Carl Edwin Wieman
Carl Edwin Wieman (* 26. März 1951 in Corvallis, Oregon) is en US-amerikaansch Physiker, de 2001 mit den Nobelpries för Physik „für die Erzeugung der Bose-Einstein-Kondensation in verdünnten Gasen aus Alkaliatomen, und für frühe grundsätzliche Studien über die Eigenschaften der Kondensate“ uttekent wurr.
Leben
[ännern | Bornkood ännern]
Carl Wieman wurr an‘ 26. März 1951 as veert vun fiev Kinner vun N. Orr Wieman un Alison Wieman boren. Sien Kindheit hett he in de Wälder vun Oregon verbrocht. Vör sien 7. Schooljohr truck de Familie nah Corvallis, um den Kinnern den Besöök vun beter Scholen mögelk to maaken – ofschons de Lüttstadt blots 25.000 Iwahner harr, befind sück dor de Oregon State University.
Nah de High School kreeg he 1973 en Studienplatz an dat Massachusetts Institute of Technology (MIT). Nah dat Grundstudium is he an de Stanford University an den Lehrstohl vun Theodor Hänsch wesselt, wo he 1977 sien Doktertitel maakt hett. Ansluutend gung he an de University of Michigan in Ann Arbor un wurr dor 1979 Assistenzperfesser. An disse Universität hett he denn ok Sarah Gilbert kennen lehrt, de as Studentin mit hüm tosommenarbeiten dee. 1984 wesse he an de University of Colorado at Boulder un hett Sarah heiraadt, de intüschen ok ehrn Doktertitel reckt harr. Wieman is siet 1987 Perfesser för Physik an de University of Colorado.
Wark
[ännern | Bornkood ännern]In de Grupp um Hänsch hett sück Wieman mit Präzisionsmeeten vun de Waterstoffliens befaat, Thema vun sien Dokterarbeit weer dat Vermeeten vun de 1s-Lambverschuven un de Isotopenverschuven vun den 1s-2s-Övergangs middels Polarisatschonsspektrometrie. Mit sien Erfohrungen in de Präzisionspektrometrie wull he in Michigan de vun de Theorie vun de elektroswaak Wesselwirkung vörherseggt Paritätsverletzung in Atomen meeten. He hett aber gau sehn, dat dorför Cäsium betere Mögelkeiten beeden de as Waterstoff – de spoodriek Meeten 1985 broch hüm eerste wetenschapliche Anerkennung.
In‘ Tosommenhang mit sien Präzisionsexperimenten hett sück Wieman all siet 1984 mit Laserköhlen un Laserfallen befaat. Wiels he anfangs blots an en Verbetern vun sien Meetverfohren interesseert weer, fung he aber bald an, de Mögelkeiten to sehn, de Ünnersöken vun dat Verhollen vun Atomen bi düchtig leeg Temperaturen – un de Mögelkeit to dat Ertüügen vun en Bose-Einstein-Kondensat, de hüm 1995 tosommen mit Eric Cornell gelung. För disse Leistung wurr he 2001 tosommen Eric Cornell un Wolfgang Ketterle to gliek Deelen mit den Nobelpries för Physik uttekent.
Utteknungen un Liddmaatschapen
[ännern | Bornkood ännern]- 1990–1991 Guggenheim-Stipendium
- 1990 Fellow vun de American Physical Society
- 1993 Ernest-Orlando-Lawrence-Pries in Physik
- 1994 Davisson-Germer-Pries vun de American Physical Society
- 1995 Wahl in de National Academy of Sciences
- 1995: Einstein-Medaille för Laserwetenschapen vun de Society for Optical and Quantum Electronics
- 1996 Richtmyer Memorial Lecture Award vun de American Association of Physics Teachers
- 1996 Fritz-London-Pries för Deeptemperaturphysik vun de International Union of Pure and Applied Physics
- 1996 Newcomb-Cleveland-Pries vun de American Association for the Advancement of Science
- 1997 Internatschonaler König-Faisal-Pries för Wetenschap
- 1997 Wetenschapspries vun de Bonfils-Staanton Foundation
- 1998 Wahl in de American Academy of Arts and Sciences
- 1998 Lorentz-Medaille vun de Königlich Nedderlannsch Akademie för Kunst un Wetenschapen
- 1999 R.-W.-Wood-Pries vun de Optical Society of America
- 1999 Arthur-L.-Schawlow-Pries för Laserphysik vun de American Physical Society
- 2000 Benjamin-Franklin-Medaille för Physik vun dat Franklininstitut
- 2001 Nobelpries för Physik
- 2004 National Professor of the Year des Council for Advancement and Support of Education and The Carnegie Foundation
