Steatito
Steatito aŭ Sapŝtono estas magnezio-silikato (Mg3Si4O10(OH)2), estas ekspluatataj preskaŭ ĉie en la mondo. La ŝtonoj malsimilas regione laŭ malmoleco kaj rompeblemo, ĝi povas esti kompakta aŭ fajngrajna.
La mezepoka nomo de la steatito estis talcus.
La kunmetaĵo de sapŝtonoj povas esti tre varia laŭ la geografia deveno. Ĉefaj komponantoj estas kutime la mineraloj talko, klorito, magnezito kaj serpentino.
Trovlokoj
[redakti | redakti fonton]Aŭstrio, Brazilo, Ĉinio, Egiptio, Francio, Finnlando, Germanio, Hindio, Italio, Kanado, Norvegio, Rusio, Ukraino, Sudafriko.
Uzo
[redakti | redakti fonton]En la industrio kiel talko, uzita en la vitro-, farbo- kaj papero-industrioj, por ŝmiraĵoj, bazo de kosmetiko, pudro por beboj, por korpoj, en la nutraĵindustrio kaj plasto-, ceramiko-, porcelano- kaj aŭto-industrioj.
Por skulptado oni preferas kompaktajn, kolorajn ŝtonojn. Ili estas facile prilaboreblaj kaj bone polureblaj. Ĝi estas ankaŭ uzita kiel gemo en malmultkostaj juveloj.
El finna steatito oni prefere fabrikas la tiel nomataj sapŝtonfornoj, kiuj ekstreme longe konservas la varmon. Tiuj sapŝtonoj estas multe pli malmolaj kaj ne facile uzeblas por artaĵoj. Pro la bona konservo de varmo, jam dum la antikvo oni uzis sapŝtonojn por fabriki manĝilaron. La hititoj uzis sapŝtonon por fabriki rulsigeloj.
Ecoj
[redakti | redakti fonton]Fizikaj ecoj
[redakti | redakti fonton]Dureco: 1 (laŭ la Mohs-skalo)
Denseco: 2,75 kg/dm³
Koloroj
[redakti | redakti fonton]blanka, viola, roza, verda, griza, nigra, bruna, blua
Enhavo
[redakti | redakti fonton]Pura steatito estas ĝis 100%-a talko kaj facile gratebla per ungo. Reiner Speckstein besteht bis zu 100 % aus Talk und ist einfach mit dem Fingernagel ritzbar. Variaĵoj enhavas de 40 ĝis 50 % da talko, de 40 ĝis 50 % da magnezito, de 5 ĝis 8 % da penninit (finna steatito) kaj ne grateblas per ungo.
Danĝeroj
[redakti | redakti fonton]Ŝajnas ke steatito enhavas asbestofibrojn. Kutime talktrovejoj de karbona deveno estas senasbestoj. Serpentinaj trovejoj povas enhavi asbeston, sed tiujn oni tutmonde ne plu ekspluatas. La finna fornosteatito kaj sapŝtono por skulptaĵoj kaj industriproduktoj ne enhavas asbestofibrojn.