Udmurt atalar sözləri

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

A

• Adamı qırmanca öyrətməzlər.
• Axşam düşündüyün işi səhər gör.
• Ağacın gücü — köküylə, insanın gücü — dostları ilə bilinər.
• Ağacların da hamısı düz boy atmır.
• Ağıl ana südüylə verilməyincə, özgəsindən gözləmə.
• Ağlamayan uşağa layla deməzlər.
• Ağzından yağ tökülən kimi danışır.
• Allah olmasa da yaşamaq olar.
• Almanın bir çürüyü safları da çürüdür.
• Anaları olmasa arılar pətəkdəcə ölər.
• Ananın dili danlayır, ürəyi yanır.
• Arılar da anasız yaşaya bilmirlər.
• Arvadını döyən — özünü döyər.
• Atanın da oğlu ol, elinin də.
• Atəşə daş da dözməz, çatlar.
• Atı dağa çıxanda tanıyırlar, dostu — bərkə düşəndə.
• Atı fit çala-çala suvararlar, qonağı dillə yedirərlər.
• Atı qırmacla yox, yulafla çaparlar.
• Atın dörd ayağı var — oda büdrəyir; insanın bir dili var — necə də səhv etməsin.
• Atın qiyməti yəhərinə görə deyil, insanın hörməti — paltarına görə.
• Ayı gücü ilə dolanır, insan — ağlı ilə.

B

• Bahadır özü ölür, şöhrəti yaşayır.
• Bahar yenə qayıdır, amma deyilən sözü geri qaytara bilməzsən.
• Balıq dərin yer axtarar.
• Balığın səsi eşidilməz.
• Başa ağıl gərəkdir, ağıla da baş.
• Başın ağıla, ağlın başa ehtiyacı var.
• Bəd xasiyyət — qocaldar, xoş xasiyyət — cavan saxlar.
• Bəd tərəfi düşünməsən, yaxşını da görməzsən.
• Bərk qaçan at qoşquda çox qaça bilməz.
• Bir gün tez əkən, bir həftə tez biçər.
• Bir ildə iki dəfə yay olmur.
• Burun iki göz arasında olsa da, oğru gəlsə, onu da oğurlar.

C

• Camaat inanmayan adama inanmaq olmaz.
• Canavar boğazdan yapışar.

Ç

• Çay da öz otağını dəyişir.
• Çınqı balacadır, odu — böyük.
• Çöpçünün xoruzu da yumurtlar.
• Çörək kürk deyil, amma qızındırır.
• Çörək olmasa. ağılla qarın doymaz.
• Çürük ağacın düyünü bərk olar.

D

• Dadmadan, biskvitlərin dadını anlaya bilməyəcəksiniz.
• Dağlar başı dumansız olmaz, insan başı — fikirsiz.
• Deyingən adam bəhanə tapacaq.
• Dəmirçinin əli qızıldır, şairin — sözü.
• Dərd meşələrdə yox, adamlar arasında gəzir.
• Dik sünbülün dəni olmaz.
• Dil ilə görməkdənsə, əl ilə gör.
• Dil sussa da, gözlər danışır.
• Dilin büdrəyincə, ayağın büdrəsin.
• Dilin sümüyü olmaz, xəyalın — intəhası.
• Doğma dilini unudan, doğma anasını da unudar.
• Donuz həmişə çirkab tapacaq.
• Dost olan yerdə həsrət olmaz.
• Dostsuz ziyafət də adamı darıxdırır.
• Dostu bir ilə də tapmaq olmur, bircə dəqiqəyə incitmək olur.
• Dostu qaranlıqda da səsindən tanımaq olar.
• Dostu pulla almaq olmaz.
• Dostu yemək başında yox, iş başında axtar.
• Dostun gərək özündən yaxşı ola.
• Dostun yaxşısı başa salır, yavası xəlvəti-xəlvəti ələ salır.
• Dostunu da qoru, özün də məhv olma.
• Dovşanın qorxanı köpəyin düz üstünə qaçar.
• Durnabalığı öldü, dişləri qaldı.

E

• El işləyəndə işlə, el gəzəndə gəz.
• Eşqin ürəyə gəlməyi asandır, getməyi çətin.

Ə

• Əgər qızıl yəhər atın belini sıyırırsa, onu da at yerə və yandır.
• Əhval yaxşı olanda, iş də asan olur.
• Əyilmiş boyuna minmək asandır.

