Andrzej Precigs

Andrzej Precigs
Imię i nazwisko	Andrzej Cezary Precigs
Data i miejsce urodzenia	22 sierpnia 1949 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 2023 ; Warszawa
Zawód	aktor
Współmałżonek	Katarzyna Precigs
Lata aktywności	1971–2023
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Andrzej Cezary Precigs (ur. 22 sierpnia 1949 w Warszawie, zm. 26 sierpnia 2023 tamże) – polski aktor teatralny, filmowy i głosowy, reżyser dubbingu i samorządowiec.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się w Warszawie jako syn Barbary Precigs z domu Szybowskiej, księgowej, i Jana Precigsa^[1], księgowego oraz śpiewaka operowego^[2]. Jego dziadek ze strony ojca, Ian Precigsson, był bogatym Szwedem i ewangelikiem; na terenie zaboru rosyjskiego podczas I wojny światowej sprzedawał armiom uszlachetnioną ceratę, która służyła do pakowania broni czy szycia plecaków. Gdy został lekko ranny, trafił do polskiego szpitala; tam poznał przyszłą żonę, która opiekowała się rannymi^[2]. Po wojnie zaczął współpracować z PKP, a zarobione pieniądze przeznaczył na budowę domu w Wołominie; rodzina straciła majątek na skutek II wojny światowej^[3].

Andrzej Precigs pasjonował się sportem^[4]. Grał w piłkę nożną, siatkówkę i hokeja. Rodzice zapisali go do szkoły muzycznej na lekcje fortepianu i skrzypiec. Kiedy miał 9 lat, rodzina przeniosła się z Wołomina do Warszawy. Uczęszczał do prywatnego męskiego Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna. Tam brał udział w zajęciach teatralnych prowadzonych przez Adama Mularczyka. Grał na gitarze w założonym przez siebie zespole bigbitowym. Zdał egzaminy na filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Po pierwszym roku studiów wyjechał do Łodzi, dostał się na Wydział Aktorski PWSFTviT w tym mieście, którego absolwentem został w 1972.

Kariera zawodowa

W 1972 zadebiutował na profesjonalnej scenie w roli Waldka z Gorzejowy i lokaja Cedry Walentego w sztuce Turoń według Stefana Żeromskiego w reż. Ryszarda Smożewskiego w Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie, z którym był związany do 1974. W sezonie artystycznym 1973/1974 grał w Teatrze im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze – Samotnika w Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego (1973) w reż. Aliny Obidniak, kuzyna Pasiukiewicza w Małym Dworku Stanisława Ignacego Witkiewicza (1974) w reż. Krzysztofa Pankiewicza, Mężczyznę w Peer Gynt Henryka Ibsena (1974) w reż. Henryka Tomaszewskiego i widowisku muzycznym Gdzie jest ten szlagier (1974) w reż. Krzysztofa Pankiewicza. Następnie występował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi (1974–1978), Teatrze Reduta 77 (1978–1980), Teatrze Polskim w Warszawie (1981–1982), Teatrze na Targówku (1982–1987) i Teatrze Nowym w Warszawie (1987–1996).

W filmie debiutował jako Adam Ligenza, syn starszego wachmistrza (Sławomir Lindner) w czarno–białym dramacie psychologicznym Mieczysława Waśkowskiego Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni… (1971). Zaczął być obsadzany w rolach epizodycznych w licznych produkcjach kinowych, w tym w komedii obyczajowej Wandy Jakubowskiej 150 na godzinę (1971), dramacie psychologicznym Witolda Leszczyńskiego Rekolekcje (1977), dramacie wojennym Jana Łomnickiego Akcja pod Arsenałem (1977), dramacie biograficznym Wandy Jakubowskiej Biały mazur (1978), dramacie historycznym Bohdana Poręby Polonia Restituta (1980), komedii Stanisława Barei Miś (1980), komediodramacie Krzysztofa Kieślowskiego Trzy kolory. Biały (1994) i dramacie sensacyjno–politycznym Krzysztofa Krauzego Gry uliczne (1996). W dramacie psychologiczno–politycznym Włodzimierza Olszewskiego Wierne blizny (1981) wcielił się w rolę chorążego Eugeniusza Juszczaka, oficera politycznej kompanii. W ekranizacji powieści Elizy Orzeszkowej Nad Niemnem (1986) w reż. Zbigniewa Kuźmińskiego zagrał postać Teofila Różyca.

