Wuskidź
Zakładne daty | ||
---|---|---|
stat | Němska | |
zwjazkowy kraj | Sakska | |
wokrjes | Zhorjelski | |
wysokosć | 126 metrow n.m.hł. | |
přestrjeń | 50,68 km² | |
wobydlerstwo | 1.220 (31. dec 2023)[1] | |
hustosć zasydlenja | 24 wob. na km² | |
póstowe čisło | 02957 | |
předwólba | (+49) 03576 | |
awtowa značka | GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI | |
Politika a zarjadnistwo | ||
adresa | Torhošćo 02943 Běła Woda | |
webstrona | www.weisskeissel.de/ | |
Połoženje Wuskidźa w Sakskej | ||
wikidata: Wuskidź (Q506128)
|
Wuskidź (němsce Weißkeißel) je wjes a gmejna w sewjeru sakskeho wokrjesa Zhorjelc. Leži 126 m nad mórskej hładźinu a ma wokoło 1.300 wobydlerjow.
Gmejna słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wuskidź leži na sewjeru Zhorjelskeho wokrjesa njedaloko hranicy mjez Němskej a Pólskej, něhdźe šěsć kilometrow wuchodnje Běłeje Wody a pjeć kilometrow južnje Mužakowa. Južna połojca gmejnskeho teritorija słuša k wojerskemu zwučowanišću Hornja Łužica a je tuž zawrjene pasmo.
Susodne gmejny su Krušwica na sewjeru a wuchodźe, Rěčicy a Hamor na juhu kaž tež Běła Woda na zapadźe.
Gmejnskej dźělej
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]wob. | přer. staroba |
♀/♂a | kwocient młodychb |
kwocient starychc |
wosoby/ domjacnosć | |
---|---|---|---|---|---|---|
Hola | 108 | 50,0 | 108 | 9 | 28 | 2,3 |
Wuskidź | 1227 | 47,6 | 108 | 17 | 28 | 2,3 |
gmejna | 1335 | 47,8 | 108 | 17 | 28 | 2,3 |
podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[2] a: ličba mužow na 100 žonow b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 |
Wobchad
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Runje přez Wuskidź wjedźe zwjazkowa dróha 115.
Při wuchodnej kromje gmejny leži při železniskej čarje Berlin-Zhorjelc dwórnišćo Wuskidź, kotrež so hižo za wosobowy wobchad njewužiwa; najbliše wosobowe dwórnišćo namaka so w Běłej Wodźe.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Prěnje historiske naspomnjenje jako Weißkeusel pochadźa z lěta 1452. Ležownostne knjejstwo měješe přez lětstotki Mužakowske stawowe knjejstwo.[3] Tež cyrkwinsce słušeše Wuskidź hač do 20. lětstotka do Mužakowa. Dźensa su ewangelscy Wuskidźenjo zafarowani do Krušwicy.
Po statistice Arnošta Muki měješe wjes w lěće 1884 cyłkownje 755 wobydlerjow, z nich 739 Serbow (98 %) a 16 Němcow.[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 17,7 %.[5] Tule rěčeše so Mužakowska narěč, přechodny dialekt mjez hornjo- a delnjoserbšćinu.
Politika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wuskidź (němsce)
- ↑ Wuskidź w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 122. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [1598 wobydlerjow, z nich 219 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 39 z pasiwnymi, 25 serbskich dźěći a młodostnych, 1315 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Bejerecy | Bjenadźicy | Bertsdorf-Hörnitz | Běła Woda | Dźěwin | Habrachćicy-Nowe Jěžercy | Hainewalde | Hamor | Hórka | Chrjebja-Nowa Wjes | Jabłońc | Jonsdorf | Kodrecy | Kotmar | Kralowski haj | Krušwica | Kwětanecy při jězoru | Lěwałd | Lubij | Lutarjecy | Markoćicy | Mikow | Mittelherwigsdorf | Mužakow | Niska | Nowosólc-Horni Hródk | Nysowa łučina | Ochranow | Olbersdorf | Ojwin | Rěčicy | Rosenbach | Rózbork | Rychbach | Schönau-Berzdorf | Slepo | Suche Hendrichecy | Swóńca | Šepcowy Doł | Šumbach | Trjebin | Vierkirchen | Waldhufen | Wodowe Hendrichecy | Wopaka | Wosečk | Wostrowc | Wódrjeńca | Wulki Šunow | Wuskidź | Wysoka Dubrawa | Zhorjelc | Žitawa