenia autorytarne, które wywołały masowe protesty w 2002, gdy Akajew był wzywany do rezygnacji z urzędu. Pod silną presją społeczną Akajew obiecał, iż ustąpi po upływie trzeciej kadencji w 2005. W 2003 Zgromadzenie Ustawodawcze, izba niższa kirgiskiego parlamentu, zapewniło mu dożywotni immunitet.

24 marca 2005 w wyniku tulipanowej rewolucji Akajew uciekł wraz z rodziną do Rosji, gdzie podjął pracę na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym im. M.W. Łomonosowa. 4 kwietnia 2005 formalnie zrezygnował z urzędu prezydenta. Parlament przyjął jego rezygnację 11 kwietnia 2005.

Askar Akajew jest żonaty, ma czworo dzieci.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]