Citroenhaai
| Citroenhaai IUCN-status: Kwetsbaar[1] (2020) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Negaprion brevirostris (Poey, 1868)[2] | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Verspreiding | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Citroenhaai op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
De citroenhaai (Negaprion brevirostris) is een vis uit de familie van roofhaaien (Carcharhinidae), orde grondhaaien (Carcharhiniformes).
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De citroenhaai kan een lengte bereiken van 340 centimeter en een gewicht van ruim 185 kg. Het lichaam van de vis heeft een langgerekte vorm. De haai heeft dunne puntige tanden die geschikt zijn om vissen te grijpen. De huid is geelbruin van kleur.
Leefwijze
[bewerken | brontekst bewerken]Het dieet van de nachtactieve vis bestaat hoofdzakelijk uit macrofauna en vis. Zo staan kreeftachtigen, koffer- en kogelvissen, gitaar- en stekelroggen, weekdieren en zelfs zeevogels op zijn menu. De citroenhaai draagt vaak remora's mee.
Voortplanting
[bewerken | brontekst bewerken]De haai is vivipaar, waarbij de vrouwtjes om het andere jaar 4 tot 17 jongen voortbrengen in warme en ondiepe lagunes. Ze keren terug naar hun eigen geboorteplaats om dit te doen.[3] De jongen zijn meestal dagactief.
Verspreiding en leefgebied
[bewerken | brontekst bewerken]Deze soort komt voor in de Grote en Atlantische Oceaan. De citroenhaai is een zout- en brakwatervis die voorkomt in subtropische wateren. De soort is voornamelijk te vinden in zeeën en koraalriffen. De diepte waarop de soort voorkomt is maximaal 92 meter. Citroenhaaien komen in verschillende rifgebieden voor: jonge exemplaren kiezen vaak de bescherming van mangrovebossen, terwijl adolescenten samenscholen in lagunes van het kustrif of barrièrerif. Volwassen exemplaren zwermen uit naar andere gebieden, maar keren vaak terug naar dezelfde locaties om zich voort te planten.
Relatie tot de mens
[bewerken | brontekst bewerken]De citroenhaai is voor de visserij van aanzienlijk commercieel belang. Bovendien wordt er op de vis gejaagd in de sportvisserij. De haai blijkt voor de mens doorgaans niet gevaarlijk, als hij mensen aanvalt is er sprake van uitlokking.
De soort heeft op de Rode Lijst van de IUCN de status kwetsbaar.
Onderzoek
[bewerken | brontekst bewerken]Citroenhaaien vormen een dankbaar onderwerp voor de wetenschap, omdat zij gevangenschap relatief goed verdragen. Er is ook relatief veel bekend over het gedrag van deze haaien dankzij de inspanningen van de zeebioloog Dr. Samuel Gruber van de Universiteit van Miami die al vele jaren in zijn onderzoekslaboratorium in het Bimini Biological Field Station het gedrag van deze haaien bestudeert.
Tonische immobiliteit
[bewerken | brontekst bewerken]Tonische immobiliteit (TI) is gedrag dat bij haaien kan worden opgeroepen door ze op hun rug te draaien. Om een of andere reden leidt dit soms tot een bewegingloze toestand die op een verstijving of trance lijkt. De trance kan soms wel 15 minuten aanhouden. Als de haai daarna weer wordt teruggedraaid, zwemt hij gewoon weer door. Het fenomeen is voor het eerst door de bioloog Samuel Gruber vastgesteld bij citroenhaaien in Florida.[4][5] Gruber vermoedt dat het op de rug draaien van haaien een verstoring van het evenwicht van de zintuigen veroorzaakt die TI tot gevolg heeft. TI kan echter ook tot stand worden gebracht door haaien, zoals de witte haai of Caribische rifhaai over de snuit te strelen.[6][7][8] Over de oorzaken van dit wonderlijke fenomeen tast de wetenschap nog in het duister. Het strelen over de snuit heeft misschien ook te maken met een overstimulatie van de daar aanwezige ampullen van Lorenzini.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]Bronnen
- (en) Negaprion brevirostris. FishBase. Ed. Rainer Froese and Daniel Pauly. aug. 2022 version. N.p.: FishBase, 2022.
- DiBattista, J. D., Feldheim, K. A., Gruber, S. H., Hendry, A. P. (2007). When bigger is not better: selection against large size, high condition and fast growth in juvenile lemon sharks. Journal of Evolutionary Biology 20 (1).
- Sharkman - tv-programma op Discovery Channel.
- David Burnie (2001) - Animals, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp).
Noten
- ↑ (en) Citroenhaai op de IUCN Red List of Threatened Species.
- ↑ Poey, F. 1868, Synopsis piscium cubensium. Catalogo Razonado de los peces de la isla de Cuba. Repertorio Fisico-Natural de la Isla de Cuba v. 2: 279-484. [For dates of sections see Norman 1938 [ref. 7314].]
- ↑ ScienceShot: Mother Sharks Head Home to Give Birth. Science (5 december 2013). Geraadpleegd op 5 december 2013.
- ↑ Watsky, M., Gruber, S. H. (1990). Induction and duration of tonic immobility in the lemon shark, Negaprion brevirostris. Fish Physiology and Biochemistry 8 (3): 207-210.
- ↑ Sharkman - Tonic Immobility. YouTube.
- ↑ Tonic immobility. Youtube.com. Geraadpleegd op 10 maart 2011.
- ↑ Shark Massage. Youtube.com. Geraadpleegd op 10 maart 2011.
- ↑ Hypnotizing a Deadly Shark. Youtube.com. Geraadpleegd op 10 maart 2011.