Bodio (budhismo)

	Elekto de artikoloj pri; Budhismo; ;
	Historio de budhismo;
	Kronologio de budhismo;
	Bazaj nocioj;
	Tri juveloj; Kvar noblaj veroj; Nirvano· Dependa ekesto; Anatta· Dukkha· Anicca; Skandha· Renaskiĝo;
	Signifaj staturoj;
	Sidarto Gotamo; Kategorio:Lernantoj de la Budho; Kategorio:Budhismaj filozofoj;
	Budhisma praktiko;
	Budho · Bodisatvo; Arahanto· Nobla Okobla Vojo; Paramitoj · Djano;
	Signifaj skoloj;
	Teravado; Zen Chan Son; Karma Kagjü; Pura Lando;
	Trispeca membrigado; de budhismo;
	Hinajano; Mahajano; Vaĝrajano;
	Tekstoj;
	Tripitako· Vinajo; Sutro Pitako· Abidarmo; Mahajanaj sutroj; Budhismaj tantroj;
	Portalo:Budhismo;

Bodio (budhismo)
Tradukoj de बोधि bodhi
Esperante	bodio
Palie	𑀩𑁄𑀥𑀺 bodhi
Sanskrite	बोधि bodhi
Sinhale	බොධි bodhi
Ĉine	菩提 pútí
Japane	菩 (ぼ)提 (だい) bodai
Kmere	ពោធិ poothiʾ
Koree	보리 bori
Vjetname	bồ-đề
Tamile	போதி pōti
Terminaro de Budhismo
v • d • r

En budhismo, bodio^[1] (palie 𑀩𑁄𑀥𑀺, bodhi, sanskrite बोधि) estas kompreneco de budho pri la vera naturo de aferoj. Ĝi estas ofte tradukita kiel vekiĝo aŭ kleriĝo.

Etimologio

La vorto bodhi estas abstrakta substantivo kreita el la verba radiko √budh-, kiu signifas “vekiĝi, rimarki, scii, kompreni”; tial, la vorto laŭetimologie signifas “vekiĝinteco, rimarkinteco” ktp.

La termino estis transliterita al aliaj lingvoj, ekzemple, japane 菩 (ぼ)提 (だい), bodai.

Priskribo

La ekzakta signifo de bodio dependas de la kunteksto kaj religia tradicio.

„ It is not at all clear what gaining bodhi means. We are accustomed to the translation “enlightenment” for bodhi, but this is misleading […] It is not clear what the buddha was awakened to, or at what particular point the awakening came. ”		„ Ne estas klara tio, kion akiri bodion signifas. Ni kutimas la tradukon “vekiĝo” por bodio, sed tio estas miskomprenigema […] Ne estas klara tio, je kio la budho vekiĝas, aŭ tie, kie la vekiĝo okazis. ”
— K. R. Norman, ^[2]^:25

Laŭ Norman, bodio probable originale signifis la scion ke oni atingis nirvanon.^[2]^:30 Laŭ Gombrich, la emfazo pri kompreno estis posta disvolviĝo.^[3]

En teravado, bodio signifas la ekscion de la kvar etaĝoj de vekiĝo kaj arahantiĝo: bodio estas la plej supra kompreno, kio kaŭzas nirvanon. La identigo de bodio kaj la kvar noblaj veroj estas posta doktrina evoluo en teravado.

En mahajano, bodio signifas la komprenon de la budho-naturo, aŭ la nedualeco de la absoluto kaj la relativo, aŭ la malpleneco de ĉio (sanskrite शून्यता), aŭ tieco (sanskrite तथाता).^[4]

Rilataj uzoj

La vorto bodio okazas en diversaj budhismaj terminoj. Ekzemple, la bodiarbo estas la arbo, kie la Budho atingins bodion. En mahajano, la termino bodisatvo laŭetimologie signifas “bodi-estaĵon”. Simile, la bikŝuo Bodidarmo estis nomita laŭ bodio kaj darmo.

Referencoj

↑ Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto: bodi/o
↑ ^2,0 ^2,1 Norman, K. R.. (2005) Buddhist Forum Volume Ⅴ. Philological Approach to Buddhism (angle). Routledge. ISBN 978-1-135-75154-8.
↑ Gombrich, Richard F. (1997), How Buddhism Began. The Conditioned Genesis of the Early Teachings. Nov-Delhio: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd.
↑ Fischer-Schreiber, Ingrid; Franz-Karl Ehrhard, Michael S. Diener. (2010) A Concise Dictionary of Buddhism and Zen (angle).

Vidu ankaŭ

Portalo pri budhismo

[1] Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto: bodi/o

[Norman-2] 2,0 ^2,1 Norman, K. R.. (2005) Buddhist Forum Volume Ⅴ. Philological Approach to Buddhism (angle). Routledge. ISBN 978-1-135-75154-8.

[3] Gombrich, Richard F. (1997), How Buddhism Began. The Conditioned Genesis of the Early Teachings. Nov-Delhio: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd.

[4] Fischer-Schreiber, Ingrid; Franz-Karl Ehrhard, Michael S. Diener. (2010) A Concise Dictionary of Buddhism and Zen (angle).

[1]

[2]

[3]

[4]

Elekto de artikoloj pri Budhismo
Historio de budhismo
Kronologio de budhismo
Bazaj nocioj
Tri juveloj Kvar noblaj veroj Nirvano· Dependa ekesto Anatta· Dukkha· Anicca Skandha· Renaskiĝo
Signifaj staturoj
Sidarto Gotamo Kategorio:Lernantoj de la Budho Kategorio:Budhismaj filozofoj
Budhisma praktiko
Budho · Bodisatvo Arahanto· Nobla Okobla Vojo Paramitoj · Djano
Signifaj skoloj
Teravado Zen Chan Son Karma Kagjü Pura Lando
Trispeca membrigado de budhismo
Hinajano Mahajano Vaĝrajano
Tekstoj
Tripitako· Vinajo Sutro Pitako· Abidarmo Mahajanaj sutroj Budhismaj tantroj
Portalo:Budhismo