Svemirska utrka

Titan 2 rakete su lansirale 12 Gemini letjelica

Svemirska utrka je bila nezvanično takmičenje između Sjedinjenih Američkih Država (u daljem tekstu SAD) i Sovjetskog Saveza (skraćeno SSSR) koje je trajalo od 1957. do 1975. Uključivala je paralelne napore obiju zemalja da istraže svemir vještačkim satelitima, te pošalju ljude u svemir i na Mjesec. Iako njeni korijeni leže u ranoj raketnoj tehnologiji i međunarodnoj napetosti nakon Drugog svjetskog rata, svemirska utrka počela je nakon sovjetskog lansiranja satelita Sputnjik 1 4. oktobra 1957.

Termin svemirska utrka smišljen je po analogiji prema utrci u naoružavanju, koja je također postojala između SAD-a i SSSR-a. Postala je važan dio kulturnog i tehnološkog rivalstva između Sovjetskog Saveza i SAD-a tokom Hladnog rata. Svemirska tehnologija bila je posebno važna arena u tom sukobu i zbog svoje vojne primjene i zbog psihološke koristi od rasta morala zbog postignutih uspjeha.

Historijska pozadina

Rani vojni utjecaji

Rakete su zanimale naučnike i amatere najmanje 2.100 godina. Kinezi su ih koristili kao oružje još u 11. vijeku. Ruski naučnik Konstantin Ciolkovski razmišljao je 1880-ih o višestepenim raketama punjenim tečnim gorivom koje bi mogle stići do svemira, ali je tek 1926. Amerikanac Robert H. Goddard dizajnirao praktičnu raketu sa tečnim gorivom. Goddard je provodio svoj rad u tajnosti jer su mu se naučna zajednica, javnost, pa čak i The New York Times podsmijavali. Bio je potreban rat da bi se spoznao pravi potencijal raketa. To se pokazalo kao prijetnja u budućnosti s obzirom na to da će svaka svemirska utrka postati nerazdvojna od vojnih ambicija uključene zemlje, uprkos uglavnom naučnom karakteru i miroljubivoj retorici.

Njemački doprinos

Wernher von Braun

Tokom druge polovine 1920-ih njemački naučnici su eksperimentisali sa raketama pogonjenim tečnim gorivom koje su bile sposobne da dostignu relativno velike visine i razdaljine. Godine 1932. Reichswehr, prethodnik Wehrmachta, zainteresovao se za rakete radi dalekometne artiljerijske paljbe.

Wernher von Braun, slavoljubivi raketni naučnik, je razvio oružja za nacističku Njemačku u Drugom svjetskom ratu. Von Braun se dosta služio originalnim Goddardovim istraživanjima, proučavajući i poboljšavajući Goddardove rakete. Njemačka raketa A-4, lansirana 1942, postala je prva raketa koja je stigla do svemira. Godine 1943. Njemačka je počela proizvodnju njenog nasljednika, rakete V2, s dometom 300 kilometara i nosivosti bojeve glave jednu tonu. Wehrmacht je ispalio hiljade raketa V2 na savezničke države tokom Drugog svjetskog rata, izazivajući velike štete i gubitke života. Ipak, mnogo više radnika-robova je ubijeno tokom proizvodnje V2 nego u napadima tom raketom.

Kako se Drugi svjetski rat približavao kraju, sovjetska, britanska i američka vojska i njihovi naučni timovi su se takmičili ko će prije zarobiti tehnologiju i uvježbano osoblje iz njemačke raketne instalacije u Penemindeu. SSSR i Velika Britanija imali su manje uspjeha, ali su SAD stekle najviše koristi, zarobivši veliki dio njemačkih raketnih naučnika (dio njih je bio u članstvu Nacističke stranke, uključujući i Von Brauna) iz Njemačke u SAD kao dio operacije "Spajalica". Ti su naučnici prilagodili njemačke rakete, originalno korištene protiv Britanije, za druge svrhe. Poslije rata naučnici su iskoristili rakete da ispituju uslove na velikim visinama: (temperaturu, pritisak), kosmičke zrake i dr. Ovo se nastavilo uz pomoć Von Brauna i njegovih kolega, koji su postali dio američkog naučnog tima.

