Carl Friedrich Benz
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Carl Friedrich Benz (* 25. November 1844 ä Mühlburg beij Karlsruhe; † 4. April 1929 ä Ladenburg) woch önö Injeniör, Ärvänger un enne van d ischde, di Autos entwäggelnde, önö Autopioneer.
Si Lääve
[Ändere · der Quälltäx ändere]Carl wood am als Karl Friedrich Michael Wailend jeboore, dämm sing Mamm hod ö Küddelche met önö Mann, oohne met däm vorhiirod jewääh zu se. Ö Joohr no Karls Jeburd hiirode s ävver Johann Georg Benz un Carl noom dr Naam Benz a. Singe neue Papp storv 1 Joohr spiidr ävver Carl bleed beij singe Naam, ändernde ävver dä Vöörnamm va Karl Friedrich Michael ä Carl Friedrich.
No öt Studium ä Karlsruhe hiirode Carl am 20. Juli 1872 öt Berta Ringer. Öt Pärche braad 5 Kenger op d Welt. Nävver sing Famelisch spelld öt Werk vöör Carl ön jruuße Roll ä si Lääve. Carl wood önö Pioneer beij d Entweggelung va Autos.
Carl un d ischde Autos
[Ändere · der Quälltäx ändere]Als Carl avong, sisch öm Automotore z kömmere, do joov bo janüüß. Wä Spass dora hott, dä moot sälvs vrekkele un dat däng Carl Daach un Naat. Hä hod sing kläng Garach, ön Werkstatt, eejentlich woch dat mä ö kleng Büdch un laad eefach looß.
Öt duurde net lang un Benz hod önö Vorbrännungsmotor als Zweitaktr jebouwd, dat wat mo hü än ö Mopeds had. Bald dono jäng öt wiir un us önö Zwei- wood önö ViertaktmotorViirtaktr. Dat reichde häm ävver noch net un hä vrekkelde wiir. Öt entstäng ä Jetriibe. Mi un mi koom si Werk ö normal Auto nööder un nööder. Als no ön Zitt och d Längkung, d Zündkääze un all dä angere Krom väädisch woore, schaffde hä öt als ischde, ö Auto op d Bee z ställe. Öt hod zwar mä 3 Räähr ävver dat speld kenn Roll. Öt voohr un dat zalld. 1866 voohr öt dörch Mannheim un schaffde 18 km/h. Singe Motor braad öt op 0,8 PS.
Am 29. Januar 1886 melde Benz sing Kaach zm Patent a un schreev domet Jeschichte, dänn domet woch öt Auto jeboore.
Schwiirichkeete kannd Benz komm. Hä sood emmer önö Usswääch. Su lävverde ön Apöthek häm Sprit. Dat bedüüd, dat di Apöthek di ischde Tankstell van d Welt wood.
1889 woode d Autos va Benz op d Weltausstellung va Paris jezeechd.
Anger Entweggelunge va Benz un sing Firme
[Ändere · der Quälltäx ändere]
Als Benz merkde, dat sing Ideee opjänge, maade öt häm noch mi Vreud, Autos z entweggele. Su entstäng och at önö klenge Bus ä sing Werkstatt.
Dat Werke va Benz kosde önö Hoov Jeld un d Banke woohle ha, dat hä sing Firma en ön AG ömwandelnde. Hä maade dat ävver öt Zsammewerke met dr Opsichtsroot klappde net jott un Benz hood ä sing Firma op. 1883 maade hä ävver met d Rheinische Jasmotorefabrik ön neu op, di 1899, öm flüssich z bliive, och ön Aktiejesellschaft wood. Ön Zitt lang woch sing Firma dr jrützde Hersteller va Autos op d Welt. Als häm öt Vrassele em Joohr 1903 schwöder un schwöder veel, hood hä domet op un maade 1906 mä no ön kleng Firma onger dr Naam Carl Benz Söhne op.
Benz ischde Firma, di sisch Benz & Co. Rheinische Gasmotorenfabrik Mannheim nannde, un d Daimler Motorenwerke fusioneerde 1926 zo d Daimler-Benz AG.
Benz storv am 4. Aprel 1926 ä Ladenburg.
Loor och hee
[Ändere · der Quälltäx ändere]-
Carl Benz sing Wärkstatt ä Mannheim
-
Önö Nobau va Benz si Patentauto us öt Joohr 1885
-
Dr Motor van öt Patentauto
-
Dr ischde örussjöjovvene Vührersching va Benz vam Ischde Aujus 1888
-
Öt Automuseum van dr Dr. Carl Benz ä Ladenburg
-
Carl un Bertha Benz
-
Öt Zeeche van dr Bertha-Benz-Jödächtniswääch, d ischde lang Tuur, di Benz met si Patentauto 1888 maade
-
D ischde Tankställ en ön Appöthek ä Wiesloch