F

• Fikirləşəndə də, işləyəndə də tələsmə.
• Fırtına qabağı meşə uğuldar.

G

• Gecikən qarğa burnunu təmizlər.
• Gərəkli daş ağır olmaz.
• Göz görmür, ürək inanmır.
• Göz qorxur, işi əl görür.
• Gözəl gözəli tapar.
• Gözlər uzağı görür, ağıl ondan da uzağı.
• Günəş bir gündə iki dəfə çıxmır, insana həyat iki dəfə verilmir.
• Günəş hər dəfə bir cür doğur.

X

• Xəsis bazarda vicdanını da satar.
• Xəsisin barmağından da qan çıxmaz.
• Xəsisin söhbəti "yox"la qurtarar.

H

• Haqq dağı da çevirər.
• Haqq dəryanın dibində də olsa, üzə çıxar.
• Haqqın yolu birdir, yalanınkı — cürbəcür.
• Hamıya yuxarıdan aşağıya baxan özü alçaq olar.
• Həqiqətdən (işıqdan) gizlənə bilməzsən.
• Həm geyindir, həm yedirt, həm də acı sözünü eşit.
• Hər şey köhnəlir, həqiqətdən başqa.

İ

• İncini dağda axtar, ağlı — xalqda.
• İnsanı sözlə də öldürmək olar.
• İstəkli dost yanına gedən yol uzaq da olsa, yaxın görünər.
• İstiotu acılığına görə atmırlar.
• İş qızıldan qiymətlidir.
• İş yerində tərləsəniz , insanlar arasında məşhur olacaqsınız.
• İşə hamıdan tez get, gec qayıt.
• İşi-gücü olmayanın səhvi də olmaz.
• İşsiz olan çörəksizdir.
• İtə çomaq göstərməkdənsə, çörək göstər.
• İtən qızılı tapmaq olar, itən vaxtı — yox
• İtən qoyuna hər yerdə sahib tapılar.
• İtəni göz yaşı ilə qaytarmaq olmaz.
• İynə hara — ip də ora.

K

• Kasıbın uşağı çox olar, varlının quzusu.
• Kasıbın ürəyi kövrək olar.
• Keşiş anbara dartar, keçi — zəmiyə.
• Keşişin paltarının qolu gen olar, cibi — dərin.
• Könlün olsa mümkün olmayanı da mümkün edərsən.
• Külək dağı uçurur, söz xalqı qaldırır.
• Külək haradan əsirsə, yağış da oradan olacaq.

Q

• Qarğa istəyir min dəfə qarıldasın nə xeyri, qaz bir dəfə qaqqıldayır — yaz gəlir.
• Qarğanın uçmadığı yer qalmayıb, heç yerdə də onu qartal sayan olmayıb.
• Qısqanc adamın gözü on iki olar.
• Qoca qarğa boş yerə qarıldamaz.
• Qonaqdan soruşma "sənə toyuq kəsim, yoxsa yox".
• Qonşu dost olsa həmişə kömək istəmək olar.
• Qoyun olsa, qurd tapılar.
• Qurd həmişə ac olar.
• Qurd qüvvətiylə, insan fəndiylə.
• Ourdun göz yaşına inanma.
• Qürbətdə səadət olmaz.

M

• Mahnı oxumaq bir yerdə, danışmaq tək-tək yaxşıdır.
• Məhəbbət ölümdən güclüdür.

N

• Narahat ürəyi piy basmaz.
• Nə qədər yuyunsan da sudan təmiz olmayacaqsan.
• Nənənin özü dişsiz olsa da, sözü "dişli"dir.

O

• Odu su ilə söndürmək olar, məhəbbəti heç nə ilə.
• Oğlu olmayan bir dəfə ağlar, oğlu olan — on dəfə.
• Oğlu olmayan yeddisini oğulluğa götürər.

Ö

• Öz gücünə inanmırsansa — batdın.
• Öz günahını özgənin boynuna atma.
• Özgə ağlı ilə çox dolanmazsan.
• Özgənin eybi güldürər, özününkü — ağladar.
• Özgəyə gülmə, özün gülünc olarsan.
• Özü aldadan özgələrə də inanmaz.
• Özün dəryanın dibində olduqda dostu sahildən köməyə çağırma.

P

• Palıd gec böyüyür, amma möhkəm olur.
• Pis adamın öz-özündən də zəhləsi gedər.
• Pis adamın ürəyi qara olar.

