Lippestift
Lippestift, hieltyd faker mei in Ingelsk lienwurd oantsjut as lipstick, is in soarte make-up en in foarm fan kosmetika dy't brûkt wurdt om 'e lippen in fellere kleur te jaan en dêrtroch grutter lykje of mear opfalle te litten. It bestiet al sa'n 5.000 jier yn ferskate foarmen en wurdt tsjintwurdich yn 'e Westerske wrâld oer it algemien as in produkt foar froulju beskôge. Lippestift wurdt gauris assosjearre mei de froulike seksualiteit. It bestiet yn in ferskaat oan kleuren, mar it measte komme tinten fan read en rôze foar.
Foarm en tapassing
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Lippestift is almeast in fêste mar tige weake substânsje dy't foar it meastepart bestiet út waaks en oalje, fermongen mei pigminten om 'e winske kleur te berikken. As sadanich wurdt it ferkocht as in staafke yn in keunststof koker, mei in dop dy't derôf kin en in draaimeganisme om 'e eigentlike liffestift omheech te bringen. It is ek te krijen as in floeistof yn in fleske mei in dop wêroan't in steafke mei in kwastke sit, dêr't it mei op 'e lippen smaard wurde kin. Eins is it dan gjin 'stift', mar it wurdt ornaris likegoed oantsjut as 'lippestift'. De kleur is yn 'e regel in nuânse fan read of rôze, mar der binne ek lippestiften yn oare, ûnnatuerlike kleuren te krijen, lykas blau en swart. Swarte lippestift is fral populêr yn 'e Gothic en punk-subkultueren, en wurdt dêr brûkt troch sawol froulju as manlju. Foar de rest is lippestift hast útslutend in produkt foar froulju.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It tapassen fan lippestift, of alteast fan kosmetikaprodukten dy't as lippestift brûkt waarden, giet tebek oant djip yn 'e Aldheid. Ynsafier bekend waard it omtrint 3.000 f.Kr. foar it earst dien, troch sawol manlju as froulju, yn 'e Yndusbeskaving fan wat no Pakistan is. Om dyselde tiid hinne fergruzen de Sûmearjers, fan wat no Irak is, ealstiennen om harren gesichten op te meitsjen, fral op 'e lippen en om 'e eagen hinne. Yn 'e Egyptyske Aldheid waarden ynsekten plette om oan in reade kleur te kommen dy't op 'e lippen smaard waard. Yn it Keizerryk Sina fan 'e Tang-dynasty (618-907) waarden de lippen ynsmaard mei in lippestift dy't makke wie fan bijewaaks om 'e gefoelige hûd tsjin sinne, wyn en kjeld te beskermjen.
Yn 'e Westerske wrâld kaam it kleurjen fan 'e lippen foar froulju út 'e hegerein yn 'e sechstjinde iuw yn it Keninkryk Ingelân yn 'e moade. Doedestiden wie it in produkt dat ornaris nei in eigen resept makke waard fan bijewaaks en natuerlike kleurstoffen op plantaardige basis. Letter rekke dy wizânsje wer yn ûnbrûk en yn 'e njoggentjinde iuw waard it lange tiid as tige fulgêr beskôge om make-up te dragen; dat wie wat dat fatsoenlike froulju net diene. Om 'e midden fan dy iuw hinne kaam it lykwols stadichoan yn Parys yn 'e moade, dêr't mitselder Gabriel Guerlain yn 1870 de earste moderne lippestift (eins lippeferve) útfûn. De earste kommersjeel ferhannele lippestift kaam yn 1884 yn Parys op 'e merk. Tsjin it begjin fan 'e Earste Wrâldoarloch, yn 1914, wie it dragen fan lippestift en oare foarmen fan kosmetika foar fatsoenlike froulju fan 'e maatskiplike elite yn hiel Jeropa akseptabel wurden. Pas yn 'e 1950-er jierren kaam lippestift (fanwegen de priis) beskikber foar froulju út alle lagen fan 'e maatskippij.
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.
|
