Λάε
| Λάε | |
|---|---|
 | |
  Λάε | |
| Χώρα | Παπούα Νέα Γουινέα |
| Διοικητική υπαγωγή | Lae District |
| Υψόμετρο | 8 μέτρα |
| Πληθυσμός | 100.677 (2012) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Λάε είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Μορόμπ στην Παπούα Νέα Γουινέα καθώς και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας μετά την πρωτεύουσα Πορτ Μόρεσμπι. Βρίσκεται κοντά στο Δέλτα του ποταμού Μαρκάμ και στην αρχή του αυτοκινητόδρομου Χάιλαντϛ, του κύριου δρόμου της Παπούας Νέας Γουινέας. Το Λάε είναι το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι και το βιομηχανικό κέντρο της χώρας.
Είναι γνωστή και ως Πόλη των Κήπων. Είναι η έδρα του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Παπούα Νέας Γουινέας.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τζον Λούκας (1972)[1] περιγράφει την ιστορία της πόλης σε τέσσερις περιόδους: την εποχή της αποστολής (1886–1920), τη φάση του χρυσού (από το 1926 μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), τη φάση της ξυλείας και της γεωργίας (μέχρι το 1965) και την εποχή της βιομηχανικής έκρηξης (από το 1965 με τη παράδοση του αυτοκινητοδρόμου Χάιλαντς για δημόσια χρήση.[2]
Από το 1884 έως το 1918, η Γερμανική Εταιρεία Νέας Γουινέας ίδρυσε εμπορικού σταθμούς στο Κάιζερ-Βίλχελμσλαντ της Γερμανικής Νέας Γουινέας. Στις 12 Ιουλίου 1886 ο γερμανός ιεραπόστολος Γιόχαν Φλιρλ, ένας πρωτοπόρος ιεραπόστολος της Λουθηρανικής Συνόδου της Νότιας Αυστραλίας και της Αποστολικής Κοινωνίας Νοϊεντέτελζαου, ταξίδεψε μέσω πλοίου για το Σίμπανγκ στο Φίνσχαφεν του Κάιζερ-Βίλχελμσλαντ και έφθασε στο Λάε λίγες μέρες αργότερα.[3] Η αποστολική κοινωνία παρείχε ιερείς και θρησκευτική εκπαίδευση για τους Λουθηρανικούς οικισμούς στο Μιζούρι, την Αϊόβα, το Οχάιο, την Αυστραλία και όπου αλλού είχαν εγκατασταθεί "ελεύθερα σκεπτόμενοι" Λουθηρανοί.[4]
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ανατολική Νέα Γουινέα έπεσε σε βρετανικά χέρια (και πιο συγκεκριμένα στην Αυστραλία) και πολλά γερμανικά ονόματα αντικαταστάθηκαν από αγγλικά ή ιθαγενή ονόματα.[5] Οι αυστραλιανοί αξιωματούχοι (ή κιάπ) τοποθετούνταν σε διάφορες τοποθεσίες στην περιοχή[6] και το 1921 η στρατιωτική διοίκηση της περιοχής μετετράπη σε πολιτική. Το 1921 ο χρυσοθήρας Σέσιλ Τζον Λέβιν διορίστηκε ως επαρχιακός αξιωματούχος (κιάπ) του Μορόμπε.
Στις 1 Ιανουαρίου 1923 ο Λέβιν απόκτησε δικαίωμα εξόρυξης στην περιοχή και ίδρυσε λίγο αργότερα την κοινοπραξία Guinea Gold.[7] Τον Νοέμβριο του 1927 η κοινοπραξία Guinea Gold ίδρυσε την Guinea Airways Limited.[8] Λίγο αργότερα η πόλη απέκτησε αεροδιάδρομο, ο οποίος στήθηκε για να βοηθήσει τις δραστηριότητες εξόρυξης χρυσού κοντά στο Βάου.[9]
Το Λάε απέκτησε καθεστώς πόλης σύμφωνα με τον Κανονισμό Συνόρων της Νέας Γουινέας στις 31 Μαρτίου 1931, κατά τη διάρκεια της ακμής της εποχής των χρυσωρυχείων[10]. Το Λάε έγινε η πόλη-υπόδειγμα για τις πόλεις της Νέας Γουινέας που χτίζονταν γύρω από αεροδιαδρόμους.[2] Οι Ευρωπαίοι κάτοικοι της πόλης ζούσαν στο τμήμα του Λάε που βρισκόταν ανατολικά του αεροδιαδρόμου, ενώ οι ιθαγενείς κάτοικοι ζούσαν δυτικά του αεροδιαδρόμου.[2] Το φορτίο που ερχόταν στο Λάε μεταφερόταν μέσω αέρος στα χρυσωρυχεία του Βάου.
