Dmitro Doncov
Dmitro Doncov | |||||
---|---|---|---|---|---|
Persona informo | |||||
Дмитро Іванович Донцов | |||||
Naskiĝo | 29-an de aŭgusto 1883 en Melitopolo | ||||
Morto | 30-an de marto 1973 (89-jaraĝa) en Montrealo | ||||
Tombo | Saint Andrew Cemetery (en) vd | ||||
Lingvoj | ukraina • pola vd | ||||
Ŝtataneco | Kanado (1947–1973) Dua Pola Respubliko (1921–1939) Ukraina Ŝtato (1918–1918) Ukraina Popola Respubliko (1917, 1918–1918, 1921) Aŭstrio-Hungario (1909–1917) Rusia Imperio (1883 (Julia)–1909) vd | ||||
Alma mater | Faculty of Law, Saint Petersburg State University (en) vd | ||||
Subskribo | |||||
Memorigilo | |||||
Familio | |||||
Patro | vd | ||||
Edz(in)o | Marija Batschynska-Donzowa (en) vd | ||||
Profesio | |||||
Okupo | ĵurnalisto filozofo publikigisto literaturkritikisto politikisto vd | ||||
Laborkampo | Opinia ĵurnalismo kaj literatura kritiko vd | ||||
Verkado | |||||
Verkoj | Q20082758 vd | ||||
| |||||
vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Dmitro Ivanoviĉ Doncov (ukraine Дмитро Іванович Донцов; n. 30-a de aŭgusto 1883, m. 13-a de marto 1973) estis ukraina literatura kritikisto, verkisto kaj politikisto, fondinto de la ukraina koncepto de integrala naciismo, akceptita de Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj kiel ideologia bazo de politika agado. Li postulis tutan rompon de politikaj kaj kulturaj ligoj kun Rusio kaj proksiman kunlaboron kun Okcidenta Eŭropo.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Dmitro Doncov naskiĝis la 30-an de aŭgusto 1883. En 1900 li finis studon en reallernejo de Melitopol kaj translokiĝis al Carskoje Selo apud Peterburgo, kie studis en jura fakultato de Peterburga Universitato. Li graduis de la Universitato en jaro 1907.
Eĉ dum siaj studentaj jaroj li aktivis politike. En 1905 li aliĝis al Ukraina Soci-Demokrata Laborista Partio (USDLP, aŭ ukraine УСДРП). Dufoje estis arestita (1905 en Peterburgo kaj 1908 en Kievo). Post la dua aresto li restis dum 8 monatoj en malliberejo, sed liaj gepatroj sukcesis liberigi lin. Post tio li fuĝis unue en Galicion, kaj poste en Aŭstrio-Hungarion. En la jaroj 1909—1911 Dmitro Doncov studis en Vieno, sed post kvar semestroj translokiĝas al Lvivo. Post eksplodo de la februara revolucio en Rusio li forveturis al Lvovo, kie doktoriĝis en Jura Fakultato de pola Universitato al Johano Kazimiro.
En 1913 Doncov forlasis USDLP pro konflikto surbaze de naciismo kaj fondis Union por Liberigo de Ukrainio (ULU, ukraine Союз Визволення України aŭ СВУ) la 4-an de aŭgusto 1914.
Ekde 1914 Doncov loĝis en Vieno kaj Berlino, kaj ekde 1916 - en Svisio, kie aktive partoprenis en laboro de ULU kaj naciisma propagado inter ukrain-devenaj enmigrintoj. Komence de 1918, dum regno de Pavlo Skoropadskij, li revenis al Kievo kie laboris kiel direktoro de ukrainia telegrafa kompanio. Tiam li fondis (kune kun V. Lipinskij kaj V. Ŝemet) Partion de Kamparanoj-Demokratoj.
En la jaroj 1919-1921 Dmitro Doncov estris ukrainlingvan presejon de ambasadejo de Ukraina Popola Respubliko en Bern.