Występował gościnnie w serialach telewizyjnych: Daleko od szosy (1976), Polskie drogi (1977), Lalka (1977) jako Stanisław Wokulski w młodości, 07 zgłoś się (1984), Pogranicze w ogniu (1991), Dom (1996), Klan (2000), Pensjonat pod Różą (2004), Kryminalni (2004), Na dobre i na złe (2006), Ojciec Mateusz (2009), Czas honoru (2010), Belle Epoque (2017) i Wojenne dziewczyny (2018). W serialu Polsat Życie jak poker (1998–1999) grał mecenasa Roberta Dębowskiego, męża Sandry (Aldona Orman). W serialu TVP2 M jak miłość (2000–2022) występował w roli Zbigniewa Filarskiego, ojca Kingi (Katarzyna Cichopek).

Od 1976 współpracował z Teatrem Polskiego Radia, gdzie grał role w słuchowiskach, takich jak Przygody Tomka Sawyera Marka Twaina (1976) jako Ben Harper, Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa (1994) w reż. Janusza Kukuły jako śledczy, Wielki Gatsby Francisa Scotta Fitzgeralda (1994) w reż. Waldemara Modestowicza jako Pan Sloane, Tajemniczy ogród Frances Hodgson Burnett (1994) w reż. Jana Warenycii jako Craven i Czas życia tak krótki. Ostatnie urodziny Józefa Piłsudskiego Tomasza Lerskiego (2017) w reż. Janusza Kukuły jako Józef Piłsudski.

Zajmował się również reżyserią dubbingu w produkcjach takich jak Dennis Rozrabiaka (1987), Ach, ten Andy! (2001), Noddy (2001), Klub Winx (2004), Och, baby (2001) i Franklin i skarb jeziora (2006).

Działalność polityczna

W wyborach samorządowych w 2006 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskał mandat radnego gminy Brwinów^[5] (kandydował wówczas bez powodzenia na urząd burmistrza). W wyborach w 2010 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję^[6]. Był też członkiem lokalnych władz PO.

Życie prywatne

Zawarł związek małżeński z Katarzyną; miał dwie córki – Natalię i Emilię.

Zmarł 26 sierpnia 2023 w Warszawie^[7]^[8]. Został pochowany na warszawskim cmentarzu ewangelicko-augsburskim^[9].

