Павлодар

Павлодар
Павлодар; Павлодар
	Град
	Павлодар
Знаме	Грб
	ПавлодарЛокација на Павлодар во Казахстан
	Координати: 52°18′N 76°57′E / 52.300° СГШ; 76.950° ИГД
Земја	Казахстан
Област	Павлодарска
Основан	1720
Статус на град	1861
Управа
• Akim (градоначалник)	Нуржан Ашимбетов
Површина
• Градска	100 км2 (40 ми2)
• Метро	637 км2 (246 ми2)
Надм. вис.	123 м
Население (2019)
• Град	360 502
• Густина	833,69/км2 (2,159,2/ми2)
• Метро	333 479
Час. појас	UTC+6 (UTC+6)
Пошт. бр.	140000 - 140017
Повик. бр.	+7 7182
Рег. таб.	14
Мреж. место	http://www.pavlodar.gov.kz

Павлодар (казашки и руски: Павлодар) — град во североисточен Казахстан и главен град на областа Павлодар. Сместено е на 450 километри североисточно од главниот град Нур-Султан и 405 километри југоисточно од рускиот град Омск по течението на реката Иртиш. Заклучно со 2010 година, градот има население од 331.710 жители^[1]. Населението во Павлодар е претежно составено од етнички Казахстанци и Руси со значително украинско, германско и татарско малцинство. Градот го опслужува аеродромот Павлодар.

Градот има рафинерија за нафта и фабрики за хемикалии, алуминиум, електролиза, металургија, картонски покриви. На 1 април, градот беше ставен под целосен карантин, како би се намалило ширењето на Covid-19 вирусот.^[2]

Историја

Рана Историја

Во IX—XII век, недалеку од местото на постоење на модерен Павлодар, се наоѓал градот Имакија (или кимакија, кимак) - исчезнат средновековен турски град, главниот град на Кимакската конфедерација.

Руско упориште

Како еден од најстарите градови во северен Казахстан, Павлодар е основан во 1720 година како Корјаковски, и служел како упориште на руската империјална армија. Населбата е создадена за да се воспостави контрола над солените езера во регионот. Во 1861 година, населбата е преименувана во Павлодар и е основана како град. Значењето на Павлодар во голема мера се должеше на значајните земјоделски поседи и индустријата за производство на сол кои се развија таму и покрај релативно малото население на градот. Населението на Павлодар броело само околу 8.000 жители во 1897 година. Името Павлодар значи „Дарот на Павле“ и е избрано во чест на раѓањето на големиот војвода Пол Александрович од Русија.^[3]

Советски период

По планот на владата на Советскиот Сојуз, од 1955 година, за зајакнување на земјоделското производство низ земјата со цел да се олесни недостигот на храна што го мачи советското население, ќе овозможи за брз раст и развој на современиот Павлодар. Според програмата, голем број млади мажи и жени од целиот Советски Сојуз беа преместени во градот; индустриската и комерцијалната активност беше зголемена; и од средината на 1960-тите години на минатиот век, Павлодар стана главен индустриски центар и на Казашката ССР и на Советскиот Сојуз заради големиот капацитет за производство на оружје и оклопни возила сместен во градот.^[4]

Географски податоци

Клима

Павлодар има пријатна и влажна континентална клима која се одликува со ладни зими и топли лета. Просечната температура во јануари е −15,8 °C (4 °F),а во јули температурата е во просек 21,5 °C (71 °F). Годишните врнежи изнесуваат 303 mm (12 ин).^[5]

Климатски податоци за Павлодар
Месец	Јан	Фев	Мар	Апр	Мај	Јун	Јул	Авг	Сеп	Окт	Ное	Дек	Годишно
Највисока забележана °C (°F)	4.2 (39.6)	5.3 (41.5)	24.6 (76.3)	33.0 (91.4)	38.0 (100.4)	40.8 (105.4)	41.1 (106)	40.6 (105.1)	36.1 (97)	29.2 (84.6)	17.9 (64.2)	7.2 (45)	41.1 (106)
Прос. висока °C (°F)	−10.8 (12.6)	−9.3 (15.3)	−1.5 (29.3)	12.5 (54.5)	21.1 (70)	26.6 (79.9)	28.0 (82.4)	25.9 (78.6)	19.1 (66.4)	10.5 (50.9)	−1.4 (29.5)	−8 (18)	9.4 (48.9)
Сред. дневна °C (°F)	−15.8 (3.6)	−14.9 (5.2)	−7.1 (19.2)	5.6 (42.1)	14.0 (57.2)	19.7 (67.5)	21.5 (70.7)	19.0 (66.2)	12.2 (54)	4.3 (39.7)	−6.0 (21.2)	−12.8 (9)	3.3 (37.9)
Прос. ниска °C (°F)	−20.5 (−4.9)	−20 (−4)	−12 (10)	−0.5 (31.1)	7.0 (44.6)	12.8 (55)	15.3 (59.5)	12.6 (54.7)	6.2 (43.2)	−0.6 (30.9)	−10.0 (14)	−17.4 (0.7)	−2.3 (27.9)
Најниска забележана °C (°F)	−45 (−49)	−42.8 (−45)	−37.2 (−35)	−27.2 (−17)	−6.1 (21)	−2.2 (28)	4.2 (39.6)	0.0 (32)	−9 (16)	−21.5 (−6.7)	−40 (−40)	−45.2 (−49.4)	−45.2 (−49.4)
Прос. врнежи мм (ин)	20 (0.79)	16 (0.63)	13 (0.51)	18 (0.71)	28 (1.1)	31 (1.22)	55 (2.17)	32 (1.26)	21 (0.83)	25 (0.98)	23 (0.91)	21 (0.83)	303 (11.93)
Прос. бр. дождливи денови	1	0	3	8	12	12	15	12	12	10	5	1	91
Прос. бр. снежни денови	18	16	12	5	1	0.03	0	0.03	0	5	14	19	90
Прос. релативна влажност (%)	79	79	80	62	54	55	60	61	63	71	80	80	69
Извор: Pogoda.ru.net^[6]

