Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αποσηματισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Τα ανοιχτά χρώματα αυτού του κοκκιώδους τοξικού βατράχου προειδοποιούν τους θηρευτές για την τοξικότητά του
H ανάποδη σκίαση του ασβού τον καθιστά εμφανή, σημαίνοντας την ικανότητά του να αμυνθεί μέσω της επιθετικής συμπεριφοράς του και των αιχμηρών δοντιών και ονύχων του

Αποσηματισμός (από το αρχαίο ελληνικό ἀπό+σῆμα) αναφέρεται στην εμφάνιση ενός ζώου που προειδοποιεί τους θηρευτές ότι είναι τοξικό, δυσάρεστο ή επικίνδυνο. Αυτό το προειδοποιητικό σήμα συσχετίζεται με την ατελεσφορία ενός θηράματος για τους πιθανούς θηρευτές.[1] Η ατελεσφορία αυτή μπορεί να συνίσταται σε τυχόν άμυνες που καθιστούν το θήραμα δύσκολο στη βρώση, όπως η τοξικότητα, η άσχημη γεύση ή οσμή, οι αιχμηρές άκανθες ή η επιθετική του φύση. Ο αποσηματισμός περιλαμβάνει πάντα κάποια διακριτή σήμανση η οποία μπορεί να λάβει τη μορφή εμφανούς ζωικού χρώματος, ήχων, οσμών[2] ή άλλα αντιληπτά χαρακτηριστικά. Οι αποσηματικές σημάνσεις είναι ευεργετικές τόσο για το αρπακτικό όσο και για το θήραμα, καθώς και τα δύο αποτρέπονται από πιθανή βλάβη.

Ο όρος δημιουργήθηκε από τον Edward Bagnall Poulton[3][4]για να ορίσει την έννοια του «προειδοποιητικού χρωματισμού» του Alfred Russel Wallace[5]. Ο αποσηματισμός αξιοποιείται στον Μιλεριανό μιμητισμό, όπου τα είδη με ισχυρές άμυνες εξελίσσονται για να μοιάζουν μεταξύ τους. Με τη μίμηση παρομοίως χρωματισμένων ειδών, το σήμα προειδοποίησης σε αρπακτικά ζώα μοιράζεται, προκαλώντας τους να μάθουν ταχύτερα με κέρδος για κάθε είδος.

Ένα γνήσιο αποσηματικό σήμα, που ειδοποιεί πως ένα είδος έχει χημική ή φυσική άμυνα, δεν είναι ο μόνος τρόπος για να αποτραπούν οι θηρευτές. Στον Μπατεσιανό μιμητισμό , ένα είδος μιμείται ένα αποσηματικό για να πετύχει την προστασία του, ενώ πολλά είδη διαθέτουν δηματοϊκές συμπεριφορές που μπορεί να τρομάξουν ένα αρπακτικό για αρκετό χρόνο που θα επιτρέψει ένα κατά τα άλλα απροστάτευτο θήραμα να διαφύγει.

  1. Santos, J.C.; Coloma, Luis A.; Cannatella, D.C. (2003). «Multiple, recurring origins of aposematism and diet specialization in poison frogs». Proceedings of the National Academy of Sciences 100 (22): 12792–12797. doi:10.1073/pnas.2133521100. PMID 14555763. 
  2. Eisner, T.; Grant, R.P. (1981). «Toxicity, Odor Aversion, and 'Olfactory Aposematism'». Science 213 (4506): 476. doi:10.1126/science.7244647. PMID 7244647. 
  3. Poulton, 1890. Foldout "The Colours of Animals Classified According to Their Uses", after page 339.
  4. Marek, Paul; Papaj, Daniel; Yeager, Justin; Molina, Sergio; Moore, Wendy (2011-09). «Bioluminescent aposematism in millipedes». Current Biology 21 (18): R680–R681. doi:10.1016/j.cub.2011.08.012. ISSN 0960-9822. http://dx.doi.org/10.1016/j.cub.2011.08.012. 
  5. Wallace, Alfred Russel. Tropical Nature and Other Essays. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 158–220. ISBN 9781139382076.