Hopp til innhald

Kurfyrste

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Kurfyrstinne)
Dei sju kurfyrstane vel Henrik VII til romersk konge i 1308.

Kurfyrste (tysk Kurfürst, av mellomhøgtysk kur, 'val' og fürste 'fyrste', latin princeps elector imperii eller elector) var ein tittel for dei fyrstane i det tysk-romerske riket som utgjorde kurfyrstekollegiet og sidan 1200-talet var dei einaste som hadde stemmerett ved valet (mellomhøgtysk: kure) av romersk konge. Den som blei vald til romersk konge blei tradisjonelt seinare krona til tysk-romersk keisar, fram til 1500-talet av paven i Roma.

Ingen kvinner vart valt til kurfyrste, men ektemaken til kurfyrstane fekk tittelen kurfyrstinne.

Keisar Karl IV kunngjer den gylne bullen, som fastsette valreglane for kurfyrstekollegiet.

Samansetjinga av kurfyrstekollegiet

[endre | endre wikiteksten]

Frå seinmellomalderen til 1600-talet bestod kurfyrstekollegiet av sju riksfyrstar, tre geistlege og fire verdslege

I det 17. hundreåret blei kollegiet utvida med

Riksdeputasjonshovudbeslutninga frå 1803 oppheva dei geistlege kurrettane for Köln og Trier i tillegg til kurretten for pfalzgreven ved Rhinen, og overdrog Mainz-kurretten til det nye fyrstedømet Regensburg-Aschaffenburg. Fire nye riksfyrstar mottok kurrett, men kunne ikkje lenger utøve den etter at det gamle riket tok slutt i 1806. Desse var: