Valencia del Mombuey
 Valencia del Mombuey | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Estremadura |
| Provincia |  provincia de Badayoz |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Valencia del Mombuey (es)  | Francisco Díaz Salguero |
| Nome oficial | Valencia del Mombuey (es)[1] |
| Códigu postal |
06134 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 38°14′30″N 7°07′08″W / 38.2416°N 7.119°O |
  Valencia del Mombuey Valencia del Mombuey (España) | |
| Superficie | 75 km² |
| Altitú | 297 m |
| Llenda con | |
| Demografía | |
| Población |
725 hab. (2023) - 379 homes (2019) - 365 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0.11% de provincia de Badayoz |
| Densidá | 9,67 hab/km² |
| valenciadelmombuey.es | |
 | |
Valencia del Mombuey ye un conceyu español, perteneciente a la provincia de Badayoz (comunidá autónoma d'Estremadura).
Situación
[editar | editar la fonte]Ta asitiáu al sur de la provincia, xunto a la frontera con Portugal. Pertenez a la contorna y al Partíu xudicial de Jerez de los Caballeros.
Los pueblos más cercanos son Oliva de la Frontera a 20 km, Villanueva del Fresno a 16 km y Amaraleja (Portugal) a 9 km.
Xeografía
[editar | editar la fonte]El so relieve ye onduláu anque accidentáu nes proximidaes de regueros y regatos. Predomina'l clima mediterraneu con ciertes peculiaridaes por cuenta de la meridionalidad, la so baxa altitú y la so proximidá al Atlánticu.
No referente a hidrografía destaca'l ríu Ardila que traviesa'l partíu xudicial. Nesta zona tamién destaquen el Godolid y el Zaos.
Historia
[editar | editar la fonte]Valencia del Mombuey asitiar ente Oliva de la Frontera y Villanueva del Fresno, xusto na llinia fronteriza con Portugal.
El llugar foi mercáu en 1402 por Gómez Suárez de Figueroa, pasando a integrase nel Señoríu de Feria. Mientres les guerres con Portugal del sieglu XIV quedó destruyida y despoblada hasta l'estremu de quedar solo un vecín na llocalidá.
En 1641 y 1704 resultó amburada y esfarrapada de nuevu polos portugueses, siendo conocida a partir d'entós como Valencita la Quemada.
Hasta'l so asuelu nel sieglu XVIII el nucleu alcontrar en llugar distintu, a unos 2 km del actual, llamáu Fonte del Figu. Na actualidá constitúi un pequeñu asentamientu de calter eminentemente rural, integráu col formosu paisaxe que lo arrodia.
A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá constituyir en conceyu constitucional na rexón d'Estremadura. Dende 1834 quedó integráu nel Partíu xudicial de Jerez de los Caballeros.[2] Nel censu de 1842 cuntaba con 160 llares y 578 vecinos.[3]
Conquista americana
[editar | editar la fonte]Según el llibru "Epopeya de la raza estremeña n'Indies" del Pbro. Vicente Navarro del Castillo, Valencia del Mombuey collaboró con 6 de los sos vecinos a la conquista americana. Ente estos homes que pasaron a Indies puede destacar al capitán Martín Galeano que fundó'l pueblu andín de Vélez ya intervieno destacadamente na esploración y conquista del Nuevu Reinu de Granada, l'actual Colombia.
Antonio González y González
[editar | editar la fonte]El 5 de xineru de 1792 nacía nesti pueblu unu de los políticos más influyentes de la primer metá del sieglu XIX n'España. Antonio González y González militó de primeres nes files progresistes, anque col pasu de los años les sos idees polítiques moderáronse. La so vida esta llena d'avatares ya infortunios, pos sufrió exiliu y tuvo a puntu de ser fusiláu en delles ocasiones; pero tamién d'ésitos y llogros, tantu nel campu de la política como nos negocios. Anque les sos ambiciones llueu lu estremaron de Valencia del Mombuey, siempres caltuvo rellación cola villa que-y vio nacer, onde la so familia tenía tierres, qu'él amontó cola compra de la finca de Valdeterrazo. Lluchó na Guerra de la independencia española, exerció d'abogáu mientres el Trieniu Lliberal y l'exiliu en Arequipa (Perú) y tres el so regresu a España, ocupó importantes cargos na alministración del país: representante nel Estamentu de Procuradores, Diputáu, Senador, embaxador nel Reinu Xuníu en delles ocasiones y lo que na actualidá conozse como Presidente del Gobiernu, mientres la rexencia de Baldomero Espartero, ente otros cargos, pa finalmente morrer en Madrid, el 30 de payares de 1876. Atropó una gran fortuna, pos foi unu de los mayores accionistas del Bancu d'España, atropando tierres y propiedaes inmobiliaries, tantu n'Estremadura como en Madrid. Los sos descendientes siguieron los sos pasos políticos, aportando a eleváu'l so títulu nobiliariu a Grande d'España por Alfonsu XIII.
Monumentos
[editar | editar la fonte]
Ilesia parroquial católica so la advocación de La Purísima Concepción, na archidiócesis de Mérida-Badayoz.[4] El templu parroquial ye la construcción más destacada del llugar. Foi empezada nel sieglu XIV, rehecha nel XVI y concluyida nel XVIII. Unes llábanes empotraes nos contrafuertes del ábside indiquen qu'esa parte del edificiu realizar ente 1572 y 1576, siendo'l so mayordomu, Juan Garías, alcalde de la Villa. Anque carente de monumentalidad esterior, la obra integrar colos espacios y construcciones axacentes aniciando una realidá ambiental d'acusáu valor. Al interior destaca la cabecera, con bóveda de crucería cubierta de llamatives pintures decoratives, y retablu mayor barrocu de bona talla.
