Edward Norton
Edward Harrison Norton (18 d'agostu de 1969, Boston) ye un actor, guionista, productor y direutor de cine d'Estaos Xuníos.
Biografía
[editar | editar la fonte]Edward nació y creció en Columbia, Maryland, cerca de Baltimore. La so madre Lydia Robinson Rouse, profesora de llingua inglesa, morrió d'un tumor cerebral en 1997. El so padre, Edward Norton Sr. ye un conocíu abogáu. Tien dos hermanos menores, Molly y James.[5] El so güelu maternu foi'l famosu arquiteutu James Rouse (1914 - 1996).
Dende pequeñu Edward yá s'interesó pel mundu de l'actuación. Graduóse en 1987 en Wilde Lake High School y graduóse na carrera d'historia na Universidá de Yale (1991). Como afirmó nuna entrevista, escoyó esa carrera porque tamién podía sirvi-y de refuerzu nel mundu del cine.[6] N'estudiando en diverses escueles y pasar pol teatru neoyorquín (actuando pa la Signature Theatre Company), llogró un debú nel cine xunto a Richard Gere na película Primal Fear empobinada por Gregory Hoblit. Gracies a esta película ganó'l Globu d'Oru y foi nomáu al Óscar como meyor actor de repartu pola so interpretación, que finalmente s'otorgó a Cuba Gooding Jr.
A partir d'esti momentu, Edward Norton participó en delles películes, lo que lu llevó a ser una de les persones más reconocíes del mundu artísticu. Por American History X volvió ser nomáu al Óscar, entós na categoría de meyor intérprete masculín principal, que finalmente quedó en manes de Roberto Benigni.
Un añu dempués volvía a la pantalla, acompañáu de Brad Pitt y de la mano de David Fincher, cola película Fight Club, basada na novela homónima de Chuck Palahniuk y calificada polos espertos como una de les meyores películes de los 90.
Nel añu 2000 dirixó la película Keeping the Faith, protagonizada por Ben Stiller y Jenna Elfman na que tamién actúa. Onde a éstes na versión orixinal puede apreciase como fala en castellán. Antes de los creitos, Norton dio un curtiu homenaxe a la so madre, Robin Norton, por tener fe en tol mundu.
Tamién participó en películes como The Score, xunto a Robert De Niro; Smoochy, onde compartía una peculiar rivalidá con Robin Williams; un pequeñu papel en Frida cola so ex novia Salma Hayek y películes de más amplitú taquillera como Kingdom of Heaven, interpretando al rei Balduino o The Italian Job y arrodiáu d'un gran repartida. Más tarde atrevióse con una historia independiente 25th Hour de Spike Lee, onde'l so monólogu formaba una parte principal del guión y el cual convirtióse nuna de les actuaciones más queríes polos amantes del so cine.
Norton sigue cola so carrera cinematográfica y dempués d'estrenar películes como The Illusionist, xunto a Jessica Biel o The Painted Veil, basada na adautación de W. Somerset Maughan que co-protagonizó xunto a Naomi Watts.
Vuelve a la gran pantalla con una producción The Incredible Hulk, na que tamién participó como guionista a pesar de los desalcuerdos con Marvel. Edward Norton nun ta dispuestu pa protagonizar la tercer entrega de Hulk.
Norton creó apocayá Class 5 Films n'asociación col so hermanu Jim Norton, l'escritor Stuart Blumberg y el productor Bill Migliore. La división de llongures de Class 5 va producir películes al traviés d'un alcuerdu con Universal Pictures, y la división de documentales va producir películes sobre naturaleza y ciencia. La primer producción de documentales de Class 5 ye una película pa Outdoor Life Network, The Great Rivers Expedition. Class 5 ta coles mesmes collaborando cola Sea Studies Foundation na so multimillonaria serie pa National Geographic sobre'l sistema de les ciencies de la tierra, Strange Days on the Planet Earth, con Norton como presentador y narrador.
Norton apaeció na comedia de televisión ganadora del premiu Emmy Modern Family en 2010, como un miembru ficticiu de la banda real de los años 80 Spandau Ballet.
Vida privada
[editar | editar la fonte]Edward foi noviu de Courtney Love dende 1996 hasta 1999.[7] En 1999 tuvo una curtia rellación cola actriz Drew Barrymore. Ente l'añu 1999 y l'añu 2003 Edward caltuvo una rellación cola actriz mexicana Salma Hayek y, poro, tamién fala daqué d'español. En 2005 caltuvo una rellación cola actriz Evan Rachel Wood quién co-protagonizó xunto a él Down in the Valley.
Activismu social
[editar | editar la fonte]Edward Norton collaboró con tiempu y dineru pa distintes causes sociales: ente elles, la llucha por ameyorar el nivel de vida de coleutividaes afeutaes pola probeza. Ye miembru d'Enterprise Foundation, empresa ensin ánimu d'arriquecimientu dedicada a ameyorar y rehabilitar viviendes destinaes a families de clase baxa en distintes ciudaes del mundu.
Tamién ye conocida la so ayuda en temes rellacionaes col ecoloxismu y les enerxíes anovables, como'l programa "BP Solar Neighbors" que facilita paneles solares que dexen el llogru d'enerxía pa los llares menos favorecíos del este de Los Angeles.[8]
Apocayá foi designáu Embaxador de bona voluntá de les Naciones Xuníes pa la Biodiversidá.