Twórczość

Filmografia

1971: Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni… jako Adam, syn Ligenzy
1971: 150 na godzinę jako syn Wróbla
1975: Znikąd donikąd jako członek oddziału
1975: W domu jako pan młody
1976: Trochę wielkiej miłości jako „ojciec” pod oknami porodówki
1976: Daleko od szosy jako kolega Ani
1977: Rekolekcje jako Bodzio, asystent Marka
1977: Polskie drogi jako Marian, partyzant GL
1977: Około północy jako kelner
1977: Nie zaznasz spokoju jako milicjant
1977: Lalka jako Stanisław Wokulski w młodości
1977: Akcja pod Arsenałem jako „Kuba”
1978: Wesela nie będzie jako lekarz, kolega Wojtka
1978: Romans Teresy Hennert jako porucznik Lin
1978: Rodzina Połanieckich jako Ignacy Zawiłowski
1978: Biały mazur jako dyrektor w fabryce Lilpoppa
1979: Tajemnica Enigmy jako inżynier Betlewski
1979: Doktor Murek jako sublokator u Koziołkowej
1979: ...droga daleka przed nami... jako członek Szarych Szeregów
1979: ...Cóżeś ty za pani... jako przyjaciel Jakuba
1980: Zajęcia dydaktyczne jako bibliotekarz
1980: Wyrok śmierci jako podporucznik „Paweł”
1980: Polonia Restituta jako Tadek Pawlak, brat Franka
1980: Miś jako aktor grający w przedstawieniu teatralnym
1980: Dzień Wisły jako Witek, brat Tadeusza
1980: Ciosy jako młody Jan Skarga
1981: Wierne blizny jako chorąży Eugeniusz Juszczak
1981: Fantazja dur – moll jako ojciec Piotrusia
1982: Polonia Restituta jako Tadek Pawlak, brat Franka
1982: Kołowaty jako Adam, mąż Maruny
1983: Soból i panna jako wikary Lelejko
1984: Przemytnicy jako Alińczuk
1984: Dokąd człowieku? jako przełożony Kalety
1984: Cień już niedaleko jako Paweł, kolega Henryka
1984: 07 zgłoś się jako naczelnik Krzysztof Kalkowski
1985: Przyłbice i kaptury jako Vento z Waldenbergu
1985: Greta jako Franz Kunze, dezerter niemiecki
1985: Dłużnicy śmierci jako Wiktor Malarczyk „Wertep”
1985: C.K. Dezerterzy jako weteran
1986: Weryfikacja jako milicjant pilnujący Marka w szpitalu
1986: Nad Niemnem jako Teofil Różyc
1986: Maskarada jako operator filmu Mistrz sportu
1986: Cudzoziemka jako Władyś, syn Róży i Adama
1987: Zdaniem obrony jako Jan Skalski, reżyser Króla Lira
1987: Wielki Wóz jako porucznik Pęciak
1987: Ucieczka z miejsc ukochanych jako Sójka, w czasie wojny sołtys Białej Wsi
1987: Śmieciarz jako porucznik „Nowy”
1987: Sonata marymoncka jako uczestnik zebrania w bazie
1987: Rzeka kłamstwa jako ekonom Jakub Potoczny
1988: Spadek jako gefraiter przeszukujący dom Pyzika
1988: Rodzina Kanderów jako doktor Zygmunt Zawadzki
1988: Przeprawa jako „Korab”, członek oddziału AK
1988: Penelopy jako Krzyś, przyjaciel Bożeny
1988: Kolory kochania jako Adam
1989: Żelazną ręką jako hetman Stanisław Żółkiewski
1989: Virtuti jako kapral
1989: Odbicia jako Jerzy Janas, mąż Małgosi
1989: Modrzejewska jako Józef Chełmoński
1989: Powrót Arsène’a Lupin jako Konrad
1989: Kanclerz jako hetman Stefan Żółkiewski
1989: Gdańsk 39 jako oficer na Westerplatte
1990: Tajemnica puszczy jako Janyga
1990: Maria Curie jako dziennikarz „Le Journal”
1990: Dziewczyna z Mazur jako inżynier Wojciech Skierski
1991: Pogranicze w ogniu jako major Max
1992: Vent d’est jako żołnierz straży granicznej
1993: Trzy kolory. Biały jako inżynier budujący dworek dla Karola
1993: Komedia małżeńska jako kolega z pracy Wiktora
1993: C’est mon histoire jako Karol Woźnicki, wiceminister spraw wewnętrznych
1994: Stella Stellaris jako Dom von Fall
1995: Zdrada jako Karol, szef oddziału AK
1995: Sukces jako Wołek, pracownik „Dorexu” w Afryce
1995: Doktor Semmelweis jako uczestnik obrad komisji
1996: Gry uliczne jako senator Makowski
1996: Niemcy jako oficer SS dowodzący egzekucją we Francji
1996: Dom jako członek komisji planowania w gabinecie Langa
1997: Lata i dni jako Robert
1998: Amok jako Sven Eklund, mąż Julii
1998: Życie jak poker jako mecenas Robert Dębowski, mąż Sandry
1999: Trzy szalone zera jako inżynier
1999: Ostatnia podróż jako Eugène Delacroix
1999: Moja Angelika jako Marcus Popiołek, organizator „pracy” w Niemczech
2000: Klan jako profesor Julian Deptuła
2000: Niewypowiedziana wojna jako Józef Piłsudski
2000: M jak miłość jako Zbigniew Filarski, ojciec Kingi
2000: Gunblast vodka jako pracownik ambasady
2001: Przeprowadzki jako pułkownik Albrecht
2001: Miasteczko jako Alfred Wojski, inspektor Sanepidu
2001: Marszałek Piłsudski jako Jędrzej Moraczewski
2002: Sfora jako lekarz operujący Ducha
2003: Zaginiona jako sędzia wydający postanowienie o aresztowaniu Uli
2003: Tygrysy Europy 2 jako mecenas Hugo Krzycki-Biernat, doradca prawny Nowaka
2004: Pensjonat pod Różą jako Janusz Stolarczyk, wydawca Kwapisza
2004: Kryminalni jako Roman Kartecki, zleceniodawca napadu
2006: Na dobre i na złe jako „znajomy” Ewy
2006: Mrok jako adwokat Alerta
2009: Sprawiedliwi jako inżynier Andrzej Kraszewski
2009: Ojciec Mateusz jako zakonnik
2010: Optymista jako dziekan
2010: Klub szalonych dziewic jako Strabużyński, ojciec Mikołaja
2010: Hotel 52 jako kardiolog Krzysztof Dąbrowski
2010: Duch w dom jako Kozłowski
2010: Czas honoru jako generał Stefan Radziszewski
2011: Unia serc jako szef Jacka
2011: Układ warszawski jako mąż Aldony
2011: Przepis na życie jako profesor Dębicki, ginekolog
2011: Ojciec Mateusz jako antykwariusz Leon
2011: Linia życia jako Emil Śląski
2012: Przyjaciółki jako Wacław Strzelecki, ojciec Pawła
2012: Na dobre i na złe jako Roman Pałka
2012: Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć jako obergruppen
2013: Prawo Agaty jako sędzia
2017: Belle Epoque jako inżynier Kazimierz Konopacki
2018: Wojenne dziewczyny jako Jędrzej Muszyński

