Tielt

	Tielt
	Emblemen
	Bestjoer
Lân	Belgje
gewest	Flaanderen
provinsje	West-Flaanderen
	Sifers
Ynwennertal	20.691 (31.12.2022)
Oerflak	68,51 km²
Befolkingsticht.	302 ynw./km²
	Oar
Postkoade	8377
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	51° 0' N 3° 19' E
	Offisjele webside
	tielt.be
	Kaart
	;

Tielt is in stêd en gemeente yn de Belgyske provinsje West-Flaanderen. De stêd leit yn de trijehoek fan Gint, Brugge en Kortrijk en hat mear as 20.000 ynwenners. De stêd is ek de haadstêd fan it arrondissemint Tielt.

Skiednis

Tielt is tusken de 5e iuw en de 10e iuw ûntstien. De âldste fermelding is as 'Tiletum' yn it jier 1105, werby't it om in opjefte fan in belestingbetelling gyng. Op basis dêrfan binne yn 2005 yn 'e stêd ferskate eveneminten hâlden om '900 jier Tielt op skrift' te fieren.

Tielt krige yn 1245 stedsrjochten. Yn 1275 waard de lekkenhal boud. Fan Filips de Stoute krige de stêd it rjocht op it hâlden fan in jiermerk. Der kaam in in stiennen stedhûs, in kleaster fan de minderbruorren en in Latynske skoalle yn 1686. Tuskentiids waard in part fan Tielt ferskate kearen fernield troch in stedsbrân of troch Gint, dy't oarloch tsjin Tielt fierde.

Yn 1602 waard Tanneke Sconyncx beskuldige fan hekserij en martele oant hja stoar. Foar Tanneke stiet tsjintwurdich in byld op de Merk.

Earste Wrâldkriich

Tielt waard yn de Earste Wrâldkriich mei stikeltried ôfsletten fan de bûtenwrâld en in militêr bolwurk, dêr't it haadkertier fan it Dútske Fjirde Leger syn sit hie yn in tal foardere Tieltske hearehûzen oan de Hoogstraat (26, 34, 44, 53 en 54) en de Nieuwstraat (7-21). Yn dy jierren lei de hannel en yndustry yn Tielt stil en manlju en froulju waarden twongen om te wurkjen foar de Dútsers. Likernôch de helte fan de doetiidske Tieltske befolking bestie út Dútske militêren.^[2] De Dútske keizer Wilhelm II besocht Tielt ferskate kearen, nammentlik yn 1914, 1915 en 1916.

Twadde Wrâldkriich

Tielt waard yn de Twadde Wrâldkriich ferskate kearen bombardearre. De stêd waard op 8 septimber 1944 troch de 1e Poalske Pânserdifyzje ûnder lieding fan generaal Maczek befrijd. Nei him is in plein yn Tielt ferneamd, dêr't ek it befrijingsmonumint stiet, in tank fan Sherman Firefly.

Yndieling

Njonken de oarspronklik gemeente Tielt bestiet de gemeente ek út trije dielgemeenten. Dy dielgemeenten binne eardere gemeenten, dy't yn de twadde helte fan de 20 iuw by Tielt weryndield waarden.

Schuiferskapelle is de lytste dielgemeente en leit noardlik fan de stêd.
Kanegem is de dielgemeente yn it noardeasten en wat grutter as Schuerskapelle. It stiet bekend om de blommen dy't it doarp fersiere.
Aarsele is yn it súdeasten fan de gemeente de grutste dielgemeente fan Tielt.

Nû.	Plaknamme	Oerflak	Ynwenners (2021) ^[3]
I	Tielt	34,64	15.227
II	Schuiferskapelle	7,93	1.129
III	Kanegem	10,84	1.179
IV	Aarsele	15,10	2.959

It besjen wurdich

Yn de binnenstêd is de Halletoer, in oerbliuwsel fan de lekkenhal en/of it wethâldershûs in UNESCO-monumint dat ûnderdiel útmakket fan de 'Belforten yn Belgje en Frankryk'.
It stedhûs fan Tielt stiet op it plak dêr't eartiids de Aleksianen harren kleaster hiene.
De Sint-Pitertsjerke is in goatyske halletsjerke út de 13e-14e iuw mei in monumintale preekstoel en in byldhoude kommunybank.
De tsjerke fan it minderbruorrekleaster is in bouwurk út it begjin fan de 18e iuw.
De Us Leaffrouwetsjerke datearret fan 1937.
It Pasjonisten kleaster
Kultuersintrum Gildhof.
De Poelberchgmûne.

Geografy

Tielt leit op it plato mei deselde namme, dat tusken Aarsele yn it easten oant Koolskamp yn it westen leit. De hichte fan de krite is 14 oant 51 meter. Fan lânskiplik belang is de Poelberch, in isolearre heuvel fan mear as 40 meter heech, dy't súdeastlik fan Tielt leit. Tielt leit oan de Poekebeek, dy't yn eastlike rjochting streamt.