Hladnoratovski korijeni

Nakon Drugog svjetskog rata, SAD i SSSR otpočeli su tzv. Hladni rat kroz špijunažu i propagandu. Istraživanje svemira i satelitska tehnologija je mogla dati veliki doprinos u Hladnom ratu za obje strane. Oprema na satelitima je mogla poslužiti u svrhu špijunaže drugih zemalja, dok su uspjesi u svemiru mogli da služe u propagandne svrhe, za reklamiranje naučne i vojne snage određene strane. Iste rakete koje su mogle da pošalju čovjeka u orbitu ili da pogode određenu tačku na Mjesecu su također mogle da pošalju atomsku bombu na određeni neprijateljski grad. Mnogo od tehnološkog razvoja potrebnog za putovanje u svemir je jednako primijenjeno na vojne rakete poput interkontinentalnih balističkih raketa. Zajedno sa drugim aspektima utrke u naoružanju, napredak u svemiru pokazivao je tehnološku i ekonomsku snagu, demonstrirajući superiornost ideologije te zemlje. Istraživanje svemira imalo je dvostruku ulogu: moglo je da služi miroljubivim nastojanjima, ali je isto tako moglo da doprinese vojnim ciljevima.

Vještački sateliti

Sputnjik

Dana 4. oktobra 1957. SSSR je uspješno lansirao Sputnjik 1, prvi vještački satelit koji je stigao do orbite, i tako je svemirska utrka počela (to je načinilo SSSR prvom svemirskom silom ). Zbog njegovih vojnih i ekonomskih implikacija, Sputnjik je izazvao strah i žestoke političke debate u SAD-u. U isto vrijeme, lansiranje Sputnjika u Sovjetskom Savezu je viđeno kao važan pokazatelj naučne i inženjerske sposobnosti nacije.

Maketa Sputnjika

Lansiranje Sputnjika u Sovjetskom Savezu i kasniji program istraživanja svemira naišli su na velik interes javnosti. Za zemlju koja se skoro oporavila od rata bilo je važno i ohrabrujuće da vidi dokaz napretka tehnike u novom dobu.

Prije lansiranja Sputnjika prosječan Amerikanac je vjerovao da SAD imaju superiornost u svim poljima tehnologije. Von Braunov kolega u Sovjetskom Savezu, Sergej Koroljev, glavni inženjer koji je dizajnirao raketu R-7, koja je poslala Sputnjik u orbitu, kasnije će projektovati raketu N-1, dizajniranu da pošalje kosmonaute na Mjesec. Kao odgovor na Sputnjik, SAD su pokrenule ogromne napore da povrate tehnološku nadmoć, uključujući i prepravku školskih nastavnih planova u nadi da će dobiti još mladih naučnika poput Von Brauna i Koroljeva. Ta reakcija danas je poznata kao Sputnjička kriza.

Lyndon B. Johnson, potpredsjednik SAD-a za vrijeme Kennedyja, u to vrijeme naveo je: "U očima svijeta, prvi u svemiru znači prvi; drugi u svemiru je drugi u svemu" ; obrazlažući tako potrebu za ulaganjem truda i sredstava da bi se pobijedilo u svemirskoj utrci.

Američka javnost, u početku obeshrabrena i uplašena zbog Sputnjika, postala je vezana za američke projekte koji su slijedili. Školska djeca su pratila uspjehe lansiranja, a građenje modela raketa je postalo popularan hobi. Predsjednik Kenedi je držao govore ohrabrujući naciju da podrži svemirski program i da pokuša da prevaziđe skepticizam mnogih koji su mislili da bi milioni dolara bili bolje iskorišteni za pravljenje postojećeg dokazanog oružja ili borbe protiv siromaštva.

Model Explorera 1 na novinskoj konferenciji

Nakon skoro četiri mjeseca od lansiranja Sputnjika 1, SAD su lansirale svoj prvi satelit Explorer 1. U međuvremenu su se dogodili brojni neuspjesi u Cape Canaveralu, prilikom eksperimentisanja sa prvim raketama. Prvi sateliti su lansirani za potrebe nauke. I Sputnjik 1 i Eksplorer 1 su lansirani kao dio učešća Sovjetskog Saveza i SAD u Međunarodnoj geofizičkoj godini. Sputnjik je pomogao u određivanju gustine gornjeg sloja atmosfere, a let Eksplorera 1 je doveo do otkrića Van Allenovog radijacijskog pojasa.

Komunikacioni sateliti

Prvi komunikacioni satelit, Projekat SKOR je lansiran 18. decembra 1958. godine, prenoseći Božićnu poruku svijetu od američkog predsjednika Dwighta Eisenhowera. Prvi aktivni komunikacijski satelit je bio Telstar 1, kojeg su lansirale SAD 10. jula 1962. godine.

