Corcubión

Corcubión
Localización
	42°56′45″N 9°11′36″O / 42.945833333333, -9.1933333333333
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia da Coruña
Capital	Corcubión
Poboación
Poboación	1.647 (2023) (250,3 hab./km²)
Lingua usada	lingua galega
Xeografía
Parte de	Mancomunidade Comarca de Fisterra
Superficie	6,58 km²
Santo padrón	Marcos o Evanxelista
Organización política
• Alcalde	Manuel Ínsua Ínsua
	Eleccións municipais en Corcubión
Identificador descritivo
Código postal	15130
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15028
Páxina web	corcubion.info

Corcubión é un concello galego, o máis pequeno da provincia da Coruña. Pertence á comarca de Fisterra. Formado por tan só dúas parroquias (Corcubión e Redonda) está atravesado pola estrada C-552 que o comunica cos municipios limítrofes e coa capital provincial a 94 km. A vila foi declarada Conxunto Histórico-Artístico en 1985.

Demografía

Segundo o IGE a súa poboación no 2014 era de 1.590 habitantes (1.803 no 2010, 1.912 no 2006, 1.927 no 2005, 1.964 no 2004, 1.997 no 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «corcubionés».

Censo total ²⁰²⁰	1.590 habitantes
Menores de 15 anos	155 (9.75 %)
Entre 15 e 64 anos	1.014 (63.77 %)
Maiores de 65 anos	421 (26.48 %)

Evolución da poboación de Corcubión Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
1.551	1.613	1.581	2.114	1.964	1.803	1.767	1.731	1.654	1.672	1.655	1.606	1.592	1.578	1.589	1.590
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía

Corcubión aséntase sobre unha pequena península que, con forma rectangular e rodeada polo concello de Cee, penetra no océano Atlántico entre a enseada de Estorde e a ría. Neste pequeno territorio os relevos máis elevados roldan os 150 e 200 m. de altitude, localizándose no centro da península, desde onde descenden cara ao mar. Na ladeira orientada ao mediodía, ao abrigo dos ventos e temporais, esténdese a vila de Corcubión.

A costa é fundamentalmente rochosa, coa excepción do tramo correspondente á ría que, por esta beira, comeza no Cabo de Cee e onde, tras un sector de costa alta onde se atopa o castelo do Cardeal, atopámonos na praia de Quenxe e a continuación o porto da vila. Este terreo, antes con máis espazo cultivado, está recuberto principalmente por unha espesa masa forestal (piñeiro e eucalipto)

Partido xudicial

É cabeceira do Partido xudicial de Corcubión, que abarca os municipios de Camariñas, Cee, Corcubión, Dumbría, Fisterra, Muxía, Vimianzo e Zas. O municipio de Carnota tamén se inclúe na zona electoral de Corcubión nas eleccións para a deputación provincial.

Economía

A estrutura económica é moi sinxela e vén determinada pola función administrativa, por iso é polo que a distribución da poboación activa mostre un predominio do sector terciario. O ostentar a cabeceira de partido xudicial favoreceu a existencia dunha serie de servizos como notaría, rexistro da propiedade, salas de xulgado, oficina de extensión agraria, recadación etc. Tamén é destacable a importancia dos servizos relacionados co turismo para o cal o municipio, e en xeral toda a zona, ofrece unhas condicións naturais moi atractivas.

A economía local compleméntase con algunhas pequenas industrias que, xunto coas do concello veciño de Cee, dan emprego ao resto da poboación activa. Con relación ao porto, tradicionalmente pesqueiro e comercial, viu reducida a súa actividade a un escaso tráfico pesqueiro.

Patrimonio

O máis destacado é o conxunto de casas que, situadas no casco antigo, constitúen unha bela mostra de arquitectura civil e reflexo do auxe económico que viviu a vila durante o século XVIII, data na que foron construídas a maioría delas.

O edificio da casa consistorial foi custeado polo emigrante José Carrera en 1924, coa intención de facer un asilo e unha Escola de Artes e Oficios. Foi deseñada por Eduardo Rodríguez seguindo a tipoloxía dos colexios da época: a partir dun corpo central cadrado, desenvólvense as dúas ás simétricas, acollendo cada unha as diferentes aulas para rapaces e rapazas respectivamente. O espazo central estaba marcado pola capela, estando o andar superior ocupado polas vivendas.

A fachada consta dun corpo central máis avanzado, enmarcado por dous pares de pilastras corintias que actúan como contrapunto vertical fronte á horizontalidade que impón o volume das ás. O acceso ao edificio realízase a través dunha escalinata central con dúas ramplas laterais.

O edificio foi remodelado en 1967 e ampliado en 2001.

O castelo do Cardenal atópase en punta Pión, fóra do núcleo, na estrada que percorre a costa.

A súa construción comezou en 1741 baixo a dirección de La Ferriere, sendo rematado por Francisco Llovet e Carlos Lemaur. Na actualidade é unha propiedade privada.

A súa misión era defender a entrada da ría xunto co castelo do Príncipe, na Ameixenda (Cee). Forman parella, permitindo mediante fogo cruzado a defensa da ría. Estaba fortificado con doce canóns montados, e tiña capacidade para noventa e seis homes. A tradición oral fala dunha cadea que uniría as dúas fortificacións, esta ao ser tensada impediría o paso das naves inimigas.

A igrexa parroquial de San Marcos de Corcubión é orixinariamente románica do século XII, pero nela predominan os elementos góticos.

A igrexa parroquial de San Pedro de Redonda é románica do século XII, con pinturas tardías (século XVII) na bóveda e o muro da ábsida.

A capela do Pilar foi construída en 1931. De estilo ecléctico, foi mandada edificar por Pilar Hermida Orbea como dependencia anexa ao Asilo de Anciáns Pobres Desamparados, que fora construído en 1925 en memoria do seu home, Emilio Alonso. A nave presenta unha planta rectangular, con nave única e unha pequena sancristía detrás do presbiterio. O edificio foi rehabilitado en 1989 polo Concello para ser auditorio municipal, pero a posterior construción da Casa Da Cultura relegou á Capela do Pilar desta función.

A capela de Santo Antón foi erixida en 1684 por Domingo Durán e reconstruída en varias ocasións.

É un pequeno templo de estilo barroco, de planta rectangular cunha capela maior que ocupa a súa totalidade, e cuberta de madeira a dúas augas con tella. No interior consérvase do primitivo retablo unha imaxe policromada de Santo Antón, datada no último terzo do século XVII.

Forma conxunto cun cruceiro do século XVIII.

Festas

Representación durante a XIII feira medieval.

San Marcos, 25 de abril. A imaxe do patrón local é sacada en procesión desde a igrexa de San Marcos polas rúas da vila. Festa local en Corcubión.
San Pedro, 29 de xuño. Romaría popular no campo de San Roque, nas proximidades da igrexa de San Pedro de Redonda.
A Virxe do Carme, 16 de xullo. En Corcubión, vila historicamente mariñeira, sácase en procesión pola ría á patroa dos pescadores. Os participantes nesta festividade poden subir aos barcos e acompañar a Virxe na súa procesión.
Feira Medieval, terceira fin de semana de xullo. Durante unha fin de semana, Corcubión convértese por uns días nun mercado medieval. A xente da vila participa nesta festa decorando os espazos públicos e vestíndose con roupas da época.
A Virxe das Mercedes, 24 de setembro. Festa de gran tradición popular na vila, as Mercedes serven para se despedir do verán.