En 1922 li revenis Lviven, kie redaktis ĵurnalojn «Літературно-науковий вісник», «Заграва» kaj «Вісник» (1933-1939), la revuon ekstreme naciisman kaj kontraŭpolan.
En jaro 1926 Dmitro Doncov skribis sian verkon "Naciismo", kiu ĝis nun restas unu el plej gravaj ideologiaj verkoj de ukraina naciismo.
La 2-an de septembro 1939 estis arestita malliberigita en pola malliberejo. Post du semajnoj liberigita rezulte de soveta agreso al Pollando. Pro policaj reprezalioj flanke de NKVD kontraŭ ukrainaj aktivuloj elmigris tra Gdańsk kaj Berlin al Bukareŝto, kie dum du jaroj redaktis ĵurnalon "Batava" (1940-1941). Poste vagis tra difersaj landoj (loĝis Prago, Germanio, Parizo, Usono), kaj en 1947 finfine ekloĝis en Montrealo, kie restis ĝis sia morto. Tie li laboris kiel instruisto de ukraina literaturo en loka universitato. Li mortis la 13-an de marto 1973 kaj estas entombigita en usona tombejo en urbeto South Bound Brook, Nov-Ĵerzejo.
Ideologio
[redakti | redakti fonton]Dmitro Doncov estis kreinto de la doktrino akceptita de Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj, kies ĉefajn tezojn anoncis en la libro "Naciismo" (1926). Li decide forĵetas en ĝi universalismon, intelektismon, humanismon, liberalismon, demokration kaj pacismon. Laŭ lia opinio la nova epoko baziĝos sur: "instinkto", "volo", "aŭtoritato", "estreco". Lia doktrino apogas sin sur socialdarvinismo laŭ kiu la nacio estas specio, kiu batalas por sia loko ekstermante aliajn speciojn. Dum natura selektado pli fortaj eliminas la malpli fortajn. Nacio kiel specio estas por li la plej alta valoro, pli grava ol Dio. Fronte de la ukraina nacio devus stari "naciestro", disponanta pri tiel nomata "iniciativa malplimulto", kies devo estas apliki "krean perforton" kontraŭ la cetera amaso de la ukraina nacio. Laŭ la doktrino de Doncov, pri la ukraina ŝtato oni devas batali helpe de ĉiuj senescepte rimedoj, en tio per amasaj murdoj de fremdlandanoj, kiuj ektroviĝis sur la ukraina tero, kune kun likvido de ukrainoj, kiuj ne aprobas tiujn ĉi agadmetodojn ("Naciismo", Londono 1966, p. 283 kaj aliaj fragmentoj).
Laŭ Bogumił Grott la naciismajn tezojn - proksimaj laŭ li al naziismo kun faŝisma karaktero - enkondukis en la vivon en 1929 estiĝanta Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj, kio rezultis dum la dua mondmilito per genocido de poloj kaj judoj.
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Dmytro Doncow, "Nacjonalizm", la unua kompleta traduko de la verko "Naciismo" de Dmitro Doncov tradukita de Wiktor Poliszczuk, eldonita en 2008 kun antaŭparolo de profesoro Bogumił Grott, Księgarnia Akademicka, Krakovo 2008
- Encyclopedia of Ukraine, 1-a volumo (A-F) eldonita de V. Kubijovyič, Toronto 1984
- T. Piotrowski, Ukrainian integral nationalism chronological assessment and bibliography, Toronto 1997
- Wiktor Poliszczuk, Legal and political assessment of the OUN and UPA, Toronto 1997
- Wiktor Poliszczuk, Ideologia nacjonalizmu ukraińskiego (Ideologio de la ukraina naciismo), Toronto 1996
- Wiktor Poliszczuk, Doktryna Dmytra Doncowa - tekst i analiza (Doktrino de Dmitro Doncov - teksto kaj analizo), Toronto 2006
- Roman Wysocki, Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929-1939 (Organizaĵo de Ukrainaj Naciistoj en Pollando en la jaroj 1929-1939), Lublin 2003