Dinastija Bahri
Dinastija Bahri (turski: Bahri Hanedanı) je bila memlučka dinastija koja je vladala egipatskim Memlučkim sultanatom u periodu od 1250. do 1382. godine. Uglavnom su je činili predstavnici porijeklom od turkmenskih naroda Kumani i Kipčaci. Nasljednica je Ejubidske dinastije a njenim padom naslijedila ju je druga memlučka dinastija, Burdži dinastija.
Naziv dinastije "Bahriyye" znači "od rijeke", referirajući se pri tome na lokaciju prvobitnog naselja Al-Rodah Island kraj rijeke Nil, izgrađenog od strane ejubidskog sultana al-Saliha Ayyuba.
Historija
[uredi | uredi izvor]Memluci su formirali jedno od najbogatijih i najmoćnijih carstava koje je trajalo u periodu između 1250. i 1517. godine. Rasprostiralo se na teritoriji od današnjeg Egipta, u Sjevernoj Africi do Levanta odnosno Bliskog istoka.
Nastanak i razvoj
[uredi | uredi izvor]Kada je ejubidski sultan al-Salih Ayyub umro, Memluci su ubili njegovog sina i vladara Turanšaha, sultana Egipta. Njegova supruga se udala za atabega i emira Aybaka koji je nakon njenog abdiciranja postao sultan. Vladao je u periodu od 1250. do 1257. godine.[1]
Memluci su konsolidovali svoju moć u tih desetak godina i na kraju osnovalia Bahri dinastiju. Pomogli su mongolsku opsadu Bagdada i njegovo razaranje 1258. godine što je dovelo do pada Abasidskog halifata. Nakon toga Kairo postaje istaknutiji i postaje glavno središte i memlučki glavni grad.
Memluci su imali jaku vojsku, pogotovo ratnike konjanike koji su posjedovali optimalnu kombinaciju odličnih osobina turkmenskih naroda stepe i organizacijsku i tehnološku sofisticiranost Arapa kao i odličnu vještinu jahanja. 1260. godine Memluci su porazili Mongole u bitci kod Ajn Džaluta, na prostoru današnjeg Izraela pri čemu su ih prisilili da se povuku na prostore današnjeg Iraka.[2] Poraz koji su nanijeli Mongolima podigao je ugled Memlucima među narodima Južnog Sredozemlja.[3][4] Bajbars, jedan od vođa te odlučujuće bitke postaje novi sultan nakon ubistva Qutuza na putu od bojnog polja kući.[5][6]
Bajbars je takođe bio jedan od glavnih vojskovođa muslimana koji su 1250. godine branili Mansuru od krstaša Luja IX, kralja Francuske i vođe krstaša tokom sedmog krstaškog rata.
Luj IX će u bitci za Mansuru biti poražen a nakon zarobljavanja i otkupljen a krstaši koje je predvodio doslovno razbijeni. Bajbars je takođe učestvovao u memlučkom zauzimanju Egipta. 1261. godine nakon što je postao sultan, uspostavio je marionetski abasidski halifat u Kairu, dok su se Memluci borili protiv ostataka krstaških teritorija na području današnje Palestine i konačnog pada tih teritorija zauzimanjem grada Akre.
Tatari
[uredi | uredi izvor]
Mnogi Tatari su se nastanili u Egiptu i bili zaposleni u službi Bajbarsa.[7] On je porazio Mongole u bitci kod Elbistana,[8] 1266. devastirao Armensko kraljevstvo i 1268. oslobodio Antiohiju od krstaša.[9][10] Osim toga, također je produžio prisustvo muslimanskih snaga u Nubiji, po prvi put prije svoje smrti 1277. godine.
