Neopitagoreizm

Neopitagoreizm – ogólna nazwa starożytnych, średniowiecznych i renesansowych nurtów filozoficznych czerpiących z nauk Pitagorasa i uznających się za kontynuatorów pitagoreizmu.

W III i II w.p.n.e. szkoła pitagorejska podupadła, a jej nauki uległy w znacznej mierze zapomnieniu. Odrodzenie pitagoreizmu w I w.p.n.e. związane było z powrotem filozofii do tematyki religijnej i spirytualistycznej. Starożytni neopitagorejczycy podkreślali ciągłość swej myśli z naukami Pitagorasa i jego uczniów, jednocześnie jednak starali się wykazać, że pitagoreizm nie zaniknął na dwa wieki, lecz był integralną częścią filozofii Platona i Arystotelesa. Ich autorstwem są liczne falsyfikaty, pochodzące rzekomo od dawnych pitagorejczyków, a zawierające treści arystotelejskie i platońskiej. Miało to świadczyć o tym, że Platon i Arystoteles w istocie czerpali z nauk Pitagorasa i to jemu należy przypisywać wszelkie oryginalne myśli. W konsekwencji jednak neopitagoreizm bliski jest medioplatonizmowi.

Znanymi z imienia neopitagorejczykami byli: Publiusz Nigidiusz Figulus, Apoloniusz z Tiany, Moderatus z Gades w Arabii czy Nikomachos z Gerazy.

Termin „neopitagoreizm” nie jest powszechnie uznawany przez współczesnych historyków filozofii i znajduje zarówno swoich gorących zwolenników (np. Giovanni Reale czy Janina Gajda) jak i przeciwników (Ryszard Palacz).

Bibliografia

• Giovanni Reale: Historia filozofii starożytnej. T. 4. Lublin: Wydawnictwo KUL, 1999, s. 383. ISBN 88-343-2570-2.
• Mistycyzm. W: Historia filozofii. Pod redakcją G. F. Aleksandrowa, B. E. Bychowskiego, M.B. Mitina, Pawła Judina. Tłum. z rosyjskiego Aleksander Neyman, Roman Korab-Żebryk, Bogdan Kupis. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961, s. 425–435. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Neo-Pythagoreanism (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-12].