Adam Królikiewicz

Adam Królikiewicz

major kawalerii
Data i miejsce urodzenia	9 grudnia 1894 Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	4 maja 1966 Konstancin-Jeziorna, Polska
Przebieg służby
Lata służby	od 1914
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	I Brygada Legionów Polskich, 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, Centrum Wyszkolenia Kawalerii
Stanowiska	komendant Szkoły Jazdy, główny instruktor
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Późniejsza praca	instruktor jeździectwa, konsultant filmowy, aktor
Odznaczenia

Adam Królikiewicz

Adam Królikiewicz na koniu Milord podczas zawodów hippicznych w warszawskich Łazienkach w czerwcu 1930
Dorobek medalowy
Reprezentacja Polska Igrzyska olimpijskie brąz Paryż 1924 jeździectwo (skoki indwidualne)

Adam Królikiewicz (pierwszy z lewej) w towarzystwie pozostałych członków polskiej kadry jeździeckiej

Adam Łukasz Królikiewicz (ur. 9 grudnia 1894 we Lwowie, zm. 4 maja 1966 w Konstancinie) – major kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, uczestnik trzech wojen, pierwszy polski medalista olimpijski w konkurencji indywidualnej jako zdobywca brązowego medalu w skokach przez przeszkody na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1924 w Paryżu.

Życiorys

Pochodził ze starej rodziny mieszczańskiej wywodzącej się z Wojnicza k. Tarnowa. Był synem Karola (1855–1907) i Julii z Bronarskich (1863–1911). Jego braćmi byli: Marian (1880–1939), Kazimierz (1884–1976), architekt, Tadeusz (1887–1970), Mieczysław (1889–1986), Stanisław (1891–1978), oficer dyplomowany artylerii, Wacław (1900–1983), inżynier, oficer, oraz Oktawian (1903–1941), zabity przez Niemców.

Od 3 sierpnia 1914 służył w Legionach, od grudnia w I Brygadzie. Walczył pod Kunicami za co otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym. Posiadał wówczas stopień kaprala.

Od 1918 był w Wojsku Polskim, gdzie doszedł do stopnia majora. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W roku 1932 pełnił służbę w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, a w latach 1935–1939 był szefem nauki jazdy (ekwitacji) w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W marcu 1939 obowiązki głównego instruktora jazdy konnej łączył z funkcją komendanta Szkoły Jazdy.

Był wybitnym jeźdźcem. Jego największym osiągnięciem sportowym było zdobycie brązowego medalu podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu 1924 w skokach przez przeszkody, który był pierwszym polskim medalem olimpijskim w konkurencji indywidualnej. Startował wówczas na koniu Picador.

Był wśród laureatów pierwszej edycji Plebiscytu Przeglądu Sportowego w 1926. Zajął wówczas 7. miejsce.

Jego koniem był Jaś, którym opiekował się i po padnięciu wypreparował płk lekarz weterynarii Józef Kulczycki.

W 1939 walczył w kampanii wrześniowej. Po wojnie pracował jako trener i instruktor jeździecki. Opublikował m.in. wspomnienia Jasiek, Picador i ja (Kraków 1958). Adam Królikiewicz był też jednym z twórców polskiej odmiany naturalnej szkoły jazdy Federico Caprillego.

Brał udział w produkcjach filmowych. Był konsultantem ds. jeździectwa w filmie Podhale w ogniu z 1955, jako aktor wystąpił w filmie Rancho Texas z 1958.

Zmarł wskutek obrażeń odniesionych po upadku z konia na planie filmu Andrzeja Wajdy pt. Popioły, co wspomniał Daniel Olbrychski w swojej autobiografii Anioły wokół głowy'. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC11-A-4). Za jego trumną, zgodnie z jeździeckim zwyczajem, prowadzono osiodłanego konia.

Życie prywatne

Grób Adama i Stanisława Królikiewiczów na cmentarzu Salwatorskim

Był żonaty z Tomisławą (1901–1994). Miał córkę Krystynę (1921–2017), a jego wnukiem jest Cezary Harasimowicz.

Awanse

• podporucznik – 1919
• porucznik – 1920
• rotmistrz – 1 grudnia 1924 r. ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 r. i 61 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
• major – 12 marca 1933 r. ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 r. i 9 lokatą w korpusie oficerów kawalerii

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5429 (17 maja 1922)
• Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)
• Złoty Krzyż Zasługi (1938)
• Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 2 marca 1925, 17 stycznia 1928)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka „Za wierną służbę”
• Odznaka 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
• Krzyż Kawalerski I Klasy Orderu Miecza (Szwecja, 1937)
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
• Krzyż Kawalerski Orderu Korony Włoch (Włochy)

Filmografia

• Rancho Texas (1958)

Bibliografia

• Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Parafia pw. Bożego Ciała we Lwowie - akt chrztu Adama Łukasza Królikiewicza nr 3/1895.
• Polski Komitet Olimpijski: Adam Królikiewicz (1894–1966) – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
• Żołnierze Niepodległości. Adam Królikiewicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-07-12].
• Adam Królikiewicz w bazie filmpolski.pl
• Fotografia ośmiu wspaniałych. W: Cezary Harasimowicz: Saga czyli filiżanka, której nie ma. Kraków: Znak, 2017. ISBN 978-83-280-4813-3. Brak numerów stron w książce
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.