Here naverokê

Caf

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Mirovekî ciwan ê caf. Ev wêne di sala 1914an de bi destê Ely Bannister Soane hate girtin

Caf (bi kurdî : جاف ; her weha Jahf, Jaaf, Jaf, Caf) mezintirîn eşîra kurdan e ku bi navê êl jî tê zanîn, li sînorên Îran û Iraqê dijîn. Cihê dilê wan di navbera Silêmanî û Senendcê de ye.[1][2] Ev êl bi piranî girêdayî mekteba Şafiî ye û gelek peyrewên Neqşîbendî û Qadirî hene.[2] Di sala 1114'an de ji aliyê Zaher Beg Jaff [3][4] ve hatiye çêkirin, serekên din ên girîng Mohamed Paşa Jaff, Adile Xanim, Osman Paşa Caf û Mehmûd Pasha Caf, mala bav û kalên wan Kela Şêrwana ye. Împeratoriya Osmanî di salên 1700î de navê Paşa, navekî esilzade, li wan kir. Ew eşîra herî mezin a kurdên rojhilata navîn in ku nêzîkî 4 milyon kes in û bi soranî babanî diaxivin. Heta salên 1860î Mîrektiya Erdelan birêve dibin.

Belavbûna erdnîgarî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Eşîra Caf li van bajar û bajarokên: Helebce, Kelar, Silêmanî, Ravansar, Sine, Ciwanrro, Selas-bawecanî, Kirmaşan, Xaneqîn dijîn.[2][5][6]

Dîrok

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Rojavayî di dema Şerê Cîhanê yê Yekem de, dema ku Ely Bannister Soane têkilî danîn, bi eşîra Jaff re têkilî dan destpêkirin. Piştî şer, eşîr li dijî Şêx Mehmûd Berzencî derketin û herwiha nehiştina otonomiya Kurdan ji aliyê Brîtanyaya Mezin ve li Iraqê.[7] Di destpêka sedsala 20an de, eşîrê yek nehê Iraqê kontrol kir û pergala ragihandinê ya welêt kontrol kir. Di sala 1933 de, nêzîkî 100,000 tivingên di destê eşîrê de bûn, berevajî 15,000 tenê ji hêla Iraqa nû ve hatî damezrandin. Di vê serdemê de, eşîra rûniştî bû.[8]

Endamên navdar

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Serok û siyasetmedar

  • Mihemed Paşa Caf, padîşahê Kurd û serokê eşîra Jaffan, di sala 1734 de Keleha Şêrwana ava kir.
  • Osman Paşa Caf, (1846) şahê kurd, serokê eşîra Cafan û bi Adile Xanimê ji eşîra Erdelan a kevn re zewicî.[9]
  • Adile Xanim (1847–1924), ji aliyê înglîzan ve Prensesa Wêrek tê gotin; bi şahê Kurd Osman Paşa Caf re zewicî bû, bi rola xwe ya li herêmê, ango di serdema Şêx Mehmûd El-Cef Hefîd de navdar bû.
  • Ehmed Mixtar Caf (1898–1934), endamê parlamena Iraqê û şaredarê Helebce bû.
  • Newzad Dawid Beg Caf (ku bi navê Nozad Dawud Fattah Al Jaff jî tê naskirin), Serokê Banka Bakurê Iraqê û serokê eşîra Caf.[10][11][12]
  • Ekrem Hemîd Begzade Caf, serokekî kurd, siyasetmedar û wezîrê berê yê çandiniyê li Iraqê.
  • Hanna Jaff (jidayikbûn 1986), Kurda-Meksîkî ya Amerîkî ku ji dayîk bûye, siyasetmedar, xêrxwaz, nivîskar û berdevk e.[13][14][15]

Hunermend, helbestvan, dengbêj

  • Xanayê Qubadî Caf (ca.1700–1759), helbestvanek Cafî ya sedsala 18-an.[16]
  • Nalî Caf (1797 an 1800–1855 an 1856), helbestvanê ku di afirandina zimanê edebî yê soranî yê başûrê Kurdistanê de cih girtiye.[17]
  • Ebdulla Goran Caf (1904–1962).
  • Tara Caf (zayîn 1958), stranbêj û muzîkjenê pisporê harpê.[18]

Alim û akademîsyen

  • Fereidoun Biglari (jidayikbûn 1970), arkeolog û muzexane.[19]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ Archibald Roosevelt (1944). "Kurdish tribal map of Iraq : showing the Iraq portion of Kurdistan and the major Kurdish tribal divisions within Iraq". Yale University.
  2. ^ a b c Hamzeh’ee, M. Reza Fariborz (2008). "Jaf". Iranica Online. Roja gihiştinê 20 hezîran 2020.
  3. ^ "Jaff family, Jaff Tribe, and Kurdistan" (bi îngilîzî). Revista Kuadro. 4 nîsan 2019. Ji orîjînalê di 27 çiriya paşîn 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 çiriya paşîn 2020.
  4. ^ "A Brief Reading About Jaff Tribe". zivmagazine.com (bi îngilîzî). Zîv Kurdish Mosaic. 1 hezîran 2020. Ji orîjînalê di 18 îlon 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 hezîran 2020.
  5. ^ Archibald Roosevelt (1944). "Kurdish tribal map of Iraq : showing the Iraq portion of Kurdistan and the major Kurdish tribal divisions within Iraq". Yale University.
  6. ^ "Country Policy and Information Note Iraq: Blood feuds". United States Department of Justice. 2017: 14–16. Ji orîjînalê di 20 kanûna pêşîn 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 20 hezîran 2020. {{cite journal}}: Ji bo journal parametreya |journal= hewce ye (alîkarî)
  7. ^ Tripp, Charles. A History of Iraq. Cambridge Press, 2007. Page 33-34
  8. ^ "Country Policy and Information Note Iraq: Blood feuds". United States Department of Justice. 2017: 14–16. Ji orîjînalê di 20 kanûna pêşîn 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 20 hezîran 2020. {{cite journal}}: Ji bo journal parametreya |journal= hewce ye (alîkarî)
  9. ^ Tarih :17/N /1312 (Hicrî) Dosya No :35 Gömlek No :1312 Fon Kodu :İ..HUS.mm
  10. ^ "North Bank "in Good Position for Growth"" (bi îngilîzî). Iraq Business News. 31 gulan 2014. Roja gihiştinê 28 gulan 2018.
  11. ^ ""Don't miss out, be a pioneer"" (bi îngilîzî). The Worldfolio. 2012. Roja gihiştinê 28 gulan 2018.
  12. ^ "La tribu Jaff en la actualidad" (bi spanî). The Worldfolio. 10 çiriya pêşîn 2016. Roja gihiştinê 28 gulan 2018.
  13. ^ "Meet Hanna Jaff, the Latina who'll soon be part of the British royal family". HOLA! (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 17 îlon 2020.
  14. ^ "Hanna Jaff, la mexicana que formará parte de la familia real inglesa". Vogue (bi spanî). Roja gihiştinê 17 îlon 2020.
  15. ^ "Filántropa mexicana se casará con un miembro de la realeza inglesa". Cosmopolitan (bi spanî). Ji orîjînalê di 1 nîsan 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 17 îlon 2020.
  16. ^ ḴĀNĀ QOBĀDI, Encyclopedia Iranica, accessed December 1, 2012
  17. ^ Keith Hitchins, "NALÎ" in Encyclaopedia Iranica
  18. ^ World on Your Street, BBC Radio 3.
  19. ^ "Fereidoun Biglari". scholar.google.com.


Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Caf&oldid=1769472" hatiye standin.