Medousa

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.

Medousa(Μέδουσα /Médousa e gregach, diwar μέδω médô, « reiñ urzhioù, ren »), anvet ivez Gorgo, a oa unan eus ar Gorgoned e gwengelouriezh Hellaz, an hini nemeti a c'halled lazhañ. Un euzhvil ktonek e oa, merc'h da Forkos ha Keto^[1]. Ar skrivagner Hyginus, (Fabulae, 151) a laka ur remzi ouzhpenn hag a ro da Vedousa tud ktonek all^[2]. Sellet war-eeun ouzh he daoulagad a dro ar sellerien e maen. Dibennet e oa erziwezh gant Perseüs, a implijas e benn evel arm da c'houde^[3] a-raok er reiñ d'an doueez Athena a lakaas anezhañ war he skoed. En Henamzer glasel e veze implijet skeudenn penn Medousa e skeudennoù da argas an dichañs anvet Gorgoneion.

Mojenn Medousa

Taolennet e veze ar Gorgoned evel merc'hed yaouank, alies gant eskell ha dent hir, ha naeron bev e-lec'h blev. Hervez Ovidius (Metamorfozoù), ne oa an hevelep blev nemet gant Medousa. Poz dezhañ, Poseidon, dedennet gant liv alaouret blev ar c'horgon-se, en doa c'hoariet ar bouteg ganti e templ Athena hag homañ he doa roet an neuz-se d'ar plac'h abalamour d'he c'hastizañ rak an taol disakr.

Goulenn a reas Polidektes gant Perseüs dibennañ anezhi. Perseüs a implijas diabarzh e skoed evel melezour kuit da vezañ troet e maen gant daoulagad Medousa, hag armet gant ur c'hleze profet gant Hermes, a droc'has penn an euzhvil. Eus ar gwad a strinkas eus he gouzoug e tiflukas C'hrysaor ha Pegasos, engehentet o-daou gant Poseidon. Perseüs a brofas penn ar C'horgon, ar "Gorgoneion" da Athena^[4]. Kinklañ a reas he skoed, an aigis, gantañ ha mirout a reas e c'halloud spontus.

Hervez stummoù zo eus ar vojenn, gwad tennet diouzh kostez dehoù ur c'horgon a c'halle lakaat unan da sevel a varv da vev, e-skoaz an hini tennet diouzh he c'hostez kleiz a oa un ampoezon marvus ha prim ken-ha-ken. Lavaret e vez ivez e resevas Herakles ur rodellad vlev Medousa (dezhi ar memes perzhioù hag he fenn) digant Athena ha ma roas anezhi da Sterope, merc'h ar roue Kefeüs, da wareziñ Tegea a-enep an argadegoù.

Paosanias ar beajour^[5] a zanevell ur stumm evemerat eus ar vojenn. Hervezañ e oa Medousa ur rouanez a oa pignet war an tron goude marv he zad hag a rene he sujidi e-kichen lenn Triton, e Henlibia. Lazhet e vije bet e-doug an noz e-pad ur brezel a-enep Perseüs, ur priñs eus Peloponnesos.

Ikonografiezh

Perseüs a dro e benn da lazhañ Medousa, pithos e giz ar Reter gant bosoù, war-dro 660 kent J.-K., Mirdi al Louvre.

Kavet eo bet ar c'hentañ skeudennoù eus mojenn Medousa war daou b-pithos eus Boiotia (Louvre CA 795 ha CA 937) ha war un añforenn c'houzougek rakattikek (mirdi Eleusis), savet o-zri en eil kart eus ar VII^vet kantved kt JK^[6]. War ar re gentañ ez eo taolennet Medousa evel un den-marc'h parez, war-nes bezañ dibennet gant Perseüs a dro e benn kuit da vezañ troet e maen. War añforenn Eleusis emañ Medousa en he gourvez, dibennet e-mesk ar bokedoù ; he c'hoarezed, dezhe stumm tud gant pennoù euzhviled, a fell dezhe lammat gant an haroz, met harzet int gant Athena.

