a

Binêre herwiha: A, Α, -a, a-, û -a-

Navzimanî

Sembol

a

(metrolojî) Sembola arê: 1 a = 100 m².

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA(kilîd): /ʌː/, [ʌ̟ː]
(Qoser) IPA(kilîd): [ʌ̟̞ː]
Deng (Qoser)
Deng (Wan)

Tîp

a (girek A)

Yekem tîpa û yekem dengdêra alfabeya kurdî ye û nîşana dengek dirêj e.

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: ا‎, ئا‎ (a)
kurdî-krîlî: a

Bide ber

a-, -a, -a-

Têkildar

Tîpên alfabeyên kurdî

Tîpên gir (girek): A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z – Ḧ Ẍ '
Tîpên hûr (hûrek): a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z – ḧ ẍ '
- Tîpên dengdêr: a e ê i î o u û
- Tîpên bêdeng: b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w x y z
Tîpên kirmaşanî: girek: Ł Ň Ř Ü hûrek: ł (ll, ڵ‎) ň (ng) ř (rr, ڕ‎) ü (ۊ‎)
Tipên soranî: ا‎ ب‎ پ‎ ت‎ ج‎ چ‎ ح‎ خ‎ د‎ ر‎ ڕ‎ ز‎ ژ‎ س‎ ش‎ ع‎ غ‎ ف‎ ڤ‎ ق‎ ک‎ گ‎ ل‎ ڵ‎ م‎ ن‎ ‎ھ‎ ە‎ و‎ ۆ‎ ی‎ ێ‎ Hejmar: ٠‎ ١‎ ٢‎ ٣‎ ٤‎ ٥‎ ٦‎ ٧‎ ٨‎ ٩‎

Baneşan

a

ax!, ox!, of!, oy!, wey!, heyha! weyla!
A çi hewayek xweş e! ― Ax çi rojek xweş e!

A çi zalim e! ― Wey çend zordar e!

Etîmolojî

Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

Almanî: ah! → de, oh! → de

Mane

a (cureyê peyvê?)

e, erê, belê, bersiva erênî
'Çi?' ’(Min nebihîst ka) te çi got?'
Li şûna peyvên yekjimar yên zayendmê yên diyar.
A min sor e. ― Sêva min sor e.
Li şûna navdêrên zayendmê daku navdêr neyê dubarekirin.
Roj a wan e. ― Roj roja wan e.
Dikeve navbera du diyarkeran yên ku li dû peyvek yekjimar ya zayendmê tên.
Pirtûka sor a li erdê.
Li şûna "ew tişta (ku)".
A ku wî got, me ji mêj ve dizanî. ― Ew tişt, ya ku wî got, me ji mêj ve dizanî.
Ji çend kesan yan tiştan yeke diyar ya zayendmê.
Du keç bûn. A bejndirêj pirçreş bû. ― Du keç bûn. Keça bejndirêj pirçreş bû.

Sê kes bûn: yek şabanû, yek dotmîr û yek jî xidam. Navê a xidam Xecê bû. ― Navê xidamê Xecê bû.
bi gotina, li gor gotina, bi şîreta, li gor şîreta, li gor pêşniyaza
Ger bi a min bikî, qet ji vir naçî.
Di hin devokan de dikeve pey kirdeyên / subjeyên yekjimar yên zayendmê û wateya berdewamiya kirinê didiyê.
Xezal a dinivîse. ― Xezal aniha / vê gavê / vê kêlîkê dinivîse.

Ez a dixwim. ― Ez li ser xwarinê me.

Tu a dixwînî. ― Tu tam vê bîskê / kêlîkê dixwînî.

Ew a dipêje. ― Ew aniha dipêje.
Di hin devokan de lêkera "bûn" di rewşa yekjimar ya dema nihoyî de bo kirdeyên yekjimar yên zayendmê dide.
Jiyan a li malê. ― Jiyan li malê ye.

Ez a li malê nînim. ― Ez ne li malê me.
Di hin devokan de di dema borî ya dûdar de li bireserên (objeyên) yekjimar yên zayendmê zêde dibe.
Min ew kitêb a kirriye. ― Min ew pirtûk kirriye.
Bo navdêrên / cînavên yekjimar yên zayendnêr binere: ê
Di hin devokan de li şûna "e" ya forma dema nihoyî ji lêkera "bûn" bo cînava sêyem ya yekjimar.
Ew mezin a. ― Ew mezin e.
destpêk
Ji a ta z. ― ji destpêkê ta dawiyê, ji serî ta binî
bijare, herî baş
Ev hêk kalîte A ne. ― Ev hêk yên herî baş in. Ev hêk yên bijare ne.