Nederland op het Europees kampioenschap voetbal 1976

Het Nederlands elftal was een van de vier deelnemende landen op het Europees kampioenschap voetbal 1976. Oranje haalde de derde plaats op dit EK door in de kleine finale gastland Joegoslavië met 3-2 te verslaan.

Kwalificatie

Groepswedstrijden

Met de nieuwe coach George Knobel startte het Nederlands elftal in september 1974 met de kwalificatiereeks voor het Europees kampioenschap voetbal 1976. De trainer had vrijwel alle spelers van de selectie voor het wereldkampioenschap voetbal 1974 tot zijn beschikking, inclusief Johan Cruijff en Johan Neeskens die inmiddels beiden voor FC Barcelona uitkwamen. De eerste wedstrijd onder Knobel was meteen zeer geslaagd, in een oefenwedstrijd in Stockholm op 4 september 1974 werd Zweden met 5-1 verslagen.

In de kwalificatie trof Oranje met Italië en Polen twee gerenommeerde tegenstanders, die eveneens aanwezig waren geweest op het WK van 1974. De eerste drie wedstrijden, uit en thuis tegen Finland en thuis tegen Italië, werden gewonnen. De vierde wedstrijd, uit tegen Polen, ging echter kansloos met 4-1 verloren. In de aanloop naar de vijfde wedstrijd, een maand later thuis tegen Polen, ontstond er rumoer in de spelersgroep. Spelers van PSV waren het niet eens met een vermeende uitzonderingspositie voor Cruijff en Neeskens. Deze twee sloten zich bijvoorbeeld wegens clubverplichtingen pas kort voor de uitwedstrijd tegen Polen bij de selectie aan en daarbij zou Cruijff zich nadrukkelijk met trainerszaken bemoeien. Door de onvrede besloten Jan van Beveren en Willy van der Kuijlen dertig uur voor aanvang van de thuiswedstrijd tegen Polen op te stappen. Als enige vervanger werd op het laatste moment doelman Jan Jongbloed opgeroepen.

Aan de hand van Cruijff in de aanval, Neeskens op het middenveld en Ruud Krol in de verdediging domineerde Oranje tegen Polen en revancheerde het zich met 3-0 voor de uitnederlaag. Doordat Italië en Polen op 26 oktober 1975 in Warschau met 0-0 gelijk speelden, mocht het Nederlands elftal in de laatste wedstrijd uit tegen Italië met drie doelpunten verschil verliezen. Zonder Cruijff en Neeskens, die niet vrijgegeven waren door Barcelona, werd het 1-0 voor Italië. Door dit resultaat plaatste Nederland zich voor de kwartfinale, welke in een uit- en thuiswedstrijd tegen België werd gespeeld.


25 september 1974	Finland	1 - 3 (1 - 2)	Nederland	Opstelling Nederland:
Olympiastadion, Helsinki 20.449 toeschouwers Wolfgang Riedel	Rahja 16'		28' Cruijff 40' Cruijff 51' (pen.) Neeskens	Jongbloed, Van Ierssel, De Jong, Haan, Krol, Jansen, Neeskens, Van Hanegem (46' Notten), Rep (66' Geels), Cruijff , Ressel Neeskens, Cruijff Reserves: Schrijvers, Schneider, Peters Trainer: George Knobel

20 november 1974	Nederland	3 - 1 (1 - 1)	Italië	Opstelling Nederland:
Stadion Feijenoord, Rotterdam 58.463 toeschouwers Kazakov	Rensenbrink 24' Cruijff 64' Cruijff 80'		5' Boninsegna	Jongbloed, Suurbier, Rijsbergen, Haan, Krol, Neeskens, Van der Kuijlen, Van Hanegem, Rep (46' W. van de Kerkhof), Cruijff , Rensenbrink Van Hanegem Reserves: Schrijvers, Schneider, Notten, Peters Trainer: George Knobel

3 september 1975	Nederland	4 - 1 (2 - 1)	Finland	Opstelling Nederland:
Goffertstadion, Nijmegen 28.000 toeschouwers Eric Smyton	Van der Kuijlen 29' Van der Kuijlen 35' Lubse 48' Van der Kuijlen 55'		9' Paatelainen	Van Beveren, Suurbier, Overweg, Van Kraaij, Krol , Jansen, Peters, Van Hanegem, R. van de Kerkhof, Lubse, Van der Kuijlen Reserves: Schrijvers, Geels, Rijsbergen, Thijssen Trainer: George Knobel

10 september 1975	Polen	4 - 1 (2 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Stadion Śląski, Chorzów 70.409 toeschouwers Pat Partridge	Lato 14' Gadocha 44' Szarmach 63' Szarmach 77'		80' R. van de Kerkhof	Van Beveren, Suurbier, Overweg, Van Kraaij, Krol, Jansen, Neeskens, Van Hanegem (46' Geels), R. van de Kerkhof, Cruijff , Van der Kuijlen Reserves: Schrijvers, Rijsbergen, Thijssen, Peters Trainer: George Knobel