Τον Ιούλιο του 1937 η αμερικανίδα αεροπόρος Αμέλια Έρχαρτ αναχώρησε από το Λάε για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά την διάρκεια της πτήσης προς τις ΗΠΑ εξαφανίστηκε και δεν έδωσε ίχνη ζωής ποτέ ξανά.
Το 1937 έλαβαν χώρα ηφαιστειακές εκρήξεις στη Ραμπαούλ. Έτσι αποφασίστηκε η μεταφορά της πρωτεύουσας της Επικράτειας της Νέας Γουινέας στο Λάε. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος σταμάτησε τη διαδικασία μεταφοράς της πρωτεύουσας. Στις 8 Μαρτίου 1942 η πόλη έπεσε στα χέρια της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας. Το Λάε, η Ραμπαούλ και η Σαλαμάουα ήταν οι κύριες ιαπωνικές βάσεις στη Νέα Γουινέα.
Η ναυμαχία της θάλασσας του Μπίσμαρκ έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1943[11] κατά τις προσπάθειες των Ιαπώνων να ενισχύσουν το Λάε με μεταφορά στρατευμάτων από τη Ραμπαούλ. Οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν λόγω των συνεχών συμμαχικών επιθέσεων στις μεταφορές στρατευμάτων των Ιαπώνων. Στα μέσα του 1943, μετά από ήττες στην εκστρατεία του μονοπατιού Κοκόντα, στη μάχη του Μπούνα-Γκόνα και τη μάχη του Βάου, οι Ιάπωνες υποχώρησαν στο Λάε και στη Σαλαμάουα. Ωστόσο, η εκστρατεία του Σαλαμάουα-Λάε διήρκεσε για αρκετές εβδομάδες. Το Λάε έπεσε στα χέρια των Συμμάχων στις 16 Σεπτεμβρίου.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Lucas, John (June 1972). «Lae – A Town in Transition». Oceania. 4 42 (4): 260–275. doi:. https://archive.org/details/sim_oceania_1972-06_42_4/page/260.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Suzanne Romaine (1992). Language, Education, and Development: Urban and Rural Tok Pisin in Papua New Guinea. Oxford University Press. σελίδες 114–. ISBN 978-0-19-823966-6. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ «History – Evangelical Lutheran Church of Papua New Guinea». elcpng.org.pg. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Garrett, p. 3–4; Löhe, Johann Konrad Wilhelm (New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Vol. VII)
- ↑ Wurm, S. Mühlhäusler, P, Tyron, D & de Gruyter, W 1996, Intercultural communication in Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas, Volume 1 to GoogleBooks
- ↑ «Website Changes Fall 2014 - The Library». ucsd.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ Kernot, C, 1999, Valuing Mining Companies: A Guide to the Assessment and Evaluation of Assets, Performance, and Prospects in Business and Economics CRC Press [1]
- ↑ Australian Dictionary of Biography, Volume 10, (MUP), 1986 Levien, Cecil John (1874–1932) [2]
- ↑ Lipscomb, A, McKinnon, R & Murray, J 1998 Lonely Planet
- ↑ Mason, L, & Hereniko, P, 1987 In Search of a Home, University of the South Pacific. Institute of Pacific Studies, 982010016X, 9789820100169
- ↑ «Battle of the Bismarck Sea, 2-4 March 1943». awm.gov.au. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2003. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lae στο Wikimedia Commons