S

• Saatın ayağı yoxdur, amma gedir.
• Sağlam səhhət — sərvətdir.
• Sağsağanla sığırçın bir yuvada yaşamaz.
• Samanın qurusu sınar.
• Savadsız adam — qanadsız quş.
• Səadət göydən düşmür.
• Səadət qocaya gecikməz, cavana tələsməz.
• Səadət pəncərədən girir, dərd qapıdan.
• Səadəti yorğan — döşəkdə gəzməzlər.
• Səbr partlamadı, səbrsizlik partladı.
• Səhv eləməyi bilirsən, düzəltməyi də bil.
• Səmimi sözün hərarəti üç qış bəs elər.
• Sirr sözü heç yastığa da etibar eləmə.
• Siz taleyinizdən qaça bilməzsiniz.
• Sınanmış dostla hər şeyi yarı bölmək olar, təkcə namusdan başqa.
• Soxulcanın da ürəyi var.
• Sürü böyük olanda qurddan da qorxusu olmaz.

Ş

• Şərab olan yerdə şər olar.
• Şərabın nəşəsi bir gecəlik olar, kədəri — bir həftəlik.
• Şirini azca — azca yeyərlər.
• Şum eləyəndə xışı əldən qoyma.

T

• Taledən qaça bilməzsən.
• Tarakanın tələsəni şorbaya düşər.
• Tezdən ayılan sağsağan ac qalmaz.
• Tək ağacı külək tez yıxar.
• Tək arının balı çox olmaz.
• Təklikdə bir bardaq sıyıq aşını yemək də çətin olur, birlikdə daşı da çevirmək asandır.
• Təmiz işi natəmiz əllə görməzlər.
• Təmiz yaşamaq sağlam olmaqdır.
• Tənbəl durduğu yerdə də yorulur.
• Tənbəl həmişə ac olar.
• Tənha ağacı külək yörğalayandaöz budaqları bir-birinə ilişər.
• Təzə qaşıqla yeyilən şorba dadı gələr.
• Torpaq yedirirsə də, özü də yemək istəyir.
• Torpaqdan iyrənmə, torpaqda taxıl bitir.
• Torpağın sahibi insandır.
• Tülkü də toyuğun yanına yaltaq — yaltaq gedir.
• Tülkünün quyruğu başından bahadır.

U

• Udmurt dəyirmandan da mahnı ilə gələr.
• Udmurtlar və marilər bir kökün rişələridir.

Ü

• Ürək ağlayır, baş ağrayır.
• Ürəyi oğurlanan qız səadət tapa bilməz.
• Ürəyin odu var, tüstüsü yox.

V

• Vaxtı at kimi dirəyə bağlamaq olmaz.
• Vaxtında olunan bir kömək ikiqat kimidir.
• Varlıdan istəmə, yoxsuldan istəmə.
• Vurağan inək buynuzsuzunu doğar.

Y

• Yaxşı adamın kefi şərabsız da yaxşı olar.
• Yaxşı arvad evin yarısıdır.
• Yaxşı da olmaq olar, yaman da; varlı da olmaq olar, kasıb da — amma qonşusuz yaşamaq olmaz.
• Yaxşı dostu olmayan özünün pis işlərini başa düşməz.
• Yaxşı əhval — xoşbəxtliyin yarısıdır.
• Yalan tək ayaq üstə durur, həqiqət — iki ayaq üstə.
• Yalan və qorxaqlıq bir cibdə yerləşir.
• Yalanla qorxu bir cibdə olar.
• Yaltaq özü təzim umur.
• Yamana uyma, yamana yaxşı ilə üstün gəl.
• Yana sıçrayan talaşa düşdüyü yerdə tək qalar.
• Yatmaqla ilham gəlməz.
• Yeməyə gecik, əkinə gecikmə.
• Yoxlamamış inanma.
• Yol verən çoxdur, yemək verən yox.
• Yolun kənarı var, nəhayəti — yox.
• Yolun tanışı qısa görünər.
• Yumulu ağıza milçək girməz.
• Yava iş tüstü kimi uzağa yayılar.

Z

• Zəhmət hər cür möhnəti yox edə bilər.
• Zəhmətdən gözəl kim nə tapdı?
• Zəhməti sevəni hamı sevər.
• Zəvzəyin dili döyənək olar.