15 oktober 1975	Nederland	3 - 0 (1 - 0)	Polen	Opstelling Nederland:
Olympisch Stadion, Amsterdam 56.030 toeschouwers Károly Palotai	Neeskens 16' Geels 47' Thijssen 59'			Schrijvers, Suurbier, Krijgh, Van Kraaij, Krol, Neeskens, Jansen, Thijssen, Geels, Cruijff , R. van de Kerkhof Cruijff Reserves: Jongbloed, W. van de Kerkhof, Vreijsen, Peters Trainer: George Knobel

22 november 1975	Italië	1 - 0 (1 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Stadio Olimpico, Rome 33.307 toeschouwers Robert Schaut	Capello 20'			Schrijvers, Suurbier, Krijgh, Van Kraaij, Krol , Peters, Jansen, Thijssen, W. van de Kerkhof (70' Notten), Geels, R. van de Kerkhof Reserves: Jongbloed, Zuidema, Rijsbergen Trainer: George Knobel

Eindstand groep 5:

	Land	Wed	W	G	V	DV	DT	DS	Pnt
1	Nederland	6	4	0	2	14	8	+6	8
2	Polen	6	3	2	1	9	5	+4	8
3	Italië	6	2	3	1	3	3	0	7
4	Finland	6	0	1	5	3	13	-10	1

Kwartfinale

De kwartfinale werd gespeeld in een uit- en thuiswedstrijd tegen België, dat in de groepsfase de DDR, Frankrijk en IJsland had uitgeschakeld. Trainer Knobel riep twee debutanten bij de selectie op: doelverdediger Jan Ruiter en rechtsback Wim Meutstege. Johnny Rep keerde na anderhalf jaar afwezigheid terug bij het Nederlands elftal.

De Belgische trainer Raymond Goethals stelde zijn eerste doelman Christian Piot op, die echter door een blessure drie maanden niet had gespeeld. De vleugelverdediger Gilbert Van Binst stond laatste man, verder stonden onder andere Eric Gerets, Georges Leekens en Ludo Coeck opgesteld. In de spits stond Roger Van Gool.

Onder aanvoering van Johan Cruijff en met als uitblinkende adjudanten Johan Neeskens en Rob Rensenbrink, won Oranje voor het eerst in tien jaar tijd weer van België. Door de 5-0-zege, met drie doelpunten van Rensenbrink, was plaatsing voor de halve finale binnen handbereik. Ook de returnwedstrijd werd een overwinning voor Nederland. Met Willem van Hanegem voor de geblesseerde Wim Jansen werd het 2-1 voor Nederland, nadat de ruststand 1-0 voor België was. In het Belgische elftal debuteerden zes spelers, waaronder doelman Jean-Marie Pfaff.


25 april 1976	Nederland	5 - 0 (2 - 0)	België	Opstelling Nederland:
Stadion Feijenoord, Rotterdam 48.706 toeschouwers Jean Dubach	Rijsbergen 17' Rensenbrink 27' Rensenbrink 58' Neeskens 79' (pen.) Rensenbrink 85'			Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Rijsbergen, Krol, Neeskens (84' Peters), Jansen, W. van de Kerkhof, Rep, Cruijff , Rensenbrink Rijsbergen Reserves: Ruiter, Meutstege, Thijssen, Geels Trainer: George Knobel

22 mei 1976	België	1 - 2 (1 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Heizelstadion, Brussel 19.050 toeschouwers Alberto Michelotti	Van Gool 27'		61' Rep 77' Cruijff	Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Rijsbergen, Krol, Neeskens, Van Hanegem (82' Peters), W. van de Kerkhof, Rep, Cruijff , Rensenbrink Reserves: Ruiter, Meutstege, Thijssen, Geels Trainer: George Knobel

Eindronde in Joegoslavië

Halve finale

De verwachting was dat Nederland de halve finale tegen Tsjecho-Slowakije eenvoudig zou winnen en dat de ploeg daarna West-Duitsland zou treffen in de finale.^[bron?] Het was echter de Tsjecho-Slowaak Anton Ondruš die in de twintigste minuut de score opende. In de tweede helft bracht diezelfde Ondruš met een eigen doelpunt de ploegen weer op gelijke hoogte, waardoor een verlenging noodzakelijk werd. Nederland kreeg een grote kans, maar de Tsjecho-Slowaakse keeper zat in de weg. Zdeněk Nehoda en František Veselý scoorden daarna wel, waardoor Tsjecho-Slowakije de wedstrijd met 3-1 won en zich plaatste voor de finale.