Sultan Qalawi je ugušio pobunu u Siriji koju je vodio Sunq al-Ashq 1280. godine i odupro se drugoj mongolskoj invaziji 1281. godine. Nakon smrti Qalawija, njegov sin Al-Ašraf Halil, osmi sultan Egipta, je 1291. godine zauzeo posljednje kršćansko uporište na Bliskom istoku, grad Akru.[11]
Mongoli su obnovili invaziju muslimanskih teritorija 1299. ali su ponovo poraženi 1303. godine. Egipatskii memlučki sultan je uspostavio odnose sa Zlatnom hordom čiji pripadnici su prešli na islam i uspostavio primirje sa Mongolima 1322. godine.
Sultan Al-Nasir Muhammed, koji se oženio mongolskom princezom, je organizovao ponovno kopanje kanala 1311. koji je povezivao Aleksandrija sa rijekom Nil. Ovaj sultan je umro 1341. godine.
Disolucija
[uredi | uredi izvor]Konstantna promjena sultana je dovela do velikih poremećaja u provincijama sultanata. U međuvremenu, 1349. Egipt i Levant je zahvatila crna smrt, koja je odnijela mnoge živote.[12]
1382. godine, posljednji sultan dinastije Bahri, Hadži II je svrgnut a vlast nad sultanatom je preuzeo čerkeski emir Barquq. On je protjeran 1389. godine, ali se vratio na vlast već sljedeće godine kao predstavnik dinastije Burždi.[13]
Vojna organizacija
[uredi | uredi izvor]Općenito posmatrajući, vojska dinastije Bahri može se podijeliti prema sljedećim nivoima:
- Memluci: činili su srž kako političkog tako i vojnog dijela dinastije. Dalje su bili podijeljeni na: Kasake (nalik na carsku gardu), vladarske Memluke (koji su se nalazili pod direktnom komandom sultana) i redovne Memluke (obično potčinjeni lokalnim emirima),
- Al-Halqa: prvenstveno slobodne profesionalne snage, pod direktnom komandom sultana,
- Wafiyya: Turci i Mongoli koji su migrirali s pograničnih teritorija nakon mongolske invazije. Obično su im dati zemljišni posjedi u zamjenu za vojnu službu.
- Ostali nivoi: Prvenstveno se misli na beduinska plemena ali u različitim prilikama i na različite grupe Turkena i Arapa.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ (Al-Maqrizi pp. 444-494. vol/1 ) (Abu Al-Fida, pp.66-87/ Years 647H - 655H ) (Ibn Taghri/vol.6 - Year 646H )
- ^ Abu Al-Fida, pp.66-87/ Taking of Aleppo's Castle by the Mongols and new events in the Levant.
- ^ Shayyal, p. 123/vol.2
- ^ The victory of the Mamluks against the Mongols brought an end to the Ayyubid's claim in Egypt and the Levant . Ayyubid Emirs recognized the Mamluk Sultan as their sovereign. (Shayyal, p.126/vol.2 )
- ^ (Al-Maqrizi, p.519/vol.1 ) - (Ibn Taghri/ vol.7 )
- ^ Qutuz was assassinated near al-Salihiyah, Egypt. Those murdered him were emir Badr ad-Din Baktut, emir Ons and emir Bahadir al-Mu'izzi. (Al-Maqrizi, p. 519/vol.1 )
- ^ Ibn Taghri/ vol. 7
- ^ (Abu Al-Fida, pp. 66–87/Year 675H- Al-Malik Al-Zahir entering land of the Roum) - (Ibn Taghri/ vol. 7)
- ^ (Abu Al-Fida, pp. 66-87/ Soldiers entering the land of the Armenians) - (Ibn Taghri/ vol. 7)
- ^ Cilician Armenia was devastated by Sultan Baibars's commander Qalawun upon the Battle of Mari in 1266. The Principality of Antioch was destroyed by Sultan Baibars in 1268.
- ^ Abu Al-Fida, pp. 66-87/ Year 690H
- ^ Shayyal, p.194/vol.2
- ^ Al-Maqrizi, pp.140-142/vol.5