Susu
Susu / katto'ui / a'waliaa (alijunaiki: mochila)
Sulu'u tü wakua'ipaka watta saliia tü akua'ipaka ayatayutka wainrüin, nnojoyutka amuloulin watumaa, ma'aka sa'in tü ainjaaka susu. Tü susuka eesü süma'ana wayuu supushuaya. Eesü nama'ana jieyuu otta nama'ana tolooyuu. Ainjünüsü natüma jieyuu otta musia wanee sukua'ipa ainjünüsü natüma tolooyuu. shiasa erajuushin ma'in na jieyuukana sünain e'inaka tü, süka nayain atüjain ma'in süpülerua tü ainjaaka, oikawaka, süka nayaiyain eein ama'ana tü e'iyataka tü sa'anasiaka tü wainraka.
Tü susuka e'inunusü suka jiitpai otta musia wutia, nnojolüiwaa jiitpai wama'ana na wayuukana, watülüin suka süta kayuusia otta müsia maawui outtajushi, sümaiwa e'inünüsü süka sajapü wayuu. Tü susukalü Ja'apüle shia kojuyasü ka'i sünain ainjüüna, ma'aka motsolee shia, eesü süpüla sa'injünüin piama otta apünüin ka'i.
watta saliia sukua'ipa tü katto'uika otta musia tü sünaka; sünain tü sünaka eei'yatünüsü tü süno'ulaka wayuu. shia tü kanasü e'inuushi münakalü, eere süshatünüin süna mujui, süna mürülü otta kasa eeka e'in woumainpa'a. ma'uluu yaa eesü eekai kanüliain, musia jia aapaanüipa sütüma alijuna, waima sukuwa'ipa eesü ko'oyoin, miyo'uin, eesü jo'uchonlee shia. Ainjünüsü palajanaa shiinalu'u, süchikejee einünüsü iipünamüin, keimatusü shia atümawaya, kojuyasü so'u, e'itanüsü süpü.
Tü susukalü atüjünüsü ainjünaa natuma tepichi, jimo'tnuu; aitanuushii natüma nei otta müsia noushi sünain ekirajawaa, otta müsia majayutnuupa naya aitanüsü napüla wanee susu eekai anasü ma'in, kanain, süka majayülüpain shia, atüjainjatü kasa anasü sulu'u sükuwa'ipa. Eere sotüin atumawa tü wouushikalü walekerü, süka shiain tü ekirajütkalü sünain akumajaa susu.
Sunuliairua susu
[anaataa | anaatawaa suurala]Kanüliaya müsü tü susukalü, tü sünülika jia tüirua:
- Susu / katto'ui : shia tü erajünaka ma'in, shia tü alu'ujüna so'kai eere alu'jüin wanee kasa wojüitapa Para llevar enseres y se utiliza como utensilio de carga de una sola asa. Generalmente se usa cuando las personas salen
- Riulu: Shia tü ainjünaka süka kuluulu, Es un bolso hecho con tela, muchas veces con la bota de un pantalón usado. Puede ser grande o pequeño.
- A'waliaa: Bolso personal para Guardar objetos o ropa para salir de viaje. El varo wayuu lo utiliza para llevar su arma.
- Katto'ulu: Nombre dado también a los bolsos wayuu donde pueden guardar y cargar sus ensere, ropa, dinero, y objetos de uso personal.
- Wo'ot jo wo'oluu: Es un pequeño bolso que se coloca en la cintura atado a la Siira, donde el hombre wayuu coloca el dinero o la Lania.
- Piuula: Se utiliza para cargar agua en las amüchi desde lugares lejanos, sea en un burro o en la espalda. Y también para cargar la cosecha que cultivan y que trasladan desde el Attiee hasta la casa.
- kapatera: tü jia alujuna natüma na tolloyuukana eere nalujain no'ulaa, nashein no'unajalee.
Aapanüsü Süpüla
[anaataa | anaatawaa suurala]La Susu según su tipo se le da utilidad. Es un elemento muy útil y necesario de la cultura.