Alvefuglar

Alvefuglar
Blåalvefugl, I. puella Foto: Aaron Logan
Utbreiing
Utbreiinga av alvefuglar
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Sporvefuglar Passeriformes
Overfamilie:	Passeroidea
Familie:	Alvefuglar Irenidae
Slekt:	Alvefuglar Irena Horsfield, 1821

Dei to artane av alvefuglar er små fuglar funne i skog og plantasjar i tropiske sørlege Asia og Filippinane. Dei er dei einaste medlemmene i den biologiske slekta Irena og familien Irenidae, og er nærskylde med lauvfuglar og bladfuglar.

Skildring

Desse bylbyl-liknande fuglane lever i open skog eller i tornekratt, men medan bylbylar har tendens til å ha lite friske farger i fjørdrakta, viser alvefuglar er kjønnsdimorfisme, hannar mørk blå i fjørdrakta, og hoene avdempa grøne.

Føda til alvefuglar er mest frukt, særleg fiken, og kanskje nokre insekt. Dei legg to til tre egg i reir i tre.

Læte frå blåalvefugl er eit flytande 'glu-it' i to tonar.

Morfologi

Alvefuglar er robuste fuglar som liknar pirolar i form og storleik. Hannar er større enn hoene, og dei to artane veg mellom 50-100 g, noko av variasjonen skuldast kjønnsskilnader, og noko geografisk variasjon. Det finst skilnader i storleik hos begge artane som svarar til bergmannregelen, det vil seie dei nordlegaste populasjonane blir noko større i gjennomsnitt enn dei sørlege av same art. Begge artane har eit kraftig, djupt nebb egna til knusing, koboltalvefugl har størst. Føtene deira er små, noko som tyder på at dei brukar mindre tid klatring for å søkje føde, og meir tid i flukt.

Fjørdrakta av alvefuglar er spesiell, med oversida i djupt, fyldig blått. Blåalvefugl syner kjønnsdimorfisme i fjørdrakta, med hannfuglen langt ljosare enn den hoa. Hos koboltalvefugl er skilnaden mykje mindre, hoa er nesten like sterk i farga som hannen. Den djupe farga er gjeven av spesialiserte nakne fjørstrålar. Sjølv om alvefuglar er svært synlege i sollys er dei er mykje meir anonyme i skogskuggen.

Distribusjon og habitat

Blåalvefugl har ein usamanhengjande distribusjon frå India til Java og Vietnam. I India finst han i sørvestre delar av landet og i nordaust. Frå Burma har han ein kontinuerleg utbreiing i eigna habitat gjennom det meste av Søraust-Asia, og ned i Borneo og Sumatra, og dessutan på Andamanøyane. Arten er ikkje påvist på Sri Lanka sidan 1870-talet. Koboltalvefugl finst på øyane Luzon, Polillo, Leyte, Samar, Mindanao, Dinagat og Basilan.

Alvefuglar er avhengige av frukta dei finn i skog, men begge artane synast å eksistere i eit breitt spekter av skog, både eviggrøn og halvt eviggrøn. Innanfor skogar lever dei vanlegvis i trekrona.

Levevis

Desse fuglane streifar vidt parvis eller i små grupper for å søkje føde. Frukt, særleg fiken i slekta Ficus, er det viktigaste elementet i dietten hos alvefuglar. Alvefuglar vil som regel ete frukta av ein viss storleik, og vil knuse større frukter for å gjere dei handterlege. Det meste av maten tar dei i trekrona. I India er det observert at dei kan supplere med bær og nektar til kosten. I motsetnad til vaksne, har ungane insekt som vektigaste komponenten i kosten. I Filippinane har alvefuglar vore observert i å følgje etter makakar, moglegvis for å jakte oppskremte insekt.

Artar

• Blåalvefugl, Irena puella, leveområdet er heile Sør-Asia
• Koboltalvefugl, Irena cyanogastra, isolert på øyane i Filippinane

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Fairy-bluebird» frå Wikipedia på engelsk, den 28. august 2010

Bakgrunnsstoff

• Videoar av alvefuglar hos Internet Bird Collection