E diwezh ar VII^vet kantved e cheñch skeudenn maskl Medousa (pe gorgoneion) livet gant liverien Korinthos, dindan levezon ar pennoù leon apotropaek (talvezout a reont da virout ouzh ur gwall blanedenn da skeiñ o ferc'henn)^[7] : un dremm ront he deus, dezhi pikoloù daoulagad dispourbellet, ur fri togn hag ur barv ; tennañ ha ra alies he zeod. Ar skouer vrudetañ zo un asiedenn eus Attika savet gant Lydos ha miret er Staatliche Antikensammlungen e München (Inv. 8760). Taolennet e vez alies ar gorgoneion war ar skoedoù el livadennoù a weler war prierezh Attika. Er penn kentañ e c'halle kinklañ skoed forzh peseurt brezelour. Adalek kreiz ar V^vet kantved kt JK e vez kavet aliesoc'h war podoù-pri hag an delwennoù evel kinkladur aigis Athena. Ouzhpenn-se e koll penn Medousa he neuz spouronus. Diwar neuze ez eo penn ur dekenn yaouank. Ne chom eus an euzhvil nemet an naeron en he fennad blev.

E-touez an taolennadurioù nevesañ emañ hini ar skoed livet gant Caravaggio, miret e Mirdi an Ofisoù, peotramant delwenn Bernin miret e Mirdi ar C'hapitol.

Pennadoù kar

Medusa (Caravaggio)

Notennoù

↑ Hervez Hesiodos en Theogonia, p 270, hag hervez ar Pseudo-Apollodoros, Bibliotheke, 1.10.
↑ Hervezañ e vefe merc'h d'ar ramz Tyfon ha da Ec'hidna pe da C'horgon ha Neptunus ... "
↑ Bullfinch, Thomas. Bulfinch Mythology - Age of Fable - Stories of Gods & Heroes. Kavet : 2007-09-07. “...Hag en ur dreiñ e benn e savas penn Medousa gant e zorn. Atlas, hag holl e dud, a oa troet e maen.”
↑ Bibliotheke, II, 4, 2-3
↑ Deskrivadur Bro-C'hres(II, 21, 5).
↑ Gantz op. cit., p. 304 ; Thomas H. Carpenter (troid. (fr) Christian-Martin Diebold), Les Mythes dans l'art grec [« Art and Myth in Ancient Greece »], Paris, Thames & Hudson, dast. « L'Univers de l'art », 1997 (éd. orig. 1991) (ISBN 2-87811-136-2), p. 104.
↑ Carpenter, op. cit., p. 105.

EUZHVILED

Ec'hidna • Euzhvil al Loch Nis • Evned lenn Stymfalos • Feniks • Geryon • Gorgona • Gwiz Krommion • Hoc'h-gouez Erymanthos • Kerberos • Kimera • Ladon • Leon Nemea • Naer-zour Lerna • Orthos • Pegasos • Ramzed Hellaz • Sfiñs • Titaned • Triton • Tud-kezeg •

Gwelout ivez : Afanc • Aerlin • Aerouant • Alkonost • Bazilig • Boudig • Den-bleiz • Evn-tan • Gatipedro • Goul • Gripi • Korrigan • Kokatris • Yeti

[1] Hervez Hesiodos en Theogonia, p 270, hag hervez ar Pseudo-Apollodoros, Bibliotheke, 1.10.

[2] Hervezañ e vefe merc'h d'ar ramz Tyfon ha da Ec'hidna pe da C'horgon ha Neptunus ... "

[3] Bullfinch, Thomas. Bulfinch Mythology - Age of Fable - Stories of Gods & Heroes. Kavet : 2007-09-07. “...Hag en ur dreiñ e benn e savas penn Medousa gant e zorn. Atlas, hag holl e dud, a oa troet e maen.”

[4] Bibliotheke, II, 4, 2-3

[5] Deskrivadur Bro-C'hres(II, 21, 5).

[6] Gantz op. cit., p. 304 ; Thomas H. Carpenter (troid. (fr) Christian-Martin Diebold), Les Mythes dans l'art grec [« Art and Myth in Ancient Greece »], Paris, Thames & Hudson, dast. « L'Univers de l'art », 1997 (éd. orig. 1991) (ISBN 2-87811-136-2), p. 104.

[7] Carpenter, op. cit., p. 105.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]