Ostali sateliti

SAD su lansirale prvi geosinhroni satelit Sinkom-2, 26. jula 1963. godine. Uspjeh ove klase satelita je značilo da obične satelitske antene nisu više morale da prate orbitu satelita, pošto je orbita ostajala geostacionarna. Nakon toga, obični građani su mogli koristiti satelitske komunikacije za televizijski prijenos nakon jednog namještanja.

Živa bića u svemiru

Životinje

Tehnički, voćne muhe koje su SAD lansirale 1946. godine u zarobljenoj njemačkoj V2 raketi su bile prve životinje koje su poslate u svemir. Prvi sisar koji je poslan u svemir, pas Lajka, je putovala u sovjetskom Sputnjiku 2 1957. godine . Pošto nije postojala tehnologija koja bi vratila Lajku nakon leta, ona je uginula od pritiska i pregrijavanja ubrzo nakon što je stigla u svemir. Godine 1960. sovjetski psi Belka i Strelka su letjeli u zemljinoj orbiti i uspješno su se vratili na Zemlju. Američki svemirski program je poslao u svemir najmanje dvije čimpanze prije lansiranja prvog čovjeka u orbitu. U junu 1997. godine, zrakoplovstvo SAD je objavilo da će pustiti svoje posljednje čimpanze kroz javno oslobađanje koje je autorizovao Kongres. Dva mjeseca nakon njihovog premiještanja u Koulston fondaciju, istraživačku laboratoriju u Novom Meksiku, fondacija Spasimo čimpanze je popunila zahtjev za njihovo oslobađanje. Ova akcija je na kraju dozvolila njihovo ”puštanje” u poludivlje uslove 1999. godine, u utočištu u južnoj Floridi. Kornjače koje su Sovjeti lansirali u Zondu 5 su postale prve životinje koje su letjele oko Mjeseca (septembar 1968. godine).

Ljudi

Jurij Gagarin je postao prvi kosmonaut koji je ušao u orbitu u sovjetskom Vostoku 1, 12. aprila 1961. godine, u danu koji je slavljen kao praznik u Sovjetskom Savezu i mnogim drugim zemljama. Let je trajao 1 sat i 48 minuta, i letjelica je obišla jedanput oko Zemlje. 23 dana kasnije, u misiji Freedom 7, Alan Šepard je postao prvi Amerikanac koji je letio u svemir. Džon Glen u Friendshipu 7 je postao prvi Amerikanac koji je uspješno obletio Zemlju, prošavši tri kruga u orbiti 20. februara 1962. godine.

Prvi istovremeni let dvije osobe je također prvi izveo SSSR, u periodu 11-15. augusta. 1962. godine. Ruskinja Valentina Terješkova je postala prva žena u svemiru 16. juna 1963. godine. u Vostoku 6. Koroljev je prvobitno planirao daljnje misije Vostoka, ali nakon objavljivanja američkog Apollo programa, premijer Nikita Hruščov je zahtijevao ubrzana istraživanja novih letjelica i njihovu primjenu . Prvi let sa više od jednim članom posade izveo je sovjetski Vashod 1, modifikovana verzija Vostok letjelice. Poletio je 12. oktobra 1964. godine, noseći Komarova, Feoktisova i Jegorova. Ovaj let je također bio prvi let u kojem posada nije nosila svemirska odijela.

Aleksej Leonov, iz Voshoda 2, koji je SSSR lansirao 18. marta 1965, obavio je prvu šetnju u svemiru. Ta misija zamalo se završila katastrofom; Leonov se jedva uspio vratiti u kapsulu, a, zahvaljujući lošim retroraketama, brod se spustio 1.600 kilometara od planiranog mjesta. Poslije ovog vremena, Hruščov je smijenjen, a novo sovjetsko rukovodstvo neće poduzeti nove napore na razvoju tehnologije koja bi odvela čovjeka na mjesečevo tlo.

Misije na Mjesec

Iako su uspjesi koji su postigli SSSR i SAD donijeli veliki ponos svojim nacijama, ideološka klima pobrinula se da svemirska utrka traje sve dok prvi čovjek ne bude hodao po Mjesecu. Prije ovog dostignuća bespilotne letjelice prvo su morale istražiti Mjesec fotografisanjem i pokazivanjem svojih mogućnosti da sigurno slete na njega.

