Paläozän

Ärathem Ära	System Periood	Serie Epoch	Stoop Öller	≈ Öller (Mya)
K Ä N O Z O I K U M	höger	höger	höger	jünger
	Paläogen	Oligozän	Chattium	28,1–23,03
			Rupelium	33,9–28,1
		Eozän	Priabonium	38–33,9
			Bartonium	41,3–38
			Lutetium	47,8–41,3
			Ypresium	56–47,8
		Paläozän	Thanetium	59,2–56
			Seelandium	61,6–59,2
			Danium	66–61,6
deeper	deeper	deeper	deeper	öller

Dat Paläozän is en Epoch de Geoloogschen Tietskala. Dat Paläozän is de öllste („ünnerste“) Epoch vun dat Paläogen (fröher vun’t Tertiär) un liggt dormit ok an’n Anfang vun dat Känozoikum. Inordent is dat Paläozän twüschen de Kried, wat de letzte Periood vun’t Mesozoikum is, und dat Eozän

Disse Epoch is vör ungefähr 65,5 Millionen Johren anfungen un weer vör 55,8 Mio. Johren wedder vörbi. Na de fröhere Indelen dör Charles Lyell hett dat Tertiär de Epochen Eozän, Miozän un Pliozän umfaat, bit 1847 de Paläobotaniker Wilhelm Philipp Schimper dat Paläozän as wieteren Afsnitt inföhrt hett.

Dat Paläozän warrt wieter in de Stopen Danium, Selandium un Thanetium ünnerdeelt.

Plattentektonik

De Bavenflach vun de Eerd hett in’t Paläozän noch düchtig anners utsehn, as wie dat vundaag kennt: De Eerddelen oder wetenschopplich nauer de Lithosphärenplatten weern noch ganz anners verdeelt. An’n Anfang vun de Epoch weern noch en poor Schören vun den ollen Süüdeerddeel Gondwana mitenanner verbunnen. So seeten Australien un Süüdamerika noch mit de Antarktis tohopen, man Afrika un Indien weern al afsplitten un dreven wieter nöördlich. Twüschen dissen Süüdkontinent un dat nöördlich liggende Laurasien hett sik dat dormolige Thetysmeer as en Gördel üm de Eer togen. Noordamerika weer noch över Gröönland mit Europa verbunnen un harr över de Bering-Straat ok noch Kuntakt mit Oostasien. Twüschen Europa un Asien leeg to de Tiet de so nöömte Turgai-Straat, en Flachmeer, dat de Thetys mit dat Polarmeer verbunnen hett.

Klima un Planten

De Temperaturen weern to’n Anfang vun’t Paläozän üm de twee bit dree Grad sieter as in de Kriedtiet dorvör. Wiel de Epoch sünd de Temperaturen noch en lütt beten wedder stegen. Dat Klima is ünner’n Streek veel warmer un fuchtiger wesen as hüüt. Op Gröönland un in Patagonien geev dat subtropische Vegetatschoon un de Poolrebeden harrn noch en matig Klima. To’n End vun’t Paläozän steegt de Temperatur den weltwiet bannig an üm ungefähr fief bit söss Grad Celsius.

Dit Late Paleocene Thermal Maximum is utlöst worrn dör en batz Freesetten vun Kohlenstoff. As Born dorvör warrt Methanhydratvörkamen an’n Seegrund diskuteert, dat instabil worrn is. Dat Anstiegen vun de Temperatur keem över en Tietruum vun blots 1.000 Johr oder gor weniger. Dat is geoloogsch gresig wenig. Bit dat Klima wedder so weer as vörher hett dat ungefähr 200.000 Johr duert.

Deerten vun’t Paläozän

Kenntekend is dat Paläozän dör dat Wieterentwickeln vun de ehmols lütten Söögdeerten, de na dat Utstarven vun de Dinosauriers an de Grenz to de Böverkried na dat Paläozän an Männigkeit un Grött tonahmen hebbt. Ok de Vagels hebbt sik nu över de ganze Eer verbreedt.

Kiek ok

• Eerdhistorie
• Eerdenstahn
• Geoloogsch Tietskala