Jump to content

Kwarta

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong halimbawa kan gibong-isip na tarhetang pangkaherong awtomatiko o ATM card sa Ingles.

An kwarta iyo an dawa anong bagay na karaniwan na pig-aako bilang pambayad sa mga kalakal asin serbisyo asin pambayad nin mga utang, siring kan buwis, sa sarong partikular na nasyon o kontekstong sosyo-ekonomiko.[1][2][3] An mga pangenot na katuyohan kan kwarta iyo an pigmimidbid bilang: pambayad, sukol kan kwenta, imbak ng halaga asin paminsan-minsan, pamantayan ng ipinagpalibang bayad.[4][5] Anuman na bagay o matitiyak na talaan na nag-uutob sa mga papel na ini iyo mapupwedeng ituring bilang kwarta.

Sa kasaysayan, an kwarta iyo dating lumitaw na kabalaghan ng merkado na nagmukna nin kwartang pangalakal, alagad harus gabos na mga kontemporaryong sistema nin kwarta iyo nakabase sa kwartang sinugo.[4] An kwartang sinugo, siring kan anuman na tseke o tala nin utang, iyo mayong silbi bilang pisikal na kalakal.[nangangaipo nin toltolan] Naggigikan an saiyang halaga gikan sa pagdeklara kaini nin gobyerno bilang salaping umiiral; idto iyo, kaipohan ining akuon bilang pambayad sa laog kan nasyon, para sa "gabos na utang, publiko asin pribado".[6] An kwartang peke iyo mapupwedeng magin kawsa nin pagkawara nin halaga kan kwartang marhay.

An panustos kan kwarta kan sarong nasyon iyo binibilog kan kwarta (kwartang papel asin barya) asin, depende sa partikular na kahulugan na ginagamit, saro o urog pang klase nin kwarta sa bangko (an mga balanse na nakatagama sa mga kwentang tseke, kwentang tinagama, asin mga iba pang klase nin kwentang bangko). An kwarta sa bangko na binibilog kan mga talaan (harus gabos komputerisado sa modernong pagbabangko), iyo an nagbibilog sa pinakadakulang kabtang kan mahiwasan na kwarta sa mga mauuswag na nasyon.[7][8][9] Dakul na tawo an minagamit nin kaherong awtomatiko o ATM machine nganing kuhanon an kwarta ninda sa bangko ninda. An kaherong awtomatiko o automated teller machine (ATM) sa Ingles iyo sarong elektronikong aparato nin telekomunikasyon na nagtataong-dalan sa mga kostumer nin mga institusyon na pampinansyal na magsagibo nin mga transaksyon na pampinansyal, siring kan pagkuha nin kwarta o cash withdrawal, deposito, pagbalyo nin pondo, o mga kahapotan sa impormasyon nin account, sa anuman na oras asin na dai nangangaipohan nin direktang pakikipag-ayon sa empleyado kan bangko.

  1. Mishkin, Frederic S. (2007). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets (Alternate Edition). Boston: Addison Wesley. p. 8. ISBN 978-0-321-42177-7. 
  2. What Is Money? By John N. Smithin. Retrieved July-17-09.
  3. "money : The New Palgrave Dictionary of Economics". The New Palgrave Dictionary of Economics. Retrieved 18 December 2010. 
  4. 4.0 4.1 Mankiw, N. Gregory (2007). "2". Macroeconomics (6th ed.). New York: Worth Publishers. pp. 22–32. ISBN 978-0-7167-6213-3. 
  5. T.H. Greco. Money: Understanding and Creating Alternatives to Legal Tender, White River Junction, Vt: Chelsea Green Publishing (2001). ISBN 1-890132-37-3
  6. "The Etymology of Money". Thewallstreetpsychologist.com. Archived from the original on 3 April 2015. Retrieved 24 February 2015.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  7. Boyle, David (2006). The Little Money Book. The Disinformation Company. p. 37. ISBN 978-1-932857-26-9. 
  8. "History of Money". Zzaponline.com. Retrieved 24 February 2015. 
  9. Bernstein, Peter, A Primer on Money and Banking, and Gold, Wiley, 2008 edition, pp. 29–39