Bespilotne letjelice

Zemlja viđena s Mjeseca

Nakon sovjetskih uspjeha u postavljanju prvog satelita u orbitu, Amerikanci su se skoncentrisali na napore da pošalju sonde na Mjesec. Svoj prvi pokušaj da to urade su nazvali program Pionir. S druge strane, sovjetski program Luna je postao operativan lansiranjem Lune 1 4. januara 1959. godine, a Luna 1 je postala prva sonda na Mjesecu. Kao dodatak programu Pionir (eng. Pioneer), postojala su još tri specifična američka programa: program Ranger, program Lunar Orbiter i robotski Surveyor program s ciljem pronalaženja potencijalnog mjesta za slijetanje Apolla na Mjesec.

Slijetanje čovjeka na Mjesec

Dok su sovjetske sonde stigle do Mjeseca prije američkih letjelica, Amerikanac Nil Armstrong je postao prva osoba koja je kročila na površinu Mjeseca 21. jula 1969, nakon slijetanja dan ranije. Armstrong, komandant misije Apollo 11, je imao podršku pilota komandnog modula Majkla Kolinsa i pilota lunarnog modula Edvina Baza Oldrina u događaju koji je gledalo 500 miliona ljudi širom svijeta . Društveni komentatori su označili slijetanje na Mjesec kao jedan od ključnih trenutaka 20. vijeka, a Armstrongove riječi nakon što je dodirnuo površinu Mjeseca "Ovo je mali korak za čovjeka, a veliki za čovječanstvo" su postale općepoznate.

Drugi aspekti slijetanja na Mjesec

Uprkos drugim međunarodnim rivalstvima, Svemirska utrka ostala je neiskvarena željom za teritorijalna proširenja. Nakon svojih uspješnih slijetanja na Mjesec, SAD su se izričito odrekli prava posjedovanja bilo kog dijela Mjeseca.

Ostali uspjesi

Misije na druge planete

SSSR je prvi poslao sonde na Veneru i Mars 1960. Prva letjelica koja je uspješno proletjela pored Venere je bio američki Mariner 2, 14. decembra 1962. On je poslao na Zemlju iznenađujuće podatke o visokoj temperaturi na površini i velikoj gustoći atmosfere na Veneri. Pošto nije nosio kamere, njegovi nalazi nisu privukli pažnju javnosti kao što su uradile slike sa svemirskih sondi koje su daleko nadmašile mogućnosti zemaljskih astronomskih teleskopa.

Venera

Sonda Sovjetskog Saveza Venera 7, lansirana 1971, postala je prva letjelica koja se spustila na Veneru. Venera 9 prva je poslala slike s površine druge planete. Ove dvije sonde su bile samo dva predstavnika dugog niza Venera letjelica; nekoliko drugih Venera letjelica je izvršilo letove pored Venere i pokušalo slijetanje na nju, a još 7 Venera letjelica je sletilo.

SAD su lansirale Mariner 10, koji je proletio pored Venere na svom putu ka Merkuru 1974. godine. On je postao prva i za sada jedina letjelica koja je letjela pored Merkura.

Mariner 4, koji su SAD lansirale 1965. godine, postao je prva sonda koja je prošla pored Marsa; on je poslao potpuno neočekivane slike. Prva letjelica na Marsu je bio Mars 3, koji je lansirao SSSR, ali nije poslao slike. Američka sonda Viking iz 1976. je poslala prve slike sa Marsa.

SAD su također poslale Pioneer 10 u uspješnom letu pored Jupitera 1973. godine. Prvi let pored Saturna je obavio Pioneer 11, a prvi i jedini let pored Urana i Neptuna je obavio Vojadžer 2 (eng. Voyager).

Lansiranja i pristajanja

Prvi susret u svemiru se desio između Džeminija 6A (eng. Gemini) i Džeminija 7, 15. decembra 1965. godine . Njihov nasljednik Džemini 8 je izveo prvo pristajanje u svemiru 16. marta 1966. godine. Prvo automatsko svemirsko pristajanje je povezalo sovjetske Kosmos-186 i Kosmos-188 (dvije bespilotne Sojuz letjelice) 30. oktobra 1967. godine.

Prvo lansiranje sa mora se desilo 26. aprila 1967. godine, sa američkim Skautom B. (eng. Scout B). Prva svemirska stanica, sovjetski Saljut 1, je započela sa radom 7. juna 1971. Vodeći organizator ovog projekta je bio sovjetski raketni naučnik Kerim Kerimov .

