Eridanus

El Erídano; Eridanus
	; Carta celeste de la constelación del Erídano na qu'apaecen les sos principales estrelles.
Nomenclatura
Nome; n'asturianu	El Erídano
Nome; en llatín	Eridanus
Xenitivu	Eridani
Abreviatura	Eri
Descripción
Introducida por	Conocida dende l'Antigüedá
Superficie	1137,9 graos cuadraos; 2,758 % (posición 6)
Ascensión; reuta	Ente 1 h 24,82 m; y 5 h 11,22 m
Declinación	Ente -57,92° y -0,40°
Visibilidá	Completa:; Ente 89° S y 32° N; Parcial:; Ente 32° N y 90° N
Númberu; d'estrelles	194 (mv < 6,5)
Estrella; más brillante	Achernar (mv 0,47)
Oxetos; Messier	Nengunu
Oxetos NGC	338
Oxetos; Caldwell	Nengunu
Lluvies; de meteoros	Eta Eridánidas
Constelaciones; colindantes	10 constelaciones Caelum; Cetus; Fornax; Horologium; Hydrus; Lepus; Orion; Phoenix; Taurus; Tucana ;
Meyor mes pa ver la constelación; Hora llocal: 21:00
Mes	Avientu
	[editar datos en Wikidata]

Eridanus ye la sesta constelación más grande de les 88 constelaciones modernes. Tamién ye una de les 48 constelaciones de Ptolomeo.

Descripción

Nel so estremu austral ta la estrella de primer magnitú Achernar (α Eri). Achernar ye una estrella bien peculiar porque ye una de les estrelles más planes conocíes. Les observaciones indiquen que'l so radiu ye cuasi 50% más llargu nel ecuador que nos polos. Esto debe a que la estrella rota a gran velocidá.

Otra estrella bien conocida en Eridanus ye Épsilon Eridani, que se fixo popular na ciencia ficción porque ta relativamente cerca y ye relativamente paecida al Sol. Tamién se sabe que tien siquier un planeta (ver planeta estrasolar), que ye un xigante gaseosu, como Xúpiter.

Mitoloxía

Eridanus acomuñóse con dos mitos griegos, dambos derivaos de la forma de la constelación. Dacuando considerábase a Eridanus como un ríu que fluyía coles agües d'Acuariu; nesos casos Aquarius miraba a Eridanus (lo que riquía camudar d'ángulu y conexón de les estrelles d'Acuariu por que les sos agües fluyeren escontra Eridanus).

Eridanus rellacionábase sobremanera col mitu de Faetón, quien tomó'l carru volador de Helios (el Sol), pero nun tuvo la fuercia abondo pa controlalo, y foise en distintes direiciones. La resultancia ye que dacuando'l carru avérase enforma a la tierra, creando ermos y quemando la piel de los humanos (un mitu qu'esplica la piel de los etíopes). Zeus intervieno baltando a Faetón con un rayu. La constelación foi considerada orixinalmente como parte del camín trevesáu por Faetón; dempués foi considerada como'l ríu en que cayó: l'Erídano. Los mitógrafos antiguos aldericaben si tratar del ríu Po o del Nilu. Los exipcios identificaben la constelación col Nilu; los babilonios, col Éufrates.

Estrelles y Cielu Fondu

Oxetos de cielu fondu:

Estrelles con nome propiu:

(α Eri) 0,45 Achernar
< آخر النهر āxir an-nahr Fin del ríu

(67/β Eri) 2,78 Cursa [Kursa] o Dhalim

(34/γ Eri) 2,97 Zaurak [Zaurac, Zaurack]
< زورق bote zawraq

(23/δ Eri) 3,52 Xaronca
(18/ε Eri) 3,72 Epsilon Eridani– cercana; tien siquier un planeta (xigante de gas con un discu de polvu)
(13/ζ Eri) 4,80 Zibal
< ? L'avestruz

