Adam Bahdaj
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 maja 1985 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Nagrody | |
|
1970 | |
Adam Bahdaj, ps. „Jan Kot”, „Dominik Damian” (ur. 2 stycznia 1918 w Zakopanem, zm. 7 maja 1985 w Warszawie) – polski pisarz, tłumacz z języka węgierskiego. Uczestnik wojny obronnej 1939. W czasie II wojny światowej był kurierem tatrzańskim[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował na Wydziale Prawa UJ w Krakowie i w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W czasie studiów pracował jako przewodnik tatrzański[2]. Był uczestnikiem wojny obronnej 1939, a następnie działaczem Polonii na Węgrzech. W 1945 powrócił do Polski. Był członkiem Koła Literacko-Artystycznego Start[2]. Pod pseudonimem Jan Kot zadebiutował tomem poezji Iskry spod młota. Natomiast powieści sensacyjne pisał jako Dominik Damian.
Znany jest głównie z powieści dla dzieci i młodzieży. W plebiscycie czytelników pisma „Płomyk” na najpopularniejszego pisarza otrzymał w 1970 „Orle Pióro”.
Przekładał poezję Lajosa Áprilyego. W 1943 w Budapeszcie został wydany w polskim tłumaczeniu Wybór poezji węgierskiego twórcy[3][4]
W 1974 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[5] oraz otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży. Ponadto otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej[6].
Był ojcem Marka Bahdaja, scenarzysty filmowego. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie[7] (kw. E-VIII-5-1-1).
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Ich pierwszy start (1949)[8]
- Skalista ubocz (1952)[9]
- Mały ratownik (1953)[10]
- Na śnieżnej trasie (1953)[11]
- Przygoda Wojtka (1953)[12]
- Narciarski ślad (1954)[13]
- Droga przez góry (1956), wspomnienia z młodości[14]
- Do przerwy 0:1 (1957)[15], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film kinowy Paragon gola; kontynuacja przygód bohaterów to Wakacje z duchami
- Historie nie z tego śniegu... (1958)[16]
- O siódmej w Budapeszcie (1958)[17]
- Order z księżyca (Wydawnictwo Łódzkie, 1959)[18]
- Wakacje z duchami (1961)[19], dalszy ciąg przygód bohaterów Do przerwy 0:1, na jej podstawie powstał serial telewizyjny (lektura do klasy 6. szkoły podstawowej)
- Uwaga! Czarny parasol! (1963)[20]
- Podróż za jeden uśmiech (1964)[21], na jej podstawie powstał serial telewizyjny i film pełnometrażowy[22].
- Smak życia (1965)[23]
- Piraci z Wysp Śpiewających (1966)[24][25]
- Kapelusz za sto tysięcy (1966)[26]
- Stawiam na Tolka Banana (1966)[27], na jej podstawie powstał serial telewizyjny[28]
- W stronę Kansas City (1969)[29]
- Czarne sombrero (1970)[30]
- Trzecia granica (1973)[31], wspomnienia z młodości, na jej podstawie powstał serial telewizyjny[32]
- Telemach w dżinsach (1979)[33], nagroda Srebrne Koziołki w 1981[34], dalszy ciąg to Gdzie twój dom, Telemachu?, na podstawie obu książek powstał film fabularny W piątą stronę świata[35]
- Gdzie twój dom, Telemachu? (1982)[36], dalszy ciąg Telemacha w dżinsach, w 1984 książka została wpisana na Listę Honorową IBBY[37][34]
- Dan Drewer i Indianie (1985)[38]
- Tańczący słoń (1987)[39]
- Maski i twarze[40]
- Od startu do mety[41]
- Po burzy świeci słońce[42]
Seria Poczytaj mi, mamo
[edytuj | edytuj kod]- Nad strumykiem (1956)[43]
- Księżycowy koncert (1965)[44]
- Najpiękniejsza fotografia (1968)[45]
- Malowany ul (1971)[46]
Dla dzieci
[edytuj | edytuj kod]- Festyn w Bławatkowie (1958)[47]
- Przygody srebrnej piłki (1958)[48]
- Wąsik (1964)[49]
- O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze(1965)[50]
- Pilot i ja (1967)[51]
- Wielki wyścig (1967)[52]
- Mały pingwin Pik-Pok (1969)[53]
- O małej spince i dużym pstrągu (1971)[54]
- Podróż w nieznane (1972)[55]
- Pan Piramido z trzynastego piętra (1973)[56]
Jako Dominik Damian
[edytuj | edytuj kod]- Nieznajomy z baru Calypso (1959)[57]
- Ruda modelka (1959)[58]
- Drugie dno (1963)[59]
- Portret z paragrafem (1964)[60]
Ekranizacje
[edytuj | edytuj kod]
W latach 1988–1992 w łódzkim Se-ma-forze zrealizowano 26 odcinkowy animowany serial lalkowy Mały Pingwin Pik-Pok na podstawie książki Adama Bahdaja. Bohaterem jest pingwinek, który ma dość siedzenia na Wyspie Śniegowych Burz i postanawia zwiedzić świat.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Trzecia granica w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Adam Bahdaj | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2020-11-25] (pol.).