Vojno takmičenje u svemiru

Van pogleda, ali daleko od toga da nije bilo pravo takmičenje, napori za iskorištavanje svemira u vojne svrhe su tekli uporedo sa naučnim naporima. Dosta prije Sputnika 1, i SAD i SSSR su započeli razvojne planove za izviđačke satelite. Sovjetska Zenit letjelica, koju je za dvostruku upotrebu dizajnirao Koroljev i koja je na kraju postala Vostok, je počela kao satelit za fotografisanje. Ona se takmičila sa serijom američkog vazduhoplovstva Discoverer. Discoverer XIII je obezbijedio prve slike iz svemira augusta 1960. godine - jedan dan prije nego što su to Sovjeti uradili.

I SAD i SSSR su razvili velike vojne svemirske programe, često prateći obrazac gdje su SAD samo završile prototip prije nego što se program okončao, dok je SSSR napravio ili čak lansirao svoje:

1. Supersonična interkontinetalna krstareća raketa: Navaho (test-program stopiran) protiv Buran krstareće rakete (planirano)
2. Mala svemirska letjelica sa krilima X-20 Dyna-Soar (prototip) protiv MiG-105 (planirano)
3. Satelitska inspekcijska kapsula: Blue Gemini (prototip) vs. Sojuz interceptor (plan)
4. Vojna svemirska stanica MOL (planirano) protiv Almaza (letio modifikovan kao Saljut 2, 3 i 5)
5. Vojna kapsula sa otvorom na toplotnom štitniku Džemini B (testiran bez posade u svemiru) protiv VA TKS, također poznate i kao Merkur svemirska kapsula (letjela bez posade kao dio TKS letjelice)
6. Skela do vojne svemirske stanice: Džemini Feri (planiran) protiv TKS letjelice (letjela bez posade u Svemiru i pristala je na Saljut).

Kraj svemirske utrke

Prikaz spajanja Sojuza i Apolla, 17. jula 1975. godine; događaj koji se tradicionalno smatra kao simbol kraja svemirske utrke

Dok se lansiranje Sputnjika 1 jasno može nazvati početkom svemirske utrke, njen kraj više je sporan. Najžešće takmičenje je bilo tokom šezdesetih, a svemirska utrka nastavljena je nakon spuštanja Apolla 11 na Mjesec 1969. Iako je Apollo 11 pratilo još pet slijetanja s posadom, američki svemirski naučnici okrenuli su se novim projektima. Planiran je projekt Skylab, koji bi sakupljao podatke, te projekt svemirskog šatla koji bi vraćao svemirske letjelice netaknute iz svemira. Amerikanci tvrde da je prvo slijetanje čovjeka na Mjesec pobjeda u ovoj nezvaničnoj trci. U međuvremenu su se sovjetski naučnici bavili svojim projektima i nisu priznavali poraz. U svakom slučaju, kako se Hladni rat smirivao i kako su ostale nacije počele da razvijaju svoje svemirske programe, ideja nastavka utrke između samo te dvije supersile postajala je sve manje izvjesna.

Obje zemlje razvile su vojne svemirske projekte s posadom. Američko avijacija predložila je da rakete Titan lansiraju hipersoničnu jedrilicu Dyna-Soar, koja bi presretala neprijateljske satelite. Plan za orbitalnu laboratoriju s posadom (koristeći se opremom zasnovanom na programu "Gemini", koja bi izvršila zadatke nadgledanja) potisnuo je Dyna-Soar, ali je također otkazan. SSSR je naručio program "Almaz" za slične vojne svemirske stanice, koji se spojio s programom "Saljut".

Svemirska utrka usporena je nakon slijetanja Apolla na Mjesec, koji su mnogi posmatrači označili kao njen vrhunac ili kraj. Ipak, većina svjetskih naučnika misli da je kraj jasno došao sa zajedničkim projektom "Apollo-Sojuz" 1975. Sovjetska letjelica Sojuz 19 u svemiru je pristala na američki Apollo, dozvolivši astronautima iz suparničkih država da pređu u drugu letjelicu i učestvuju u zajedničkim eksperimentima. Iako su nastojanja svake zemlje u svemiru slabila, one su išle u značajno drugačijim pravcima, a ideja utrke postala je zastarjela nakon projekta "Apollo-Sojuz".

Čak je u ovom trenutku saradnje sovjetsko vodstvo obaviješteno o prospektu miješanja američke avijacije u program "Svemirski šatl" i počelo se takmičiti s programima "Buran" i "Energija". Ranih osamdesetih početak američke Strateške odbrambene inicijative dalje je pojačao takmičenje, koje je okončano nakon kolapsa istočnog bloka 1989.

