Subatomske čestice
Pojam Subatomske čestice obuhvata sve čestice manje od atoma,[1] bez obzira na njihovu složenost.
Pored elektrona, protona i neutrona kao (materijalnih) čestica i fotona kao osnovnog kvanta energije, otkriveno je na stotine drugih čestica. Dugo se vjerovalo da su nove čestice elementarne t.j. da se ne mogu razložiti na prostije sastojke, ali se vremenom pokazalo da je najveći broj čestica složen. Uprkos tome, naziv elementarne čestice zadržao se, sada u novom, proširenom, značenju.
Isto tako, drugi uobičajeni naziv, subatomske čestice, izveden iz činjenice da su nove čestice manje od atoma, strogo uzevši, nije ispravan, jer mase nekih čestica višestruko prevazilaze mase lakših hemijskih elemenata. Nazivi elementarne ili subatomske čestice zadržali su se do današnjih dana kao sinonimi za čestice bez obzira na njihovu složenost i masu.
Prema Standardnom modelu fizike čestica, subatomska čestica može biti ili kompozitna čestica, koja se sastoji od drugih čestica (na primjer, barion, poput protona ili neutrona, sastavljen od tri kvarka; ili mezon, sastavljen od dva kvarka), ili elementarna čestica, koja nije sastavljena od drugih čestica (na primjer, kvarkova; ili elektrona, miona i tau čestica, koje se nazivaju leptoni).[2] Fizika čestica i nuklearna fizika proučavaju ove čestice i njihovu interakciju.[3] Većina čestica koje nose silu kao što su fotoni ili gluoni nazivaju se bozoni i, iako imaju kvante energije, nemaju masu mirovanja ili diskretne prečnike (osim talasne dužine čiste energije) i za razliku od prethodnih čestica koje imaju masu mirovanja i ne mogu se preklapati ili kombinuju koji se nazivaju fermioni. W i Z bozoni su, međutim, izuzetak od ovog pravila i imaju relativno velike mase mirovanja na približno 80GeV odnosno 90GeV.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Subatomic Particles". web.archive.org. 16. 2. 2014. Arhivirano s originala, 16. 2. 2014. Pristupljeno 25. 7. 2024.
- ^ Bolonkin, Alexander (2011). Universe, Human Immortality and Future Human Evaluation. Elsevier. str. 25. ISBN 9780124158016.
- ^ Fritzsch, Harald (2005). Elementary Particles. World Scientific. str. 11–20. ISBN 978-981-256-141-1.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]Literatura za širu publiku
[uredi | uredi izvor]- Feynman, R.P. & Weinberg, S. (1987). Elementary Particles and the Laws of Physics: The 1986 Dirac Memorial Lectures. Cambridge Univ. Press.
- Greene, Brian (1999). The Elegant Universe. W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-05858-1.
- Oerter, Robert (2006). The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics. Plume. ISBN 978-0452287860
- Schumm, Bruce A. (2004). Deep Down Things: The Breathtaking Beauty of Particle Physics. Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-7971-X.
- Veltman, Martinus (2003). Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics. World Scientific. ISBN 978-981-238-149-1.
Udžbenici
[uredi | uredi izvor]- Coughlan, G.D., J.E. Dodd, and B.M. Gripaios (2006). The Ideas of Particle Physics: An Introduction for Scientists, 3rd ed. Cambridge Univ. Press. An undergraduate text for those not majoring in physics.
- Griffiths, David J. (1987). Introduction to Elementary Particles. John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-60386-3.
- Kane, Gordon L. (1987). Modern Elementary Particle Physics. Perseus Books. ISBN 978-0-201-11749-3.
