Edukira joan

Judith Kerr

Wikipedia, Entziklopedia askea
Judith Kerr

(2016)
Ahotsa
Bizitza
JaiotzaBerlin, 1923ko ekainaren 14a
Herrialdea Alemania
 Erresuma Batua  (1947 -  2019)
HeriotzaLondres, 2019ko maiatzaren 22a (95 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza
Familia
AitaAlfred Kerr
AmaJulia Kerr
Ezkontidea(k)Nigel Kneale  (1954ko maiatzaren 8a -
Seme-alabak
Haurrideak
Hezkuntza
HeziketaCentral School of Art and Design (en) Itzuli
Hizkuntzakalemana
frantsesa
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakidazlea, ilustratzailea, autobiografialaria, haur literaturaren idazlea, gidoilaria eta editore-laguntzailea
Enplegatzailea(k)BBC
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaPEN Centre Germany (en) Itzuli
Musicbrainz: 30fcb878-70b7-4346-a7e0-20b8af2fbb90 Edit the value on Wikidata

Judith Kerr (Berlin, 1923ko ekainaren 14a - Londres, 2019ko maiatzaren 22a) alemaniar jatorriko idazle eta ilustratzaile britainiarra izan zen, bere liburuek 10 milioi ale baino gehiago saldu zituzten mundu osoan.[1] Mog[2] bilduma edota The Tiger Who Came to Tea [3] liburua sortu zituen baita haur handiagoentzako eleberri txalotuak ere, esaterako ia autobiografikoa den When Hitler Stole Pink Rabbit izenekoa, bertan Bigarren Mundu Gerran Hitlerren jazarpenetik ihes egiteari buruzko neskatila baten ikuspegia eman zuen. Weimarko Errepublikan jaioa, Britainia Handira iritsi zen bere familiarekin 1935ean, nazien okupazioan jazarpenetik ihesi.

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen urteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kerr 1923ko ekainaren 14an jaio zen Berlingo familia judu burges batean.[4][5] Alfred aita antzerki kritiko eta saiogile ospetsua zen, ama etxekoandrea eta konpositore trebea. Alfred-en prosa egiazaleak etsaiak sortu zizkion. Aktoresa bati buruz idatzi zuena adibide: "dudarik gabe, talentu asko ditu, baina antzezpena ez dago haien artean" Itxuraz aktoresa Kerr-en aitaginarrebaren maitalea zen eta honek bi hiltzaile kontratatu zituen suhia jipoitzeko. Basoan zebilela harrapatu zuten, eta Kerr kontatu zuen 2013ko autobiografian, Judith Kerr-en izakiek, “baina haren bihotzak ez zeuden bertan, eta hirurek garagardoa izan zuten elkarrekin”.

1933ko martxoaren 5ean, VIII. Reichstag-eko kide berriak aukeratzeko Alemaniako Federazio Hauteskundeak egiteko ziren[6]. Berlinen zabaldu zen zurrumurruen arabera, hauteskundeetan naziak boterera iritsiko ezkero Alfred Kerr alderdia kritikatzeagatik atxilotu eta pasaporteak konfiskatzeko asmoa zuten. Familiak Alemaniatik Suitzarantz ihes egin zuen hauteskunde egunaren goizean, eta geroago jakin zuen naziak Berlingo bere etxean sartu eta han zituen liburuak erre zituztela. [7].Familia geroago Frantziara joan zen, 1936an Erresuma Batuan finkatu ziren arte. Judith orduz geroztik han bizi izan zen, nazionalitate britainiarra eskuratuz.[8]

Londresko bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere anaia eskola publikora eta Cambridgera bidali zuten bitartean, gero epaile bihurtuz, Kerren heziketa 16 urte zituen arte barnetegi bat ordaintzeko elkartu ziren "hiru andre jatorren" menpe egon zen. Estenografiako ikastaro bat eta marrazketa klaseak hartu zituen, Arte eta Lanbide Eskola Zentraleko beka bat irabazi aurretik.20 urterekin haurrentzako muralak margotzen aritu zen. Eskola tekniko batean irakaslea zen, kasualitatez, gero bere senarra izango zen Nigel Kneale ezagutu zuenean. Geroago telebistako gidoilari gisa aritu zen BBCn.[9]

Bigarren Mundu Gerra bitartean, Judith Kerr-ek Gurutze Gorrian lan egin zuen, zauritutako soldaduei lagunduz, Central School of Artes and Crafts-en ikasteko beka bat jaso eta artista bihurtu aurretik. Bere senar izango zen Nigel "Tom" Kneale gidoilaria, BBCko kantinan ezagutu zuen. The Quatermass Ezperiment kultuzko zientzia-fikziozko telesaila idatzi zuen eta Kerr-ek efektu bereziak egiten eta lantzen lagundu zion. Geroago, Kneale-k BBCren gidoilari-lana eskatzera bultzatu zuen.[10] Kerr britainiar hiritar gisa naturalizatu zen 1947ko ekainaren 21ean.[11]