Pela rodiada, nuna formosa paraxa, asítiase la ermita de San Benitu, interesante realización del sieglu XVIII, que respuende a la típica construcción de les ermites camperas so estremeñes. Tien una cúpula que la so apertura resolver asitiando texas en posición invertida. La fachada frontera presenta una portada clasicista con una espadaña coronando'l hastial. Afortunadamente, foi restaurada en 2009, creando un nuevu espaciu cultural pa la llocalidá. Per otra parte, la ermita de Santa Bárbara atópase emplazada sobre una collada en direición a Villanueva del Fresno. Anque de presencia modesta, resulta d'acusáu plasticismo, y perbién integráu tamién nel paisaxe.
Na arquiteutura civil la edificación más notable ye l'antigua casa palaciu del Marqués de Valdeterrazo. Na zona baxa del ámbitu del pozu Gordu abonden los rincones pintorescos ente los que destaca'l mesmu pozu. Elementu de valor etnográficu singular por tratase del únicu, quiciabes, de la so especie, que se caltién na rexón, como amuesa d'una instalación qu'en nengún llugar llegó a faltar, ye la Corrolada del Conceyu. Consiste nuna somera corralada con tendeyones destináu a guardar ganáu.
Cerca del ríu Ardila, hai una zona onde podemos atopar antiguos Molinos Fariñeros de distinta tipoloxía, llamando l'atención sobremanera los d'estructura circular.
Gastronomía
[editar | editar la fonte]Costume bien enraigonada y tradicional ye la realización la matanza del gochu estremeña, que se realiza en cada casa y de manera particular, ellaborando numberosos productos derivaos del gochu ibéricu de la manera más casera, namái con condimentos naturales. Na gastronomía de la llocalidá, nun falten por tanto ricos embutíos, y otros platos ellaboraos a base de gochu ibéricu. Tamién son platos frecuentes na mesa'l gazpachos, migues y caldereta.
Ente los duces típicos destaquen los prestines, roscos de vinu, perrunillas y flores, principalmente.
Fiestes
[editar | editar la fonte]- Los Mayos (1 de mayu). Como fiesta representativa pola llegada de la primavera, el día 1 de mayu de madrugada, los neños cuelguen de puertes y ventanes de les cases de la población yerbes y ramajos que torguen a los que s'atopen dientro de les cases abrir al esterior.
- San Isidro Llabrador (15 de mayu). Como ye tradición tamién n'otres llocalidaes, esti día celebra una Romería campera; el Patrón ye lleváu en procesión hasta la finca "Les Navas", onde se celebra una misa nel so honor pa dempués esfrutar la xornada de campu. A la fin del día, tola xente vuelve dexando al Santu na finca; trescurríos unos díes, el santu ye treslladáu de vuelta al pueblu a costazos de muyeres voluntaries.
- Fiesta del emigrante (primer quincena d'agostu). Ye una fiesta bien celebrada polos vecinos, entamándose distintos concursos, xuegos, carreres, etc. y les tradicionales verbenes que amenizan les fiestes pela nueche.
- El nuesu Señor de les Penes (13, 14 y 15 de setiembre). Fiestes Patronales. Estes fiestes son entamaes pola Hermandá del Cristu de les Penes. Nelles ufiértase, tantu a visitantes, como a los mesmos habitantes del conceyu, sangría o gazpachu y amás agasáyase a la banda de música qu'acompaña na procesión al Cristu, con café, duces y aguardiente. Amás, celébrase un pasacalles y pela nueche, la verbena popular.
- Lumbre de Navidá (nueche del 24 al 25 d'avientu). Trátase d'un costume ancestral que consiste n'encender una foguera na pequeña plaza qu'hai tres la ilesia. La lleña que s'utiliza pa esta foguera foi coyida polos mozos de les corrolades de los vecinos pela nueche. El día de Nuechebona pela mañana asitiábase na plaza y pela nueche encendíase hasta la hora de la Misa del Gallu.
Turismu
[editar | editar la fonte]- Asentamientu celta: data del 3500 e. C. data un asentamientu celta del cual caltiénense los denominaos "Lletreros de Nijata". Trátase de sepultures guerreres con numberosos grabaos en piedres que s'atoparon a cuatro quilómetros de la población. Son cuatro letreros. El primeru d'ellos, según dellos autores representa un escudu, un carru y trés figures humanes. El segundu paez representar cuatro figures humanes. El terceru, tamién contién figures humanes en distintes posiciones, unos sentaos, otros danzando, otros de pies destacando nestes figures los sos atributos sexuales. El lletreru númberu cuatro escarez de descripción.
- Dólmen funerariu: en Valencia del Mombuey denominar la "Piedra Pinchá" y trátase d'un dólmen funerariu cercanu al marxe del ríu Ardila.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Cervantes Virtual [1]
- ↑ Conceyu Códigu INE -06-140 [2]
- ↑ Archidiócesis de Mérida-Badayoz - Llistáu de Parroquies «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 15 de marzu de 2012. Consultáu'l 7 d'avientu de 2010.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Valencia del Mombuey.
Datos: Q1658582