Asid niwclëig
Enghraifft o'r canlynol | dosbarth strwythurol cyfansoddion cemegol |
---|---|
Math | macromoleciwl, polynucleotide |
Rhan o | nucleic acid binding, nucleic acid metabolic process, nucleic acid transport, nucleic acid transmembrane transporter activity, catalytic activity, acting on a nucleic acid |
Yn cynnwys | niwcleotid |
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Bio-polymerau o niwcleotidau ydyw asidau niwclëig, sy'n rhan anhepgor o fiocemeg bywyd ar y ddaear. Maent yn un o'r ychydig ffactorau sy'n nodweddu popeth byw. Mae iddynt ddwy ffurf wedi'u sylfaenu ar ribos (RNA - acronym o'r Saesneg RiboNucleic Acid) a deocsiribos (DNA). Asid niwclëig deocsiribos (DNA) sy'n ymgorffori holl wybodaeth etifeddol organeb byw (a phob cell ynddynt). Dyma sylfaen y cromosomau ac etifeddiaeth fiolegol.
Mae swyddogaethau asid niwclëig ribos (RNA) yn fwy amrywiol. Er enghraifft, mae mRNA (m = "messenger" (Saes), negesydd) yn rhan o'r broses o drosglwyddo'r wybodaeth a gedwir yn nhrefn niwcleotidau DNA i strwythur protinau. Proteinau yw'r catalyddion gweithredol sy'n gyfrifol am yr hyn yr adnabyddir fel bywyd biolegol. Mae tRNA (t = trosi) yn allweddol yn y broses o drosi'r wybodaeth yn nilyniant DNA (mewn "iaith" niwcleotidau) i ddilyniant asidau amino proteinau, tra bo rRNA (r = ribosom) yn chwarae rhannau yn strwythur ac ymddygiad ribosomau (yr organynnau sy'n adeiladu proteinau). Yng nghanrif 21, darganfuwyd sawl math o RNA sy'n ymwneud â rheoli gweithgaredd celloedd. Disgwylir i sawl un o'r rhain fod yn bwysig mewn biotechnoleg ac ym meddyginiaethau'r dyfodol.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Galwodd yr asidau hyn yn 'nuclein'.
- ↑ Bill Bryson, A Short History of Nearly Everything, Broadway Books, 2005, tud. 500.