Kerr eta Kneale 1954an ezkondu ziren eta ezkonduta egon ziren 2006an hil zen arte. Bi seme-alaba izan zituzten, Tacy eta Matthew. Etxe berean bizi izan zen Barnes auzoan, Londresen, 1962tik 2019ko maiatzaren 22an hil zen arte.[8][12]

Heriotza eta legatua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kerr bere etxean hil zen 2019ko maiatzaren 22an, 95 urte zituela, gaixotasun labur baten ondorioz.[13][9] 2013. urtean, Britainia Handiko lehen eskola publiko elebidunak, ingelesez eta alemanez, Judith Kerr lehen hezkuntzako eskolak, Herne Hill, Londresko hegoaldean, bere izena jaso zuen.[14]

2019ko maiatzean, hil baino astebete lehenago, urteko ilustratzaile izendatu zuten British Book Awards sarietarako. Bere irudien artxiboa Newcastle upon Tyneko Seven Stories zentroan gordetzen da.[15]

Idazlanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kerr oso ezaguna da haurrentzako idatzi dituen liburuengatik.Txikitan idazle famatua izatea amesten zuen arren, seme-alabak irakurtzen ikasten ari zirela hasi zen liburuak idazten eta marrazten.[8] Irudi autoilustratuen izenburuak idatzi zituen, hala nola Mog[2] (17 liburuz osaturiko bilduma) edota The Tiger Who Came to Tea[3]

Haurrentzako liburuez gain, Kerr-ek haurrentzako eleberriak idatzi zituen, hala nola Out of the Hitler Time trilogia erdi-autobiografikoa: When Hitler Stole Pink Rabbit, Bombs on Aunt Dainty eta A Small Person Faro Awnazay, haur baten ikuspegitik, 1930eko hamarkadako Alemanian naziek izandako igoera eta errefuxiatu-bizitza, Britainia Handiko bizitza Bigarren Mundu Gerran eta Gerra Hotzeko bizitza azaltzen dituzten eleberriak.[16] Berriz ere seme-alabek eragin zuten idazki hau: semeak zortzi urte zituenean, The Sound of Music ikusi zuen eta zera esan zuen: "orain badakigu nolakoa zen ama neskatoa zenean". Benetan nolakoa zen jakitea nahi zuen Kerr-ek, eta halaxe idatzi zuen When Hitler Stole Pink Rabbit.[17] Peluxezko jostailu bat aukeratu zuen, familiak Alemaniatik ihes egin zuenean, untxi arrosako jostailu baten ordez.[18] Gazteentzako eleberriak Deutscher Jugendliteraturpreis saria irabazi zuen 1974an. When Hitler Stole Pink Rabbit liburuaren egokitzapen zinematografikoa 2019ko abenduan estreinatu zen Alemanian, Caroline Link Oscar sariaren irabazleak zuzenduta.

Kerr-ek zioen senarra hil zenetik idaztea inoiz baino garrantzitsuagoa zela berarentzat.[8] Haurrentzako liburuak idazten eta ilustratzen jarraitu zuen: Twinkles, Arthur and Puss 2008. urtean argitaratu zen[19], eta One Night in the Zoo 2009. urtean[20]. The Curse of the School Rabbit hil ondoren argitaratu zen 2019an[21].

Kerr Britainiar Inperiko Ordenako ofizial izendatu zuten 2012. urte betetzeko ohoreetan, haur-literaturarako eta Holokaustoari buruzko hezkuntzarako zerbitzuengatik.[22]