Reżyseria dubbingu

1987: Dennis Rozrabiaka
1992: Shin-chan
2001: Ach, ten Andy!
2001: Medabots
2001: Noddy
2001: Maluchy spod ciemnej gwiazdki
2004: Klub Winx
2006: Błękitny smok
2006: Franklin i skarb jeziora

Polski dubbing

Przypisy

↑ Kacper Myszkowski: Andrzej Precigs w żałobie. Gwiazdor „M jak Miłość” stracił najbliższą osobę. Radio Zet, 5 lutego 2021. [dostęp 2023-09-13].
↑ ^a ^b Andrzej Precigs: Komuna zabrała mi majątek i nazwisko. „Super Express”, 29 listopada 2011. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-14)].
↑ Andrzej Precigs zaniechał rodzinnej tradycji. Tak poznał swoją żonę. Plejada.pl, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
↑ Andrzej Precigs: Cieszę się, że jestem dziadkiem. Świat według Tessy, 7 października 2017. [dostęp 2021-08-14].
↑ Wybory samorządowe 2006. pkw.gov.pl. [dostęp 2021-04-10].
↑ Wybory samorządowe 2010. pkw.gov.pl. [dostęp 2021-04-10].
↑ Małgorzata Muraszko: Andrzej Precigs nie żyje. Był młodym Wokulskim, grał u Kieślowskiego i Załuskiego. „Gazeta Wyborcza”, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
↑ Marcjanna Maryszewska: Andrzej Precigs cierpiał na przewlekłą chorobę. O wszystkim opowiedziała jego serialowa żona. „Viva!”, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
↑ Pogrzeb Andrzeja Precigsa. Aktor spoczął na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie. naszemiasto.pl, 5 września 2023. [dostęp 2023-09-06].

Bibliografia

„Wierne blizny”; filmografia, biogram. „Filmowy Serwis Prasowy”. nr 10 (482) (XXVII), s. 2–4, 1981. Warszawa: Redakcja Wydawnictw Filmowych Przedsiębiorstwa Dystrybucji Filmów. ISSN 0430-4519.
Pokerowy Precigs. „Cinema”. nr 12 (IV), s. 92, 1998. Warszawa: Film Publishing Poland. ISSN 1425-0446.

Linki zewnętrzne

Andrzej Precigs w bazie Filmweb. [dostęp 2021-04-10].
Andrzej Precigs w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2023-08-27].
Andrzej Precigs, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .
Andrzej Precigs w bazie IMDb (ang.). [dostęp 2023-08-27].

[radiozet-1] Kacper Myszkowski: Andrzej Precigs w żałobie. Gwiazdor „M jak Miłość” stracił najbliższą osobę. Radio Zet, 5 lutego 2021. [dostęp 2023-09-13].

[se-2] Andrzej Precigs: Komuna zabrała mi majątek i nazwisko. „Super Express”, 29 listopada 2011. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-14)].

[new-3] Andrzej Precigs zaniechał rodzinnej tradycji. Tak poznał swoją żonę. Plejada.pl, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].

[tessy-4] Andrzej Precigs: Cieszę się, że jestem dziadkiem. Świat według Tessy, 7 października 2017. [dostęp 2021-08-14].

[5] Wybory samorządowe 2006. pkw.gov.pl. [dostęp 2021-04-10].

[6] Wybory samorządowe 2010. pkw.gov.pl. [dostęp 2021-04-10].

[wyborcza-7] Małgorzata Muraszko: Andrzej Precigs nie żyje. Był młodym Wokulskim, grał u Kieślowskiego i Załuskiego. „Gazeta Wyborcza”, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].

[viva-8] Marcjanna Maryszewska: Andrzej Precigs cierpiał na przewlekłą chorobę. O wszystkim opowiedziała jego serialowa żona. „Viva!”, 27 sierpnia 2023. [dostęp 2023-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].

[9] Pogrzeb Andrzeja Precigsa. Aktor spoczął na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie. naszemiasto.pl, 5 września 2023. [dostęp 2023-09-06].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]