- ↑ Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 14.
- ↑ Lajos Áprily: Wybór poezji. Kazimiera Iłłakowiczówna, Adam Bahdaj, Stanisław Vincenz (tłum.). Budapeszt: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1943, s. •. (pol.).
- ↑ Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 29. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Grób Adama Bahdaja. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2021-06-14]. (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Ich pierwszy start [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Skalista ubocz [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Mały ratownik [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Na śnieżnej trasie [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Przygody Wojtka [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-31] (ang.).
- ↑ Narciarski ślad - Adam Bahdaj - 5266005752 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-31] (pol.).
- ↑ Droga przez góry Adama Bahdaja [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-31].
- ↑ Do przerwy 0:1 Bahdaj 1957 Wydanie I - 8465749769 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Historie nie z tego śniegu [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ O siódmej w Budapeszcie - A. Bahdaj 1958 24h wys - 7512845132 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Order z księżyca - Prolib Integro [online], integro.bs.katowice.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Wakacje z duchami - wiek 7+ [online], KOFIFI - Miejsce dla Małych i Dużych, 12 kwietnia 2019 [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Uwaga! Czarny parasol! [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Podróż za jeden uśmiech [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Podróż za jeden uśmiech [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Smak życia [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Piraci z Wysp Śpiewających [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-30] (ang.).
- ↑ Piraci z Wysp Śpiewających wydanie pierwsze - Szukaj w Google [online], www.google.com [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Kapelusz za sto tysięcy Adam Bahdaj 1966 Witz 100 - 7687044525 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ "Stawiam na Tolka Banana" w Teatrze im. Jaracza [online], Onet Olsztyn, 15 grudnia 2012 [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Stawiam na Tolka Banana [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) W stronę Kansas City [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ KSIĄŻKA - CZARNE SOMBRERO ROK WYD.1970 MIĘKKA OKŁA - 7523953173 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Trzecia granica 1-4 - Adam Bahdaj [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Trzecia granica [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Telemach w dżinsach - Adam Bahdaj 1979 - 7046875872 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ a b Adam Bahdaj - Wydawnictwo NASZA KSIĘGARNIA [online], nk.com.pl [dostęp 2021-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-30].
- ↑ W piątą stronę świata [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Gdzie twój dom Telemachu? - A. Bahdaj 1982 - 7405879646 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Adam Bahdaj [online], timenote.info [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Dan Drewer i Indianie - A. Bahdaj 1985 - 7058367594 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Tańczący słoń [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Maski i twarze [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Od startu do mety [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-29].
- ↑ A. Bahdaj Po burzy świeci słońce - 9081700851 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-29] (pol.).
- ↑ Nad strumykiem [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Księżycowy koncert w katalogu WWW Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ Najpiękniejsza fotografia Poczytaj Mi Mamo Bahdaj [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Malowany ul [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Festyn w Bławatkowie [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Przygody srebrnej piłki [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Wąsik, Adam Bahdaj [Warszawa 1964] - 6418138381 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-01-28] (ang.).
- ↑ Pilot i Ja Adam Bahdaj *Pierwsze Wydanie 1967r. - 7865420930 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Wielki wyścig (1967) - Adam Bahdaj - książka [online], vivarium.com.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik) Mały pingwin Pik Pok [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-01-28].
- ↑ Adam Bahdaj O małej spince i dużym pstrągu [online], Allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Podróż w nieznane - Adam Bahdaj 1972 24h wys - 7410856682 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Pan Piramido z trzynastego piętra [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Dominik Damian Bahdaj NIEZNAJOMY Z BARU CALYPSO - 7691933568 - oficjalne archiwum Allegro [online], archiwum.allegro.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Ruda modelka - Dominik Damian - 25.00 zł. - Tezeusz.pl [online], tezeusz.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
- ↑ Drugie dno w katalogu WWW Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ Portret z paragrafem [online], nakanapie.pl [dostęp 2021-01-28] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979.
- Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
Kontrola autorytatywna (osoba):
Identyfikatory zewnętrzne:
Kategorie:
- Ludzie związani z Tatrami
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pisarze związani z Krakowem
- Pisarze związani z Warszawą
- Pisarze związani z Zakopanem
- Pochowani na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie
- Polscy autorzy powieści kryminalnych
- Polscy prozaicy
- Polscy tłumacze literatury węgierskiej
- Polscy twórcy literatury dziecięcej i młodzieżowej
- Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939–1945
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Ludzie urodzeni w Zakopanem
- Urodzeni w 1918
- Zmarli w 1985