Έμβρυο

Τo παρόν λήμμα αναφέρεται στο έμβρυο των θηλαστικών. Ως έμβρυα όμως θεωρούνται όλων των ειδών τα ζυγωτά ή οι εξελίξεις τους.

Έμβρυο ονομάζεται το θηλαστικό που βρίσκεται στα πρώιμα στάδια ανάπτυξής του, από τη χρονική στιγμή που ένα γονιμοποιημένο ωάριο διαιρείται μέχρι τη γέννα. Κυρίως τα θηλαστικά κυοφορούν τους απογόνούς τους, άρα η έννοια του εμβρύου τα αφορά άμεσα. Το έμβρυο κυοφορείται στα θηλυκά τα οποία έχουν ειδικό όργανο για την κύηση, τη μήτρα. Το έμβρυο προκύπτει από το ζυγωτό, μετά από τον πολλαπλασιασμό και την εξειδίκευση των διάφορων κυττάρων. Κατά τη διάρκεια της κυοφορίας το έμβρυο αναπτύσσεται, τα διάφορα κύτταρα σχηματίζουν ιστούς. Ύστερα, οι ιστοί σχηματίζουν όργανα, και τα όργανα σχηματοποιούν τα βιολογικά συστήματα. Μόλις αναπτυχθούν όλα αυτά, ο οργανισμός αρχίζει να αντιδρά, να λειτουργεί ή αλλιώς να ζει αυτόνομα μόλις επέλθει ο τοκετός.

Κύηση

Ένα 10 χιλιοστών ανθρώπινο έμβρυο στις 5 εβδομάδες.

Η περίοδος κύησης διαφέρει από θηλαστικό σε θηλαστικό. Η κυοφορία του ανθρώπου διαρκεί εννιά μήνες. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η κυοφορία διαρκεί λιγότερο ή περισσότερο, όπως στον ελέφαντα που η κυοφορία διαρκεί περίπου δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το έμβρυο τρέφεται μέσω του πλακούντα από το αίμα της μητέρας. Το έμβρυο βρίσκεται μέσα στη μήτρα σε μια μεμβράνη σε σχήμα σάκου, τον αμνιακό σάκο, και κολυμπάει σε ένα υγρό, το αμνιακό υγρό. Το μόνο που κρατάει άμεσα συνδεδεμένο το έμβρυο στη μητέρα είναι ο ομφάλιος λώρος από τον οποίο προκύπτει ο ομφαλός. Έτσι, το έμβρυο διατηρείται προστατευμένο μέχρι να αναπτύξει όλες τις απαραίτητες ικανότητες προκειμένου να επιβιώσει.

Αν και το έμβρυο δεν έχει άμεση επαφή με το περιβάλλον εκτός της μητέρας, ούτε έχει αναπτύξει πλήρως τις αισθήσεις του, μπορεί να λάβει κάποια ερεθίσματα. Η φυσιολογική του ανάπτυξη εξαρτάται από το τρόπο ζωής της μητέρας, τη σωματική και ψυχική της κατάσταση, μπορεί να αντιληφθεί χάδια ή κινήσεις στην κοιλιά της μητέρας και να ακούσει τις φωνές και τους θορύβους του εξωτερικού περιβάλλοντος. Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν την κύηση και μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο νέο οργανισμό ή ακόμα και αποβολή (κύηση)

Γέννα

Μόλις το έμβρυο αναπτυχθεί εγκαταλείπει τη μήτρα και τον αμνιακό σάκο και εξέρχεται στο εξωτερικό περιβάλλον μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται γέννα. Συνήθως, το έμβρυο έχει πάρει την κατάλληλη στάση πριν τη γέννα, με το κεφάλι προς τη λεκάνη της μητέρας. Η γέννα υποβοηθάται από το αμνιακό υγρό που ξεφεύγει κατά τη διάρκειά της και από συσπάσεις των μυών της κοιλιάς της μητέρας. Μόλις γεννηθεί ο οργανισμός, ο ομφάλιος λώρος ξηραίνεται και διαλύεται, αποκόπτοντας το νέο οργανισμό εντελώς από τη μητέρα. Ακόμα και μετά τη γέννα στα περισσότερα είδη θηλαστικών και στον άνθρωπο ο νεοφερμένος οργανισμός δε μπορεί να επιβιώσει, αλλά χρειάζεται την καθοδήγηση των γονιών του. Γενικά, η αναπαραγωγή στα θηλαστικά δημιουργεί πολύ ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς, τόσο μεταξύ των γονιών, όσο και μεταξύ των γονιών και των παιδιών τους, συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή της ομάδας. Ωστόσο υπάρχουν και μερικές σημαντικές εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα. Οι καρχαρίες τρώνε τα παιδιά τους αν τα εντοπίσουν μετά τη γέννα, για αυτό η γέννα είναι πλήρως ανώδυνη, για να μην εξαφανιστεί το είδος. Μάλιστα, ενώ κατά τη σύλληψη, δημιουργούνται πολλά έμβρυα, λίγο πριν τη γέννα, το μεγαλύτερο έμβρυο τρώει όλα τα υπόλοιπα.

Η γέννα στους ανθρώπους είναι μια πολύ επίπονη και επικίνδυνη διαδικασία. Η λεκάνη των περισσότερων θηλαστικών είναι αρκετά μεγάλη, ώστε το έμβρυο να μπορέσει να γεννηθεί χωρίς μεγάλη δυσκολία. Όμως, οι γυναίκες έχουν σχετικά πολύ μικρή λεκάνη, ώστε στη γέννα να μη χωράει να περάσει το έμβρυο. Το πρόβλημα από βιολογική άποψη αντιμετωπίζεται με το σπάσιμο της λεκάνης και με τη μη ολοκλήρωση του κρανίου του εμβρύου πριν τη γέννα.

Πλέον, μετά τη γέννα ο οργανισμός δε θεωρείται έμβρυο αλλά βρέφος ή μωρό για τους ανθρώπους ή νεογνό για τα ζώα.

Δείτε επίσης

• εγκυμοσύνη
• βρέφος
• αναπαραγωγή
• ζωή
• παρένθετη μητέρα