Dukotiledonaj plantoj
 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Biologia klasado | ||||||
| ||||||
|
Vidu tekston. | ||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||
Dukotiledonaj plantoj estas parto de la florplantoj, tradicie komparata kun la unukotiledonaj. La aro de dukotiledonaj plantoj enhavas ĉirkaŭ 200 000 speciojn, ĉeestante en plejparto el ekologiaj sistemoj. Tiuj plantoj havas ĝermante du kotiledonojn. Krom tio, aliaj karakteroj estas:
- Radikoj: unu dika radiko kun multaj etaj kreskante el ĝi, male al unuoktiledonaj, kies ĉiuj radikoj estas simildikaj.
- Tigo: kun dua lignon kreskante eksteren, tio estas vera trunko.
- Folioj: povas esti kunmetitaj (kun folietoj), preskaŭ ĉiam ret-angiaj (ret-nervura).
- Floroj: 4 aŭ 5-bazataj, tio estas ekzemple 5 sepaloj, 5 petaloj, 2 x 5 stamenoj, 5 karpeloj.
Estas pluraj skoloj por subdividi la dukotiledonojn, la klasika kaj la kladistika, depende de la klasiga sistemo.
Klasika klasigo
[redakti | redakti fonton]Laŭ la klasika klasigo de Kronkisto de 1981, la dukotiledonaj plantoj estas la klaso Magnoliopsida. En ĝi estas 6 subklasoj:
- subklaso Asteridae
- subklaso Caryophyllidae
- subklaso Dilleniidae
- subklaso Hamamelidae
- subklaso Magnoliidae
- subklaso Rosidae
Kladistika klasigo
[redakti | redakti fonton]Laŭ la nuna filogenetika klasigo APG III de 2009 (el la angla Angiosperm Phylogeny Group) la dukotiledonaj plantoj ne estas klado, sed parafiletika aro. Tio signifas ke la aro de dukotiledonaj plantoj ne enhavas unu prapatro kaj ĉiuj ties idoj, sed nur parto el ili. Fakte, la unukotiledonaj plantoj ankaŭ estas parto de ties idoj.
La klado de la florplantoj, enhavas frue apartaj dukotiledonaj, la unukotiledonaj, kaj aro de veraj dukotiledonaj, nomita verdukotiledonaj.
Ĉe la verdukotiledonaj kiu estas klado, la polenero havas tri ĝermkavojn. Ĉe la ceteraj duotiledonaj kaj la unukotiledonaj plantoj, estas unu ĝermkavo kaj estas alia klado.
Listoj laŭ klasika sistemo
[redakti | redakti fonton]La sekvaj listoj prezentas la dukotiledonajn ordojn kun ilia lokigo en la nova klasado de la APG-sistemo kaj en la malpli nova kaj ankoraŭ vaste uzata sistemo de Kronkisto.
| Sistemo APG II | Sistemo de Kronkisto |
Bazaj eŭdikotiledonoj
Rozedoj Rosids Bazaj rozedoj
Eŭrozedoj I
Eŭrozedoj II
Basaj asteredoj
Eŭasteredoj I
Eŭasteredoj II
|
Magnoliopsida Magnoliidae (plejparte bazaj dukotiledonoj)
Hamamelidae
Caryophyllidae
Dilleniidae
Rozedoj Rosidae
|
Gravaj familioj
[redakti | redakti fonton]Sendepende de la klasigsistemo jen ĉefaj familioj kun gravaj, konataj genroj (ordo laŭ APG-sistemo en krampoj):