Tifus exantematiko

Tifus exantematiko
Deskribapena
Mota	Tifusa, rickettsiosia; eritasuna
Espezialitatea	infektologia
Arrazoia(k)	Rickettsia prowazekii
Sintoma(k)	sukarra, hotzikara, buruko mina, artralgia, hiperestesia, insomnioa, Euforia, Eldarnioa, hood symptom (en) , konjuntibitisa, Chiari symptom (en) , petekia, macula (en) , Tronbosia, zorabioa, deliriuma, meningism signs (en) , Mania, Korsakoven psikosia, amimia (en) , disartria, Disfagia, nistagmoa, dardara, bihotzeko arritmia, pressure ulcer (en) , gortasuna; Godelier's symptom (en)
Patogenoaren transmisioa	vector-borne transmission (en) ; insect borne transmission (en)
Azterketa medikoa	miaketa fisiko, Hemograma, ziztada lunbar, Immunofluoreszentzia; ELISA
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	doxiziklina eta Kloranfenikol
Identifikatzaileak
GNS-10	A75.0
GNS-9	080, 081, 082 eta 083
OMIM	104300
DiseasesDB	29240
MedlinePlus	001363
eMedicine	001363
MeSH	D014438
Disease Ontology ID	DOID:0050480

Ohar medikoa

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Tifus exantematiko epidemikoa eritasun kutsakorra da, lurralde askotan endemikoa, zorriek eroaten duten Rickettsia prowazeckii mikroorganismoak eragina. Sukarra, sorgortasuna, hotzikarak eta orban gorri ugari (exantemak) agertzen dira, eta, askotan, eldarnioak, neurologia gaitz larriak, arnasketa galarazteraino ere irits daitezkeenak, eta kolapsoa –eta, horren ondorioz, heriotza– eragin ditzake. Sendagaitzat antibiotikoak erabiltzen dira (kloromizetina, terramizina, aureomizina, etab.).

Konbentzio Gerran ibilitako gudataldeek orduko dokumentuetan “sukar ustelak” (“fiebres pútridas”) edo “sukar gaiztoak” (“fiebres malignas”) deituriko tifus honen epidemia bat jasan zuten, %5eko hilkortasuna eduki izan zuena. Biztanleria zibilak ere “sukar ustel edo gaizto” hauek pairatu zituen, eta militarrek baino modu larriagoan, gainera. Epidemiak sortutako hilkortasuna Gipuzkoako biztanlerian argi islatzen da, 1787. urtean 114.304 biztanle izatetik 1799ko zentsuan 104.479 izatera pasatu zen. 10.000 biztanleko jaitsiera honek populazioaren %11 suposatu zuen.^[1]

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013-12-29 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.