16 juni 1976	Tsjecho-Slowakije	3 - 1 (1 - 0)	Nederland	Opstelling Nederland:
Maksimirstadion 31.000 toeschouwers Clive Thomas	Ondruš 20' Nehoda 102' Veselý 114'	n.v.	71' (e.d.) Ondruš	Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Rijsbergen (37' Van Hanegem), Krol, Neeskens, Jansen, W. van de Kerkhof, Rep (67' Geels), Cruijff , Rensenbrink Cruijff, W. van de Kerkhof Neeskens (76'), Van Hanegem (116') Reserves: Ruiter, Jongbloed, Arntz, Peters, R. van de Kerkhof Trainer: George Knobel

Verliezersfinale

Cruijff, Neeskens en Van Hanegem waren geschorst voor de wedstrijd. Nederland kwam op voorsprong door goals van Geels en Van de Kerkhof. Josip Katalinski en Dragan Džajić brachten de stand naar 2-2, maar in de verlenging werd het 3-2 voor Nederland door opnieuw Geels, waardoor de derde plaats op het toernooi werd behaald.^[1]


19 juni 1976	Joegoslavië	2 - 3 (1 - 2)	Nederland	Opstelling Nederland:
Maksimirstadion 10.000 toeschouwers Walter Hungerbühler	Katalinski 43' Džajić 83'	n.v.	27' Geels 35' W. van de Kerkhof 112' Geels	Schrijvers, Van Kraaij, Suurbier, Jansen (46' Meutstege), Krol , Arntz (70' Kist), Peters, W. van de Kerkhof, R. van de Kerkhof, Geels, Rensenbrink Reserves: Ruiter, Jongbloed, Rep Trainer: George Knobel

Selectie en technische staf

Bondscoach George Knobel selecteerde aanvankelijk 22 spelers, die werden doorgegeven aan de UEFA. Vier spelers uit deze selectie, Kees Kist (AZ '67), Wim Meutstege (Sparta), Jan van Deinsen (Go Ahead Eagles) en Henk van Rijnsoever (AZ '67), kregen op 4 juni 1976 te horen dat ze niet tot de achttien spelers hoorden die meegingen naar Joegoslavië. Zij moesten zich in Nederland beschikbaar houden.

Na de verloren halve finale tegen Tsjecho-Slowakije werden Kees Kist (AZ '67) en Wim Meutstege (Sparta) wegens schorsingen van Van Hanegem, Neeskens en Cruijff en blessures van Rijsbergen en Suurbier alsnog opgeroepen. Ze arriveerden één dag voor de kleine finale in Zagreb en vielen beiden in de tweede helft van de wedstrijd in.

Selectie

Nr.	Naam	Geboortedatum	GW							Club	Positie(s)
1	Piet Schrijvers	15-12-1946	2	0	0	0	0	0	0	Ajax	GK
2	Wim Suurbier	16-01-1945	2	0	0	0	0	0	0	Ajax	RB
3	Wim Rijsbergen	18-01-1952	2	0	0	0	0	0	1	Feyenoord	CB
4	Adrie van Kraaij	01-08-1953	2	0	0	0	0	0	0	PSV	CB
5	Ruud Krol	24-03-1949	2	0	0	0	0	0	0	Ajax	LB, CB
6	Johan Neeskens	15-09-1951	1	0	0	1	0	0	0	FC Barcelona	RM, CM
7	Wim Jansen	28-10-1946	2	0	0	0	0	0	1	Feyenoord	CM
8	Johnny Rep	25-11-1951	1	0	0	0	0	0	1	Valencia	RW
9	Johan Cruijff	25-04-1947	1	0	1	0	0	0	0	FC Barcelona	CF, AM
10	Willy van de Kerkhof	16-09-1951	2	1	0	0	0	0	0	PSV	LM
11	Rob Rensenbrink	03-07-1947	2	0	0	0	0	0	0	Anderlecht	LW
12	Willem van Hanegem	20-02-1944	1	0	0	0	1	1	0	Feyenoord	CM, LM
13	Ruud Geels	28-07-1948	2	2	0	0	0	1	0	Ajax	CF
14	Jan Peters	18-08-1954	1	0	0	0	0	0	0	N.E.C.	CM
15	René van de Kerkhof	16-09-1951	1	0	0	0	0	0	0	PSV	RW
16	Peter Arntz	05-02-1953	1	0	0	0	0	0	1	Go Ahead Eagles	CM
17	Jan Ruiter	24-11-1946	0	0	0	0	0	0	0	Anderlecht	GK
18	Jan Jongbloed	25-11-1940	0	0	0	0	0	0	0	FC Amsterdam	GK
19	Kees Kist	07-08-1952	1	0	0	0	0	1	0	AZ '67	LM, CF
20	Wim Meutstege	28-06-1952	1	0	0	0	0	1	0	Sparta Rotterdam	RB
21	Henk van Rijnsoever	06-11-1952	0	0	0	0	0	0	0	AZ '67	RB
22	Jan van Deinsen	19-06-1953	0	0	0	0	0	0	0	Go Ahead Eagles	LM, LB