Hautatutako obrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • When Hitler Stole Pink Rabbit[17]
    • Ein Tiger kommt zum Tee (Alemanez 1979)[23]
    • Meriendatzera etorri zen tigrea (Manu López Gasenik euskaratua 2010)[24]
  • The Mog bildumako zenbait liburu:[25]
    • Mog the Forgetful Cat (1970)[26]
    • Mog's Christmas (1976)[27]
    • Goodbye, Mog (2002)[28]
    • Mog's Christmas Calamity (2015)[29]
  • "Out of the Hitler Time" trilogia:[30]
    • When Hitler Stole Pink Rabbit (1971)[31]
    • Bombs on Aunt Dainty (jatorriz The Other Way Round gisa argitaratua) (1975)[32]
    • A Small Person Far Away (1978) [33]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Ingelesez) Armitstead, Claire. (2019-05-23). «Judith Kerr, beloved author of The Tiger Who Came to Tea, dies aged 95» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  2. ↑ a b (Ingelesez) Kerr, Judith. (1996-10). Mog. HarperCollins Publishers Limited ISBN 978-0-00-668253-0. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  3. ↑ a b (Ingelesez) Kerr, Judith. (1968). The Tiger who Came to Tea. Coward-McCann (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Santillana, Loqueleo. «¿Qué sabes de...? Judith Kerr» www.loqueleo.es (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  5. ↑ (Ingelesez) Kuper, Simon. (2017-10-13). «Judith Kerr on refugees, Hitler and ‘The Tiger Who Came To Tea’» Financial Times (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  6. ↑ (Katalanez) Eleccions federals alemanyes de març de 1933. 2024-03-13 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  7. ↑ (Ingelesez) «BBC Radio 4 - Desert Island Discs, Judith Kerr» BBC (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  8. ↑ a b c d (Ingelesez) «Judith Kerr: If Carlsberg made grannies...» The Independent 2009-09-05 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  9. ↑ a b (Ingelesez) Armitstead, Claire. (2019-05-23). «Judith Kerr, beloved author of The Tiger Who Came to Tea, dies aged 95» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  10. ↑ (Ingelesez) «Obituary: Judith Kerr» BBC News 2019-05-23 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  11. ↑ (Ingelesez) «The London Gazette» www.thegazette.co.uk 38052: 3959. 1947/08/22 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  12. ↑ Pires, Candice. (4 March 2017). On the prowl: inside the home of the author of The Tiger Who Came To Tea. .
  13. ↑ (Ingelesez) Tiger Who Came To Tea author Judith Kerr dies. 2019-05-23 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  14. ↑ (Ingelesez) «Auf Wiedersehen, pupils: UK's first Anglo/German state primary school» The Independent 2013-10-16 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  15. ↑ (Ingelesez) Armitstead, Claire. (2019-05-23). «Judith Kerr, beloved author of The Tiger Who Came to Tea, dies aged 95» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  16. ↑ (Ingelesez) Armitstead, Claire. (2008-11-29). «Tiger! Tiger! burning bright» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  17. ↑ a b (Ingelesez) Kerr, Judith. (1972). When Hitler Stole Pink Rabbit. Coward, McCann & Geoghegan ISBN 978-0-698-20182-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  18. ↑ (Ingelesez) «Obituary: Judith Kerr died on May 23rd» The Economist ISSN 0013-0613. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  19. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (2009). Twinkles, Arthur and Puss. HarperCollins Children's ISBN 978-0-00-729373-5. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  20. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (2019-01-02). One Night in the Zoo: Band 11/Lime (Collins Big Cat). HarperCollins Publishers Limited ISBN 978-0-00-832089-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  21. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (2019-07-11). The Curse of the School Rabbit. HarperCollins UK ISBN 978-0-00-835260-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  22. ↑ (Ingelesez) «The London Gazette» www.thegazette.co.uk 60173: 23. 2012/06/16 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  23. ↑ (Alemanez) Kerr, Judith. (1979). Ein Tiger kommt zum Tee. Maier ISBN 978-3-473-33641-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  24. ↑ Kerr, Judith. (2010). Meriendatzera etorri zen tigrea. Pamiela argitaletxea ISBN 978-84-7681-644-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  25. ↑ (Ingelesez) Vincent, Alice. (2015-11-13). «Mog: in the words of Judith Kerr» The Telegraph ISSN 0307-1235. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  26. ↑ (Ingelesez) Mog the Forgetful Cat. HarperCollins Children's Books 2013 ISBN 978-0-00-752632-1. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  27. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (1976). Mog's Christmas. Collins (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  28. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (2002). Goodbye Mog. Collins ISBN 978-0-00-714968-1. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  29. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (2015-11-12). Mog's Christmas Calamity. HarperCollins Publishers Limited ISBN 978-0-00-816436-2. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  30. ↑ (Ingelesez) Armitstead, Claire. (2015-07-27). «When Hitler Stole Pink Rabbit by Judith Kerr – an adult story in a children's book» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  31. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (1971). When Hitler Stole Pink Rabbit. Collins ISBN 978-0-00-184913-6. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  32. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (1975). The Other Way Round. Coward, McCann & Geoghegan ISBN 978-0-698-20335-8. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
  33. ↑ (Ingelesez) Kerr, Judith. (1978). A Small Person Far Away. Collins ISBN 978-0-00-184854-2. (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Judith_Kerr&oldid=9649245"(e)tik eskuratuta