Wu Xing
Wu Xing (Chinees: 五行, pinyin: wǔxíng, vijf elementen) is een classificatie uit de traditionele Chinese filosofie voor alle natuurlijke fenomenen.
De Wu Di, ook wel Wu Ti, zijn de vijf volmaakte keizers uit het derde millennium voor Christus. Het zijn Huang Di (de gele keizer), Zhuanxu, Diku, Yao en Shun. Zij staan ieder voor een van de vijf elementen,[1] vuur, water, hout, goud/metaal en aarde.
Het systeem wordt gebruikt om de samenhang tussen gebeurtenissen te omschrijven. Dit systeem wordt op veel fronten toegepast, zoals in Feng shui, astrologie, traditionele Chinese geneeskunde, muziek, vechtsporten, militaire beslissingen, en de Hemelse Stammen.
Elementen
[bewerken | brontekst bewerken]
| Theorie van vijf elementen in de traditionele Chinese filosofie. | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Indicator | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| Chinees | 木 pinyin: mù |
火 pinyin: huǒ |
土 pinyin: tǔ |
金 pinyin: jīn |
水 pinyin: shuǐ |
| Elementen | Hout | Vuur | Aarde | Goud/Metaal | Water |
| Smaak | Zuur | Bitter | Zoet | Scherp | Zout |
| Kleur | Blauw (donker) of groen | Rood | Geel | Wit | Zwart |
| Vorm | Rechthoek | Driehoek | Vierkant | Cirkel | Curve |
| Planeet | Jupiter | Mars | Saturnus | Venus | Mercurius |
| Seizoen | Lente | Zomer | Nazomer | Herfst | Winter |
| Omstandigheid | Wind | Hitte | Vochtig | Droog | Koud |
| Organen Yin | Lever | Hart | Milt | Long | Nier |
| Organen Yang | Galblaas | Dunne darm | Maag | Dikke darm | Blaas |
| Emoties | Boosheid | Vreugde/blijdschap | Zorgen/liefde | Rouw/verdriet | Angst |
| Zintuigen | Ogen | Tong | Mond | Neus | Oren |
| Expressies | Schreeuwen | Lachen | Zingen | Huilen | Kreunen |
| Lichaamsdeel | Pezen | Bloedvaten | Spieren | Huid | Botten |
| Lichaamsvloeistof | Tranen | Zweet | Speeksel | Slijm | Urine |
| Orientaties | Oost | Zuid | Midden | West | Noord |
| Vinger | Wijsvinger | Middelvinger | Duim | Ringvinger | Pink |
| Levensfase | Geboorte | Jeugd | Volwassenheid | Ouderdom | Dood |
| Dier | Geschubd | Gevederd | Menselijk | Vachtdieren | Schaaldieren |
Cycli
[bewerken | brontekst bewerken]Wu Xing kan worden verdeeld in twee cycli die een balans tussen de elementen aangeven: de een staat voor creatie / voedend (生, shēng) en de andere voor vernietiging /controlerend (克/剋, kè).
Creatie / voedend:
- Hout voedt het vuur
- Vuur schept aarde (as)
- De aarde herbergt metaal
- Metaal draagt water
- Water voedt hout.
Vernietiging / controlerend:
- Hout verdeelt de aarde
- Aarde absorbeert water
- Water dooft vuur
- Vuur smelt metaal
- Metaal hakt door hout
Vijf elementen in andere filosofieën
[bewerken | brontekst bewerken]Vedische filosofie
[bewerken | brontekst bewerken]De vijf elementen in de Vedische filosofie verwijzen meestal naar aarde, water, lucht, vuur en ether (of geest). De Vedische terminologie vindt veel navolging in de Westerse culturen.
Japanse filosofie
[bewerken | brontekst bewerken]In de Japanse filosofie worden aarde, water, vuur, wind en leegte als de vijf elementen beschouwd.