Organizacija, finansiranje i ekonomski utjecaj

Ogromni troškovi i birokratija koji su bili potrebni da se organizuje istraživanje svemira doveli su do osnivanja nacionalnih svemirskih agencija. SAD i Sovjetski Savez razvili su programe fokusirane samo na naučne i industrijske potrebe za obavljanje navedenih istraživanja.

Dana 29. jula 1958. predsjednik SAD Eisenhower je potpisao Nacionalni aeronautički i svemirski akt o osnivanju Nacionalne aeronautičke i svemirske agencije (NASA). Kad je počela s radom 1. oktobra 1958, sastojala se od četiri laboratorije i otprilike 8.000 radnika vladine 46 godina stare agencije za aeronautiku, Nacionalnog savjetničkog komiteta za aeronautiku (NACA). Dok je njena prethodnica NACA radila sa budžetom od 5 miliona dolara, finansiranje NASA-e se brzo popelo na pet milijardi dolara godišnje, uključujući i velike sume potpreduzimača iz privatnog sektora. Slijetanje Apolla 11 na Mjesec koštalo je između 20 i 25 milijardi dolara . Iznos potrošen od strane SAD na svemirsku utrku u periodu 1957–1975. procijenjen je 2004. na približno 100 milijardi dolara (deflacioniranih).

Nedostatak pouzdane statistike čini teškim poređenje američkih i sovjetskih troškova, posebno za vrijeme Hruščovljevog perioda. Ipak, 1989. godine tadašnji načelnik štaba sovjetskih oružanih snaga, general Mojsejev je izvijestio da je SSSR dodijelio 6,9 milijardi rublji (približno četiri milijarde dolara) svom svemirskom programu te godine. Drugi sovjetski zvaničnici su procijenili da su njihovi ukupni troškovi iznosili blizu te sume tokom cijelog vremena trajanja programa, dok su neki niži zvaničnici procjenjivali te troškove na 4,5 milijardi dolara. Kao dodatak nejasnoći oko brojki, takva poređenja moraju uzeti u svoj račun i vjerovatne efekte sovjetske propagande, koja je za cilj imala da učini da Sovjetski Savez izgleda jak i da zbuni analitičare zapadnih zemalja.

Organizacijski problemi, posebno unutrašnja rivalstva, također su mučili sovjetske napore. SSSR nije imao ništa slično NASA-i (Ruska avijatičarska i svemirska agencija postoji tek od 1990-ih). Previše političkih problema u nauci i ličnih uplitanja ometalo je sovjetski napredak. Svaki sovjetski glavni projektant morao se boriti za svoje ideje, tražeći pokroviteljstvo nekog vladinog zvaničnika. Godine 1964. SSSR je razvijao 30 modela lansirnih rampi i svemirskih letjelica. Nakon smrti Koroljeva sovjetski svemirski program postao je reaktivan, pokušavajući održati korak s američkim. Godine 1974. SSSR je reorganizovao svoj svemirski program, stvorivši projekt "Energija" da bi kopirao američki "Svemirski šatl" s Buranom.

Hronologija (1957–1975)