Население

На почетокот на 2020 година, населението на градот е 333 479 луѓе, додека на областа на градот во која влегуваат неколку приградски рурални населби изнесува 360 502 лица.

Година	Население
1897	7 738
1959	90 096
1979	272 895
1989	330 748
1999	300 503
2004	286 538
2008	303 955
2012	322 305
2016	335 185
2018	334 930
2020	333 479

Етнички состав

Етничкиот состав на жителите на Павлодар (на почетокот на 2020 година)^[7]:

Народ	Вкупно	Удел (%)
Казаци	172 010	47,71
Руси	148 207	41,11
Украинци	13 695	3,80
Германци	7 762	2,15
Татари	7 111	1,97
Белоруси	1 786	0,50
Ингуши	1 206	0,33
Азери	911	0,25
Молдавци	739	0,20
Чеченици	744	0,21
Корејци	602	0,17
Полјаци	422	0,12
Башкири	395	0,11
Бугари	359	0,10
Чуваши	278	0,08
други	4 275	1,19
вкупно	360 502	100,00

Економија

Индустрија

Најголемите локални фабрики се фабриката за алуминиум, фабриката за индустриски хемикалии и фабриката за земјоделски машини. Рафинеријата за нафта е изградена во 1978 година. Во 2012 година, полскиот производител на железнички возен парк Песа Бидгошч ги објавил своите намери да изгради фабрика за составување на трамвај во Павлодар, заедно со плановите на градот да купи до 100 нови трамваи од производителот за да го поддржи стариот јавен превоз.^[8]

Индустриските претпријатија на градот, во 2009 година произвеле производи и суровини со вкупен износ од 240,5 милијарди тенге.

преработувачка индустрија - 203,0 милијарди тенге
рударска индустрија - 0,7674 милијарди тенге,
производство и дистрибуција на електрична енергија, гас и вода - 36,7 милијарди тенге.

Речно пристаниште

На реката Иртиш, која поминува западно од градот се наоѓа речно пристаниште, кое се занимава со транзит на стоки, вадење и продажба на речен песок, транспорт на кршен камен, јаглен и извршува работи поврзани со екологијата. Пристаништето е едно од најголемите и најпрометните пристаништа на реката Иртиш.

Проектот на современото пристаниште на реката Павлодар е развиен во 1955 година од страна на институтот за дизајн „Гипорехтранс“ по упатство на Министерството за речна флота на СССР. Во 1965 година, пристаништето „Павлодар“, со указ на Советот на министри на Казашката ССР, беше преименувано во „речно пристаниште Павлодар“. Од тој момент, во Павлодар работи речно пристаниште опремено со најнова опрема за претовар. До средината на 1980-тите, пристаништето во реката Павлодар стана најголемиот центар за претовар во Казахстан. Во тоа време, во однос на претовар на товар, речното пристаниште Павлодар беше на прво место меѓу четириесет речни пристаништа на Советскиот Сојуз. Во овој период, во просек, се превезувале околу 6,5 милиони тони разни товари годишно. Од 2001 година АД „Речно пристаниште Павлодар“ има статус на приватно претпријатие.

Транспорт

Трамвај

Отворен е на 18 октомври 1965 година.

Денес тој е најголемиот трамвајски систем во Казахстан. Вкупната должина на надземната линија е 89 км. Системот вклучува 109 патнички трамваи.^[9]

Постои и меѓународна автобуска станица, која го поврзува Паблодар со Новосибирск, Краснојарск, Барнаул, Омск и Рубцовск.

Постои речна станица (локален превоз со моторни бродови од типот "Москва") и товарно пристаниште.

Наука и образование

Во Павлодар се наоѓаат неколку универзитети, меѓу нив:

Државен универзитет во Павлодар (именуван по С. Тораигиров)
Државен педагошки универзитет во Павлодар
Иновативен универзитет - Евроазија

Култура и уметност

Религија

Една од најубавите џамии во Казахстан се наоѓа токму во градот - џамијата именувана по Машхур Жусуп. Муслиманската заедница во градот е доста активна.