(3/η Eri) 3,89 Azha
(?) Deformación de Persa آشيانه āšiyāne El nial d'avestruz

(θ Eri) Encamar – doble 3.89, 4,35
< آخر النهر āxir an-nahr Fin del ríu [llamáu antes Achernar]

(ο Eri)
- (38/ο¹ Eri) 4,04 Beid
  < بيض baiđ̧ Güevos (d'avestruz)
- (40/ο² Eri) Keid [Kied] – triple 4.43, 9,5; nearby
  < ? al-qayd Los pulgos (del güevu)
(2/τ² Eri) 4,76 Angetenar [Al Anchat, Anchenet, Hinayat (al Nahr)]
عوجة النهر ^cawjat[o] an-nahr Encorvadura del ríu

(υ Eri)
- (52/υ¹ Eri) 4,49 Theemin [Beemin]
- (52/υ² Eri) 3,82 Beemin [Theemin]
(53/l Eri) 3,86 Sceptrum

Estrelles con designación Bayer:

ι Eri 4,11; κ Eri 4,24; 69/λ Eri 4,25; 57/μ Eri 4,01; 48/ν Eri 3,93; 42/ξ Eri 5,17; 26/π Eri 4,43; 8/ρ¹ Eri 5,75; 9/ρ² Eri 5,32; 10/ρ³ Eri 5,26; 1/τ¹ Eri 4,47; 11/τ³ Eri 4,08; 16/τ⁴ Eri 3,70; 19/τ⁵ Eri 4,26; 27/τ⁶ Eri 4,22; 28/τ⁷ Eri 5,24; 33/τ⁸ Eri 4,64; 36/τ⁹ Eri 4,62; 41/υ⁴ Eri 3,55; χ Eri 3,69; φ Eri 3,56; 65/ψ Eri 4,80; 61/ω Eri 4,36; 62/b Eri 5,50; 51/c Eri 5,22; 43/d Eri – doble 3.97, 5,85; 82/y Eri 4,26 – nearby; f Eri – doble 4.30, 4,73; g Eri 4,17; h Eri 4,59; i Eri 5,11; p Eri – doble 5.76, 5,76; q¹ Eri 5,52 – tien un planeta; q² Eri 5,04; s Eri 4,74; 17/v Eri 4,74; w Eri – doble 4.79, 6,14; y Eri 4,57; 39/A Eri 4,87

Estrelles con designación Flamsteed:

4 Eri 5,44; 5 Eri 5,56; 6 Eri 5,82; 7 Eri 6,11; 14 Eri 6,14; 15 Eri 4,86; 20 Eri 5,24; 21 Eri 5,97; 22 Eri 5,53; 24 Eri 5,24; 25 Eri 5,56; 30 Eri 5,48; 35 Eri 5,28; 37 Eri 5,44; 44 Eri 5,53; 45 Eri 4,91; 46 Eri 5,71; 47 Eri 5,20; 49 Eri 5,32; 54 Eri 4,32; 55 Eri 5,98; 55 Eri 6,70; 56 Eri 5,78; 58 Eri 5,49; 59 Eri 5,76; 60 Eri 5,03; 63 Eri 5,39; 66 Eri 5,12; 68 Eri 5,11

Otres notables estrelles:

EF Eri 14,5 - <17,5 – variable cataclísmica

Planetes

51 Eridani b, planeta similar a Xúpiter que orbita la estrella 51 Eridani

Referencies

Enllaces esternos

The Deep Photographic Guide to the Constellations: Eridanus.

Epsilon Eridani.

New 'Vulcan' Planet Tantalizes Astronomers.

Eratóstenes: Catasterismos (Καταστερισμοί).
- 37: Erídano (Ἠριδᾰνός; Eridănus): el ríu Erídano.
  - Testu llatín en Google Books; facsímil electrónicu.
    - Testu griegu n'Internet Archive; facsímil electrónicu.

Higino: Astronomía poética (Astronomica).
- 32: Erídano.
  - Testu inglés nel sitio Theoi; trad. de 1960 de Mary Grant.