Datum	Značaj	Država	Ime misije
21. august 1957.	Interkontinetalni balistički projektil	SSSR	R-7 Semjorka
4. oktobar 1957.	Prvi vještački satelit (Zemlje)	SSSR	Sputnjik 1
3. novembar 1957.	Životinja u svemiru (pas Lajka)	SSSR	Sputnjik 2
31. januar 1958.	Otkriće Van Alenovog pojasa	Vojna agencija za balističke projektile SAD	Eksplorer 1
18. decembar 1958.	Komunikacioni satelit	SAD-ABMA	Projekt SKORE
4. januar 1959.	Sunčev vještački satelit	SSSR	Luna 1
17. februar 1959.	Meteorološki satelit	SAD-NASA (Američka mornarička istraživačka laboratorija - NRL)1	Vangard 2
juni 1959.	Špijunski satelit	Američko zrakoplovstvo	Korona (satelit)/Diskaverer 4
7. august 1959.	Slika Zemlje iz svemira	SAD-NASA	Eksplorer 6
14. septembar 1959.	Sonda na Mjesecu	SSSR	Luna 2
7. oktobar 1959.	Slika dalje strane Mjeseca	SSSR	Luna 3
12. april 1961.	Jurij Gagarin - Prvi čovjek u svemiru	SSSR	Vostok 1
10. juli 1962.	Prvi aktivni komunikacioni satelit	SAD-AT&T	Telstar
29. septembar 1962.	Prvi vještački satelit koji nisu poslale supersile	Kanada	Aleut 1
16. juni 1963.	Valentina Terješkova - prva žena u orbiti	SSSR	Vostok 6
18. mart 1965.	Svemirska šetnja	SSSR	Vashod 2
15. decembar 1965.	Orbitalno sastajanje2	SAD-NASA	Džemini 6A/Džemini 7
1. mart 1966.	Sonda slijeće na drugu planetu - Veneru	SSSR	Venera 3
16. mart 1966.	Orbitalno sastajanje i pristajanje	SAD-NASA	Džemini VIII
24. decembar 1968.	Let ljudske posade oko Mjeseca	SAD-NASA	Apolo 8
21. juli 1969.	Nil Armstrong - Čovjek na Mjesecu	SAD-NASA	Apolo 11
23. april 1971.	Svemirska stanica	SSSR	Saljut 1
14. novembar 1971.	Satelit kruži oko druge planete - Mars	SAD-NASA	Mariner 9
9. novembar 1972.	Geostacionarni komunikacioni satelit	Kanada-BCE	Anik A1
15. juli 1975.	Prva zajednička američko-sovjetska misija	SAD-NASA SSSR	Projekat Apolo-Sojuz

¹ Projekat Vangard je prebačen sa NRL na NASA neposredno prije lansiranja.
² Sovjetski Savez je ranije pokušao sastajanje 12. augusta 1962. Ipak, Vostok 3 i Vostok 4 su došli samo na 5 kilometara jedan od drugoga i radili su na različitim orbitama. Pravda nije pomenula ovu informaciju, ali je javila da se sastajanje desilo.

Nasljedstvo

Smrti

Kada je Apollo 15 napustio Mjesec, astronauti su ostavili spomenicu astronautima obje nacije koji su poginuli tokom napora da se stigne do Mjeseca. U SAD, prvi astronauti koji su poginuli tokom direktnog učešća u svemirskim putovanjima ili pripremama su služili u Apollo 1 misiji: komandant Virgil "Gus" Grissom, stariji pilot Edward Higgins White i pilot Roger B. Chaffee. Njih trojica su poginula u požaru tokom testa na Zemlji 27. januara 1967. godine. Naime, raketa u kojoj su se nalazili je bila ispunjena čistim kiseonikom, a ne zrakom, jer su tadašnje američke rakete bile slabe u poređenju sa sovjetskim i nisu mogle da podnesu dodatni teret. Varnica koja se pojavila u kabini se brzo pretvorila u požar.

Letovi Sovjetskog Saveza Sojuz 1 i Sojuz 11 su također ishodovali pogibijama. Sojuz 1, lansiran 23. aprila 1967. godine, nosio je samo jednog kosmonauta, pukovnika Vladimira Komarova, koji je poginuo zbog pada jer se padobran zapetljao pri povratku na Zemlju. Godine 1971. sovjetski kosmonauti Georgi Dobrovoljski, Viktor Patsajev i Vladimir Volkov su se ugušili tokom povratka sa orbitalne stanice Saljut 1. Za vrijeme povratka na Zemlju otvorio se ventil i sav zrak je iscurio iza kapsule, a kosmonauti nisu nosili svemirska odijela. Također, za vrijeme njihovog boravka u svemiru, njihovi mišići su atrofirali i nisu imali snage da zavrnu ventil. Poslije ove nesreće, kosmonauti su morali u povratku da nose svemirska odijela i da upražnjavaju fizičke vježbe tokom dužih boravaka u svemiru.

Ostali astronauti su umrli u srodnim misijama, uključujući četvoricu Amerikanaca koji su poginuli u padu aviona T-38. Jurij Gagarin, prvi čovjek u svemiru, je doživio sličnu sudbinu kada je pao u lovcu MiG-15 1968. godine.

Napredak u tehnologiji i nauci

Tehnologija, posebno u aerosvemirskom inžinjeringu i elektronskoj komunikaciji, je mnogo napredovala tokom ovog perioda. Međutim, efekti svemirske utrke otišli su dalje od raketa, fizike i astronomije. Tehnologija svemirske utrke proširila se na polja kao što su kućne potrepštine ili studije opadanja lišća u šumama, a napori da se pobijedi višestruko su promijenili način na koji su studenti učili.

