Przejdź do zawartości

Circus (ptaki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Circus[1]
Lacépedee, 1799[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – błotniak moczarowy (C. approximans)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Circus

Typ nomenklatoryczny

Falco aeruginosus Linnaeus, 1758

Gatunki

zobacz opis w tekście

Circusrodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki drapieżne, zamieszkujące Eurazję, Afrykę, Australazję i Amerykę[11].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 39–61 cm, rozpiętość skrzydeł 90–155 cm; masa ciała samic 254–1080 g, samców 227–740 g[11]. Ptaki te szybują na skrzydłach uniesionych w kształcie litery V. Polują, zataczając powoli kręgi. Zamieszkują tereny otwarte; preferują obszary podmokłe.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Circus: gr. κιρκος kirkos „częściowo mityczny jastrząb”, nazwany tak od jego krążącego lotu, od κιρκος kirkos „krąg”, wspomniany przez wielu autorów klasycznych, a później utożsamiany z błotniakiem zbożowym (por. κιρκη kirkē „ptak”, do którego odwołuje się Aelianus, różni się od κιρκος kirkos, ale nadal nie zidentyfikowany)[12].
  • Pygargus: gr. πυγαργος pugargos „jastrząb z białym kuprem”, od πυγη pugē „zad, kuper”; αργος argos biały[12]. Gatunek typowy: Pygargus dispar Koch, 1816 (= Falco cyaneus Linnaeus, 1766).
  • Strigiceps: łac. strix, strigis „sowa”; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”[12]. Gatunek typowy: Falco cyaneus Linnaeus, 1758.
  • Glaucopterix, Glaucopteryx: gr. γλαυκος glaukos „niebiesko-szary, modry”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”[12]. Gatunek typowy: Falco pygargus Linnaeus, 1758.
  • Spizacircus: gr. σπιζιας spizias „jastrząb”, od σπιζα spiza „zięba”, od σπιζω spizō „ćwierkać”; πιαζω piazō „chwytać”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Circus macropterus Vieillot, 1816 (= Falco brasiliensis J.F. Gmelin, 1788 (= Falco buffoni J.F. Gmelin, 1788)).
  • Spilocircus: gr. σπιλος spilos „plamka”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Circus jardinii Gould, 1838 (= Circus assimilis Jardine & Selby, 1828).
  • Pterocircus: gr. πτερον pteron „skrzydło”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Falco pygargus Linnaeus, 1758.
  • Eucircus: gr. ευ eu „drobny”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Falco aeruginosus Linnaeus, 1758.
  • Melanocircus: gr. μελας melas, μελανος melanos „czarny”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Falco maurus Temminck, 1828.
  • Pseudocircus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Circus Lacépède, 1799[12]. Gatunek typowy: Falco macrourus S.G. Gmelin, 1770.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Zachodzi potrzeba zbadania relacji zachodzących pomiędzy Circus a Accipiter[13]. Do rodzaju należą następujące gatunki[14]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Circus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 4. (fr.).
  3. C.L. Koch: System der baierischen Zoologie: zum Gebrauch als Taschenbuch. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 127. (niem.).
  4. Ch.-L. Bonaparte. Saggio di una distribuzione metodica degli Animali Vertébrati. „Giornale Arcadico di Scienze Lettere ed Arti”. 49, s. 36, 1831. (ang.). 
  5. a b J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C.W. Leske, 1844, s. 113. (niem.).
  6. J.J. Kaup. Ueber Falken. Mit besonderer Berücksichtigung der im Museum der Senckenbergischen naturforschenden Gesellschaft aufgestellten Arten. „Museum Senckenbergianum”. 3 (3), s. 258, 1845. (niem.). 
  7. J.J. Kaup. Zwente Monographie. Die genera der Milvinae. „Isis von Oken”. Jahrgang 1847, s. 89, 101, 1847. (niem.). 
  8. J.J. Kaup. Corrigirte Uebersicht der Falconidae. „Archiv für Naturgeschichte”. 16 (1), s. 32, 1850. (niem.). 
  9. A. Acloque: Faune de France, contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Cz. 1. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 122. (fr.).
  10. a b A. Roberts. Review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8 (4), s. 207, 1922. (ang.). 
  11. a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.accipi1.01. [dostęp 2020-06-01]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  12. a b c d e f g h i j Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  13. H.R.L. Lerner, M.C. Klaver & D.P. Mindell. Molecular Phylogenetics of the Buteonine Birds of Prey (Accipteridae). „The Auk”. 125 (2), s. 304–315, 2008. DOI: 10.1525/auk.2008.06161. (ang.). 
  14. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-01].
  15. R. Simmons: Harriers of the World: Their Behaviour and Ecology. USA: Oxford University Press, 2000. ISBN 0-19-854964-4. (ang.).
  16. M. Wink & H. Sauer-Gürth: Advances in the molecular systematics of African raptors. W: Raptors at Risk. WWGBP & MME/BirdLife Hungary, 2000, s. 135–147. ISBN 0-88839-478-0. (ang.).
  17. G. Oatley, R.E. Simmons & J. Fuchs. A molecular phylogeny of the harriers (Circus, Accipitridae) indicate the role of long distance dispersal and migration in diversification. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 85, s. 150–160, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.01.013. (ang.). 
  18. G.J. Etherington & J.A. Mobley. Molecular phylogeny, morphology and life-history comparisons within Circus cyaneus reveal the presence of two distinct evolutionary lineages. „Avian Research”. 7 (17), s. 1–12, 2016. DOI: 10.1186/s40657-016-0052-3. (ang.).