Milico
Milico estas militforto kunmetita de grupo de civiluloj kiuj ne apartenas al regula armeo. Alivorte, ĝi estas volontula militistaro destinita nur por defendo de nacia teritorio, kontraste al la konstanta armeo. Milicoj ofte estas paramilitfortoj, kiuj ne formas parton de la ordinaraj militfortoj de ŝtato.
Ekzistas pluraj detalaj interpretoj de la koncepto:
- Privata forto, kiu ne estas submetita al registaro kaj ne estas subtenata de ĝi, ekzemple: terorisma organizo.
- Protekta forto uzata por protekti komunumon, ĝian teritorion, posedaĵon kaj leĝojn.
- La tuta loĝantaro de komunumo, grandurbo, ŝtato aŭ respubliko estas elektebla por militservo.
- En la landoj de la iama orienta bloko, milico estis la organizaĵo, kiu zorgis pri publika ordo, rolo simila al tiu de polico. En Sovetunio mem, en la ceteraj landoj de la Varsovia Kontrakto, kaj en la Socialisma Federacia Respubliko Jugoslavio. Ĝis hodiaŭ ĝi estas la nomo de la polico en Belorusio, Kirgizio, Taĝikio kaj Uzbekio.
- En Francio la koncepto estas konsiderita makulita kaj fifama post la establado kaj operacio de la franca milico dum Dua Mondmilito.
- Armeo de subŝtato ene de Konfederacio.
- Armeo de socia sektoro dum civila milito; En modernaj tempoj la ekzisto de armitaj milicoj estas konsiderata en la plej multaj kazoj kiel signo de la disfalo de la registaro en la lando en kiu ili ekzistas (ekzemple, dum la Libana interna milito estis multaj milicoj).
Etimologio
[redakti | redakti fonton]La origino de la termino venas de la latina:
- miles (prononcita / miːles /) - soldato
- itia- (prononcita / iːtia /) - kondiĉo, agado, kvalito
- militia (prononcita / mil: iːtia /) - militservo
Historio
[redakti | redakti fonton]En la mezepoko, komunaj milicoj en Francio distingiĝis en la batalo de Bouvines. Flandraj komunumaj milicoj militis en la batalo de Courtrai en 1302. Dum la Hispana Enlanda Milito milicoj ludis gravan rolon ĉefe en la unua jaro de la milito en la respublika flanko.
La rajto establi milicon estas protektita konstitucia rajto en Usono, pro la Dua Amendo al la Usona Konstitucio. Dum la historio de Usono, ekzistas multaj lokaj milicoj, kiuj estis implikitaj en hejmaj okazaĵoj kaj okazaĵoj inter la ŝtatoj kaj la federacia registaro de Usono.