Joan X
Joan X (860, Tossignano - 929, Roma) foguèt lo 122en papa de la Glèisa Catolica de març de 914 a mai de 928. Succediguèt a Landon (913-914) e foguèt remplaçat per Leon VI (928-929). Elegit gràcias au sostèn dei còmtes de Tusculum, assaièt d'unificar Itàlia sota la direccion de Berenguer Ièr de Friol e tenguèt un ròtle importanta dins la desfacha sarrasina de Garigliano en 915. Foguèt reversat e assassinat per una faccion de l'aristocracia romana menada per Mariozza e Guiu de Toscana.
Originas e eleccion pontificala
[modificar | Modificar lo còdi]Originari de Tossignano, èra au servici de l'evesque de Bolonha que lo nomèt diague e legat. Éra donc regularament mandat a Roma onte jonhèt la faccion de Teodòra l'Anciana, frema dau còmte Teofilacte de Tusculum. Gràcias a l'influéncia de sa protectritz, venguèt evesque de Ravena. S'i raprochèt de Berenguer Ièr de Friol. En particular, sostenguèt lo projècte avortat dau papa Sèrgi III (904-911) de li donar la corona imperiala.
Après la mòrt dau papa Landon en 914, una partida de la noblesa romana, dirigida per Teofilacte de Tusculum li demandèt de venir papa. Aquela designacion sensa eleccion foguèt fòrça criticat per lei contemporanèus car èra una violacion grèva dau drech canonic. Pasmens, la poissança dei còmtes de Tusculum e la fidelitat de Joan X li permetèt de demorar en plaça fins a la disparicion de son protector.
Pontificat
[modificar | Modificar lo còdi]L'eliminacion de l'avant-pòste sarrasin de Garigliano
[modificar | Modificar lo còdi]Au començament dau sègle X, lei Sarrasins tenián un avant-pòste lòng dau riu Garigliano que permetiá l'organizacion d'incursions per pilhar lei regions interioras d'Itàlia. Aprofichant lei ressorsas de la diplomacia pontificala e sei relacions ambé Berenguer de Friol, lo papa capitèt d'organizar una expedicion de princes italians que menèron un sètge de tres mes per destrurre la fortalesa sarrasina. En cambi, Joan X coronèt Berenguer coma emperaire roman e donèt divèrsei títols ai senhors de la coalicion. Aquò permetèt d'alunchar la menaça dei piratas musulmans de la peninsula.
Lo renfòrçament de la preséncia catolica en Euròpa Orientala
[modificar | Modificar lo còdi]En Euròpa Orientala, Joan X se preocupèt d'arrestar e de rebutar l'influéncia de Constantinòble. En particular, dins lei Balcans, enebiguèt l'ordinacion de prèires parlant pas lo latin e impausèt l'usatge de la liturgia romana en Dalmàcia e en Croàcia. En 926, ordonèt l'organizacion d'un sinòdi a Split per obtenir la ratificacion de sei decisions per lo clergat locau. En parallèl, mandèt de legats en Bulgaria onte lo tsar prepausava de reconóisser la primautat eclesiastica de Roma. Pasmens, lo papa demorèt prudent. Acceptèt de donar lo títol d'emperaire au tsar Pèire Ièr mai favorizèt una reconciliacion entre Bizantins e Bulgars. De mai, refusèt de donar lo reng d'emperaire roman au tsar. Enfin, a la fin de son pontificat, assaièt d'arrestar una guèrra entre Croats e Bulgars.
Politica e afaires eclesiastics d'Euròpa Occidentala
[modificar | Modificar lo còdi]Lo papa Joan X tenguèt tanben un ròtle important en Euròpa Occidentala coma organizator e modernizator deis institucions de la Glèisa ò coma arbitre dei conflictes entre senhors. Ansin, en 914, ordonèt ai ducs alemands en revòuta còntra Conrad Ièr de Germania de se sometre. Puei, menacèt d'excomunicacion lei reguinhaires. Sostenguèt tanben Carles III de França dins un conflicte regardant la nominacion de l'evesque de Lièja e excomuniquèt l'adversari dau candidat reiau. En revènge, en 923, quand Carles foguèt capturat per Eribert II de Vermandés, lo papa poguèt pas s'opausar a la nominacion dau fiu d'Eribert coma evesque de Reims.
Regardant l'organizacion de la Glèisa d'Occident, Joan X donèt autoritat a l'arquevesque de Brèma sus leis evesques de Suècia, de Danemarc, de Norvègia e d'Islàndia en 917. Sostenguèt tanben de movements de modernizacion coma lei reformators de l'abadiá de Cluny.
Reversament e assassinat
[modificar | Modificar lo còdi]En despiech de sostèns importants au sen de l'aristocracia italiana, Joan X perdiguèt sei protectors entre 923 e 925 ambé lo reversament de Berenguer de Friol e la mòrt dau còmte Teofilacte de Tusculum. Òr, sei relacions ambé la filha de Teofilacte, Mariozza, èran fòrça marridas.
Per se protegir còntra aquela menaça, lo papa sostenguèt activament lo projècte de donar la corona d'Itàlia a Uc d'Arle. Aquò li permetèt de tornar trobar un protector poderós. Pasmens, Uc deguèt rapidament mobilizar sei fòrças per luchar còntra un pretendent au Reiaume d'Itàlia e poguèt plus intervenir a Roma en favor de Joan X. Aqueu darrier assaièt alora de donar lo ducat de Spoleto a son fraire Pèire. Gràcias a una tropa de mercenaris magiars, Pèire capitèt d'intimidar Mariozza e son marit, Guiu de Toscana.
Dins aquò, aquela situacion èra instabla. En 928, Guiu de Toscana capitèt d'organizar una ataca suspresa dau palais de Latran. Pèire foguèt tuat durant l'assaut e Joan X capturat puei executat en preson en 928 ò en 929.