Исто така, постојат православни и католички заедници, две евангелистички лутерански заедници, заедница на евангелистички христијани-баптисти, педесетина, адвентисти на седмиот ден, харизматична заедница „Црква на Исус Христос“ и презвитериска црква „Благодат“. Православната заедница која припаѓа на епархијата Павлодар и Екибастуз има 6 парохии во градот и околината.^[10] Католичката заедница на црквата Света Тереза Дете Исус во моментов духовно го храни самиот град и 15 околни села, каде што нема свои заедници. Службите се одржуваат во домовите на верниците, а во еден случај - во просториите на селскиот клуб, во селото Красноармејка, има капела-капела од 1979 година. Сестри монахињи од собранието на сестри на евхаристискиот Исус служат во заедницата. Во Павлодар има и синагога.

Катедрала на Благовештение, Руска православна црква.
Џамија на трговецот Бијан
Џамија Касим Кажи Мустафули
Католичка црква Света Тереза на Детето Исус

Музика

Градот во моментов доживува бум во својот развој, што се рефлектира во растечката разновидност на урбани настани. Постојат неколку ноќни клубови и фестивали во градот. Градската плажа, уредена во раните 2000-ти, организира концерти на претставници на казахстанската и руската поп-музика. Музеите во градот постојано одржуваат изложби и настани од уметнички интерес. Градот има универзитет за музика.

Хеви метал музичката заедница во градот е исто така доволно голема за да не остане незабележана. Во градот има локални музички групи кои изведуваат рок и метал музика. Редовно се одржуваат музички настани од соодветна природа.

Спорт

Фудбал

Луѓето од Павлодар покажуваат традиционален интерес за фудбалот. Фудбалскиот тим Иртиш, чија матична арена е Централниот стадион во градот, е петкратен шампион на Казахстан, освојувач на Националниот куп (1997/98), полуфиналист на Купот на азиските шампиони (2001), учесник во престижните меѓународни натпреварувања - Лигата на шампиони на УЕФА и Лигата на Европа на УЕФА.

Хокеј

Во октомври 2003 година, во Павлодар беше отворена ледената палата "Астана". Една година подоцна, беше одлучено да се создаде клуб за хокеј - хокеј клуб Иртиш, кој учествува во казахстанското првенство во хокеј на мраз. Тимот играше и во руското првенство. Покрај тоа, во сезоната 2007-2008 во руското првенство од првата лига, тимот на Павлодар освои сребрени медали. Во првенството на Република Казахстан во сезоната 2010-2011, тимот го зазеде 3-то место. ХК „Иртиш“ во сезоната 2011-2012 за прв пат го зазеде 2-то место во регуларното првенство на Казахстан во хокеј на мраз, а следната година „Иртиш“ за прв пат во својата историја освои златен медал во државното првенство.

Максим Кузнецов е роден во Павлодар, во 1995 година тој стана првиот Казак, кој беше избран во првиот круг на драфтот во НХЛ. Со реден број 26, беше избран од Детроит Ред Вингс. Максим Кузнецов е еден од најдобрите казахстански хокеари во последните години и најдобар дефанзивец од Казахстан на сите времиња во најсилната професионална лига во светот НХЛ. Во однос на бројот на одиграни натпревари (136) во НХЛ, тој е на второ место меѓу Казаците по напаѓачот Николај Антропов. Во Павлодар, Максим започна да игра хокеј и ги доби своите први вештини за играње во младинската хокеарска секција „Воскход“. Максим Кузнецов е единствениот освојувач на Купот Стенли од Казахстан.

Шах

Шахот има прилично високо ниво на развој во градот. Градот е домаќин на бројни натпреварувања, купови и турнири, како што се, на пример, „Павлодар опен“, Купот на брз шах во регионот Павлодар. Меѓународните велемајстори Ринат Жумбаев и Павел Котсур, меѓународните мајстори Антон Скуригин, Евгениј Егоров, Валентин Захаров, Владимир Гребеншчиков, Александар Шабрин учествуваат активно во шаховскиот живот на градот. Исто така во Павлодар има повеќе од десетина мажи и жени ФИДЕ-мајстори.^[11]

Авто и моторни спортови

До крајот на 90-тите години на минатиот век, во градот активно се одржуваа професионални трки за автомобили и мотоцикли (митинзи, автокрос, зимски патеки, картинг, мотокрос), а од 1997 година - аматерски авто-трки (митинзи, возење со фигури, возење со влечење). Тркачите од Павлодар отсекогаш биле меѓу најбрзите во Казахстан. Во 2007 година, професионалниот градски тим за трки беше оживеан.

Бокс

Павлодар е родното место на Николај Кулпин, кој во 1992 година стана член на боксерската репрезентацијата на Казахстан на Олимписките игри во Барселона. Павлодар беше исто така местото на неговата прва сериозна борба - во 1992 година Николај го победи Виктор Алдошин.