Lansiranje Space Shuttlea Columbia

Američke brige da brzo stignu Sovjetski Savez u svemirskoj utrci brzo su dovele do toga da su zakonodavci i nastavnici tražili veći naglasak na matematici i prirodnim naukama u američkim školama. Američki Nacionalni odbrambeni akt o obrazovanju iz 1958. povećao je finansiranje namijenjeno ovim ciljevima, od finansiranja obrazovanja u djetinjstvu do postdiplomskih studija.

Poticani tim naporima, naučnici su pomogli u razvijanju tehnologija za istraživanje svemira koje su usvojene za razne upotrebe, od kuhinje do atletskih borilišta. Osušena i hrana spremna za jelo, odjeća koja ostaje suha, čak i naočale koje se ne zamagljuju, imale su korijene u svemirskoj nauci.

Danas više od hiljadu vještačkih satelita kruži oko Zemlje, prenoseći podatke oko planete i olakšavajući daljinsko očitavanje podataka o vremenu, vegetaciji ili kretanju ljudi prema državama koje ih zapošljavaju. Osim toga, dosta mikrotehnologije koja je prisutna u svakodnevnim aktivnostima potiče od istraživanja koje je početno pokrenula svemirska utrka.

SSSR je ostao neprikosnoven lider u pravljenju raketa, čak i nakon kraja Hladnog rata. SAD su postale superiorne u elektronici, daljinskom očitavanju, navođenju vozila i robotskom upravljanju.

Noviji događaji

Iako se njegova brzina smanjila, istraživanje svemira nastavlja napredovati nakon kraja svemirske utrke. SAD je lansirao prvu svemirsku letjelicu koja se mogla ponovo koristiti (svemirski šatl) na 20. godišnjicu Gagarinovog leta 12. aprila 1981. SSSR je lansirao svoju verziju šatla zvanu Buran 15. novembra 1988. Ove i druge nacije nastavljaju da lansiraju sonde, satelite različitih vrsta i velike svemirske teleskope.

Mogućnost druge međunarodne svemirske utrke pojavila se krajem 20. vijeka, s Evropskom svemirskom agencijom (ESA), koja je preuzela vodstvo u lansiranju komercijalnih raketa s Arijanom 4 i takmičeći se s NASA-om. Ambicije ESA-e kulminirale su u ambiciozne planove kao što je program Aurora, koji pokušava poslati ljudsku misiju na Mars prije 2030. i u okviru tog programa već je poslano više pionirskih misija da bi se postigao taj cilj. Objavljivanjem sličnih planova od američkog predsjednika Georgea W. Busha 2004. označen je vremenski okvir za konstruisanje i planiranje misije za istraživački brod s posadom (ponovni povratak na Mjesec i kasniji put do Marsa do 2030). Godine 2005. ESA možda ima početnu prednost jer čini zajedničke napore s Rusijom za ostvarenje navedenih planova. Oni će vjerovatno zajednički finansirati i razvijati svoju verziju letjelice Clipper, koja je predviđena za prvo lansiranje 2018, nekoliko godina ranije od njenog američkog suparnika, koji je još u fazi ranih skica.

Druge nacije su također sposobne za povećanje takmičarske atmosfere u istraživanju svemira, najviše Kina, Indija i Japan. Iako finansiranje nije na istom nivou kao kod ESA-e ili NASA-e, uspješni letovi sa čovjekom Shenzou 5 i Shenzou 6 i planovi za svemirsku stanicu Narodne republike Kine pokazali su šta druge zemlje mogu postići. Indija je također lansirala bespilotnu lunarnu misiju Chandrayaan-1 22. oktobra 2008. i planira letove s ljudskom posadom.

Druga vrsta svemirske utrke, možda u prirodi drugačija od prvobitnog sovjetskog-američkog takmičenja, može se desiti između komercijalnih svemirskih kompanija. Rani napori za ono što se često naziva svemirski turizam, planiranje pokretanja prvih komercijalnih putovanja u svemir, kulminirali su 28. aprila 2001, kad je Amerikanac Denis Tito postao prvi svemirski turist. Tito je posjetio Međunarodnu svemirsku stanicu na ruskom Sojuzu TM-32. Takmičenje privatnih podorbitalnih letjelica također je prizvalo novu svemirsku utrku između privatnih kompanija. Krajem 2004. britanski avijatičar i finansijer Richard Brunson objavio je pokretanje Virgin Galactica, kompanije koja će koristiti tehnologiju Svemirskog broda 1 (Space Ship One), s nadama da će lansirati prve podorbitalne letove do 2009.