Blues
Blues | |
|---|---|
| |
 | |
Sirûd: | |
| Welat | |
| Dema avabûnê |
|
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Blues (ji zimanê îngîlîzî, tê wateya şîn) celeb û formeke muzîkê ye ku li başûrê kûr ê DYAyê li dora 1860an derketiye.[1] Blues kilamên olî, stranên xebatê, dengbêjên zeviyê, qêrîn û stran û baladên vegotinê yên sivik ên ji çanda afroamerîkî vedihewîne. Blues wek koka piraniya muzîka populer a Amerîkaya Bakur tê hesibandin. Lewma forma bluesê di caz, rhythm and blues (rîtm û blues) û rock and roll de berbelav e û ji hêla şêwaza bang-û-bersiv, pîvana blues, û pêşkeftinên akordê yên taybetî ve tê destnîşan kirin, ku ji wan bluesa diwanzdeh-barî ya herî berbelav e. Notên blue (anku "notên xemgîn") jî de beşek bingehîn a muzîkê ne. Blues xwedan rîtm û formek e ku bi bandora dûbarekirî ya wê wekî groove tê zanîn.
Peyva blues ji gotina îngilîzî ya I've got the blues an jî I feel blue ("Ez xemgîn, dilgiran, berxweketî me", tê wateya dîsforî an melankoliyê.
Blues wekî celebek di heman demê de bi stran, rêzikên bass û amûra xwe jî tê destnîşankirin. Yekemîn beytên kevneşopî yên blues ji rêzek tenê pêk dihat ku çar caran dihate dubarekirin. Di dehsalên pêşîn ên sedsala 20an de stîla herî gelemperî ya îroyîn bû ya standard: şêweya AAB ya ku ji rêzek ku li ser çar barên yekem tê gotin pêk tê, dûbarekirina wê li ser çarên din, û paşê xêzek dirêjtir li ser barên paşîn. Bluesên destpêkê bi gelemperî şeklê vegotinekê digirtin, ku gelek caran behsa cudakariya nijadî û kêşeyên din dikir, ên ku afroamerîkiyan pê re rû bi rû diman.[2]
Gelek hêman, wekî forma bang-û-bersiv û bikaranîna notên xemgînane, dikare li muzîka Afrîkayê were şopandin. Koka bluesê ji nêz ve bi muzîka dînî ya civaka afroamerîkî, spirituals ve girêdayî ye. Yekem xuyabûna blues bi gelemperî piştî bidawîbûna xulamî tê tarîxkirin. Ew bi azadiya nû ya koleyên berê ve girêdayî ye. Dîroknasan di destpêka sedsala 20an de dest bi ragihandina muzîka bluesê kirin. Yekem weşana pelên muzîka blues di sala 1908an de bû. Ji wê demê ve blues ji muzîka vokal ya bêserûber û kevneşopiyên devkî yên koleyan ve veguherî cûrbecûr şêwaz û binerengan. Binerengên blues ev in: bluesa country (wek bluesa Deltayê û bluesa Piedmontê) û şêwazên blues ên bajarî yên wekî bluesa Chicagoyê û bluesa berava rojavayî. Şerê Cîhanî yê Duyem derbasbûna ji bluesa akustîk ber bi elektrîkê û û vekirina muzîka blues ji temaşevanên berfireh re nîşan da. Bi taybetî gelek guhdarên spî yên nû hebûn. Di salên 1960î û 1970î de, formek hîbrîd a bi navê blues rock pêş ket, ku şêwazên blues bi muzîka rockê re tevlihev kir.
Mijarên têkildar
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Sr, Lamont Pearley (9 gulan 2018). "The Historical Roots of Blues Music". AAIHS (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 2 sibat 2023.
- ^ "Honoring Jazz: An Early American Art Form". www.civilrightsmuseum.org (bi îngilîziya amerîkî). Ji orîjînalê di 5 sibat 2023 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 2 sibat 2023.
