Jump to content

Օպոլե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Օպոլե (այլ կիրառումներ)
Բնակավայր
Օպոլե
լեհ.՝ Opole[1]
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրԼեհաստան Լեհաստան
ՀամայնքՕպոլյան վոյևոդություն
Հիմնադրված է1217 թ.
Մակերես96,2 կմ²
ԲԾՄ176±1 մետր
Բնակչություն▼127 387 մարդ (մարտի 31, 2021)[2]
Ժամային գոտիկենտրոնաեվրոպական ամառային ժամ, UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ77
Փոստային դասիչ45-001–45-960
Ավտոմոբիլային կոդOP
Պաշտոնական կայքopole.pl​(լեհ.)​(գերմ.)​(անգլ.)​(ուկր.)
Օպոլե (Լեհաստան)##
Օպոլե (Լեհաստան)

Օպոլե (լեհ.՝ Opole), քաղաք է Լեհաստանի հարավային հատվածում։ Ըստ 2009 թվականի մարդահամարի երկրի բնակչությունը 125,992 մարդ է։ Քաղաքի պաշտոնական լեզուն համարվում է լեհերենը։ Բնակչությունը բազմազան է։ Այստեղ ապրում են մեծ քանակությամբ լեհեր և գերմանացիներ

Անվանումը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամենայն հավանականությամբ, քաղաքի անունը ծագում է միջնադարյան սլավոնական բնակավայրի անունից[3]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախալեհական պետության կազմում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օպոլեն

Այս քաղաքի պատմության կազմավորման թվականը համարվում է 8–րդ դար։ 10-րդ դարում այն նվաճվել է սլավոնական ցեղերի կողմից։ Նույն դարի վերջին նա միայն կցվեց Լեհաստանին և դարձավ Պիաստ դինաստիայի կենտրոնը, իսկ 992 թվականից[փա՞ստ] Մեշկո I-ի կենտրոնատեղին։ Մինչև 11-12-րդ դարերը եղել է Գերմանիայի տիրապետության տակ, իսկ 1172 թվականին անկախանալով հռչակվել է Օպոլեի դքսություն։

XIII դարում Դուքս Կասմիրը[փա՞ստ] հակամարտությունը տեղափոխում է Օպոլե։ Հակամարտության կանխարգելման նպատակով Լեհաստանի արքան այստեղ ամրոց է կառուցում և նվիրում Գերմանիային (Սրբազան Հռոմ)[փա՞ստ]։ 1327 թվականին Լեհաստանի ժամանակավոր անկման պատճառով քաղաքը կցվեց Բոհեմիայի Դքսությանը։ 1521 թվականին քաղաքը միանում է Սրբազան Հռոմեական Կայսրությանը, իսկ Կայսրության անկումից հետո փոխանցվում Բոհեմիային, Գերմանիային և վերջում այժմյան Լեհաստանին։

Հաբսբուրգների իշխանության ներքո

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիշերային Օպոլեն

Լուի II-ի մահից հետո ժառանգորդ Ֆերդինանդ I-ը պարտվեց վճռորոշ ճակատամարտում և Լեհաստանի հարավային հատվածը բռնակցվեց Հաբսբուրգյան Ավստրիայի Թագավորության։ Այս շրջանում կտրուկ շատացավ քաղաքի լեհախոսների քանակը, հասնելով մինչև 63 %-ի։ Շուտով գերմաներենը լիովին կորցրեց իր դիրքերը քաղաքում և լեհերենը դարձավ քաղաքի մեծ մասի պաշտոնական լեզուն։ 1500-ական թվականներին Լեհաստանը Վարշավայի դքսության անվան տակ վերականգնեց անկախությունը։ 1532 թվականին հաբսբուրգները վերսկսեցին արշավանքները դեպի Լեհաստան։ Ջոնի II-ը գահընկեց արվեց և քաղաքը նորից անցավ ավստրիական հաբսբուրգներին։ Քաղաքը Ավստրիայի կազմում մնաց մինչև 18-րդ դարը։ Այս շրջանում քաղաքի գերմանացի բնակչությունը գնահատվում էր շուրջ 20 %։

Պրուսական տիրապետության ներքո

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրուսիայի թագավոր Ֆրեդերիկ II-ը 1740-ական թվականներին գրավեց Ավստրիայի գրաված տիրույթները, այդ թվում նաև Օպոլեն։ 1742 թվականին ամբողջովին հաստատվեց պրուսիական (գերմանական) տիրապետությունը Օպոլեում և հարավլեհական մի շարք շրջաններում։ 1871 թվականին Օտտո Բիսմարկը միավորեց Գերմանիան և քաղաքը Պրուսիայից անցավ Գերմանիայի Կայսրության տիրապետության ներքո։

Առաջին աշխարհամարտի տարիներին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուշարձանը նվիրված է այն լեհ փոստային աշխատողներին, որոնք զոհվել են առաջին աշխարհամարտի տարիներին

Առաջին համաշխարհային պատերազմի հետևանքով խիստ թուլացած Գերմանիան ի զորու չէր գրաված տարածքները պահել և հենց այս տիրույթները անցան Լեհաստանին։

Գերմանական փոքրամասնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օպոլեում բնակչության մեջ ձևավորվեց մի նոր բարբառ, որը առաջացավ գերմաներենի և լեհերենի համադրությունից։ Օպելեի Լեհաստանին անցնելուց հետո լեհերի և լեհախոսների թիվը կտրուկ անկում ապրեց և գլուխ կանգնեց գերմաներենը։ Լեհական կառավարությունը վախենում էր թե Օպոլեն ևս կդասվի գերմանախոս քաղաքների շարքին։

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/urzedowy_wykaz_nazw_miejscowosci_2012.pdf
  2. ↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/031613261011-0965016?var-id=1639616&format=jsonapi
  3. ↑ Opole, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII, nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914
  4. ↑ http://www.opole.pl/alytus/
  5. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/alytus
  6. ↑ http://www.opole.pl/bielgorod/
  7. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/bielgorod
  8. ↑ http://www.opole.pl/bruntal/
  9. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/bruntal
  10. ↑ http://www.opole.pl/grasse/
  11. ↑ https://www.opole.pl/node/723
  12. ↑ https://www.dijon.fr/Dijon-Capitale/Ville-internationale/Villes-partenaires
  13. ↑ http://www.opole.pl/ingolstadt/
  14. ↑ https://www.opole.pl/node/724
  15. ↑ http://www.opole.pl/ivano-frankivsk/
  16. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/iwano-frankiwsk
  17. ↑ http://www.mvk.if.ua/news/4114/
  18. ↑ http://www.opole.pl/carrara/
  19. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/carrara
  20. ↑ http://www.opole.pl/kuopio/
  21. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/kuopio
  22. ↑ http://www.opole.pl/mulheim-an-der-ruhr/
  23. ↑ https://www.opole.pl/node/727
  24. ↑ http://www.opole.pl/poczdam/
  25. ↑ https://www.opole.pl/node/728
  26. ↑ http://www.opole.pl/roanoke/
  27. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/roanoke
  28. ↑ http://www.opole.pl/szekesfehervar/
  29. ↑ https://www.opole.pl/dla-mieszkanca/szekesfehervar
  30. ↑ https://www.szekesfehervar.hu/opole
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օպոլե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4075671-3 · LCCN: n81103444 · NKC: ge130314 · NUKAT: n97046236 · VIAF: 132535642 · WorldCat VIAF: 132535642
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օպոլե&oldid=9766989» էջից