Filmografía
[editar | editar la fonte]Actor
[editar | editar la fonte]| Añu | Película | Papel | Notes |
|---|---|---|---|
| 1996 | Primal Fear | Aaron Stampler | |
| 1996 | The People vs. Larry Flynt | Alan Isaacman | |
| 1996 | Everyone Says I Love You | Holden Spence | |
| 1998 | American History X | Derek Vinyard | |
| 1998 | Rounders | Lester 'Worm' Murphy | |
| 1999 | El club de la llucha | Narrador y protagonista | |
| 2000 | Más qu'amigos | Padre Brian Finn | Direutor, productor y guionista |
| 2000 | The Simpsons | Devon Bradley (voz) | Serie de TV (1 episodiu) |
| 2001 | The Score | Jack Teller | |
| 2002 | 25th Hour | Monty Brogan | Productor |
| 2002 | Smoochy | Sheldon Mopes / Smoochy el Rino | |
| 2002 | Frida | Nelson Rockefeller | Guionista |
| 2002 | Red Dragon | Will Graham | |
| 2003 | The Italian Job | Steve | |
| 2005 | Down in the Valley | Harlan | Productor |
| 2005 | Kingdom of Heaven | Rei Baldwin | |
| 2006 | The Painted Veil | Walter Fane | Productor |
| 2006 | L'Illusionniste | Eisenheim | |
| 2008 | Pride and Glory | Ray Tierney | |
| 2008 | The Incredible Hulk | Bruce Banner / Hulk | Guionista (non acreditáu)[9] |
| 2009 | Leaves of Grass | Bill Kincaid / Brady Kincaid | |
| 2009 | Increíble pero falsu | Policía | |
| 2009 | Modern Family | Izzy LaFontaine | Serie de TV (1 episodiu) |
| 2010 | Stone | Gerald 'Stone' Creeson | |
| 2012 | Moonrise Kingdom | Scout Master Ward | |
| 2012 | The Bourne Legacy | Eric Byer | Antagonista |
| 2014 | The Grand Budapest Hotel | Henckels | |
| 2014 | Birdman | Mike Shiner | |
| 2014 | Motherless Brooklyn | Lionel Essrog | Direutor, productor y guionista |
| 2016 | Sausage Party | Sammy Bagel Jr. (voz) |
Direutor
[editar | editar la fonte]Guionista
[editar | editar la fonte]- Motherless Brooklyn (2013)
- The Incredible Hulk (2008) [non acreditáu]
- Frida (2002)
- Más qu'amigos (2000)
Productor
[editar | editar la fonte]- Motherless Brooklyn (2013)
- Documental sobre Obama (2009)
- The Painted Veil (2006)
- Down in the Valley (2005)
- 25th Hour (2002) (Co-productor)
- Más qu'amigos (2000)
Narrador
[editar | editar la fonte]- Díes estraños nel planeta tierra (4 episodios)
- Bustin Down The Door (documental)
Creitos musicales
[editar | editar la fonte]- My Stepdad's Not Mean (He's Just Adjusting)
- Smoochy's Methadone Song
- Smoochy's Magic Jungle Theme
- The Cookie Chant
- Just You Just Me
- My Baby Just Cares for Me
- I'm Thru With Love
Premios y nominaciones
[editar | editar la fonte]| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1996 | Óscar al meyor actor de repartu | Primal Fear | Candidatu |
| 1998 | Óscar al meyor actor | American History X | Candidatu |
| 2014 | Óscar al meyor actor de repartu | Birdman | Nomáu |
| Añu | Premiu | Categoría | Resultáu | Película |
|---|---|---|---|---|
| 2006 | Independent Spirit Awards | Meyor actor secundariu | Nomáu | The Painted Veil |
| 2005 | Satellite Awards | Meyor Actor de repartu - Drama | Nomáu | Kingdom of Heaven |
| 2004 | Sant Jordi Awards | Meyor actor estranxeru | Ganador | 25th Hour |
| 2002 | Obie Award | Meyor funcionamientu por un actor nun off-Broadway play | Ganador | Burn This |
| 2000 | Satellite Awards | Meyor Actor - Comedia/Musical | Nomáu |rowspan="2" | Keeping the Faith |
| Street Film Festival, Milan | Meyor película | Ganador | ||
| MTV Movie Awards | Meyor llucha | Nomáu |rowspan="3" | Fight Club | |
| Online Film Critics Society Awards | Meyor actor | Nomáu | ||
| 2001 | Blockbuster Entertainment Awards | Meyor equipu d'aición (con Brad Pitt) | Nomáu | |
| 1998 | Satellite Awards | Meyor Actor - Drama | Ganador | American History X |
| Southeastern Film Critics Association Awards | Meyor actor | Ganador | ||
| Online Film Critics Society Awards | Meyor actor | Nomáu | ||
| Chlotrudis Awards | Meyor Actor | Nomáu | ||
| Chicago Film Critics Association Awards | Meyor actor | Nomáu | ||
| Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films | Meyor actor | Nomáu | ||
| 1997 | Southeastern Film Critics Association Awards | Meyor actor | Ganador | Primal Fear |
| Kansas City Film Critics Circle Awards | Meyor actor | Ganador | ||
| MTV Movie Awards | Best Villain | Nomáu | ||
| Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films | Meyor actor | Nomáu | ||
| BAFTA Awards | Meyor funcionamientu nun actor por papel principal | Nomáu | ||
| Golden Globes | Meyor funcionamientu nun actor por papel principal | Ganador | ||
| Chicago Film Critics Association Awards | Actor más prometedor | Ganador | Primal Fear, The People vs. Larry Flynt y Everyone Says I Love You | |
| Florida Film Critics Circle Awards | Meyor actor | Ganador | ||
| 1996 | Boston Society of Film Critics Awards | Meyor actor | Ganador | |
| Los Angeles Film Critics Association Awards | Meyor actor | Ganador | ||
| National Board of Review | Meyor actor | Ganador | Everyone Says I Love You | |
| Society of Texas Film Critics Awards | Meyor actor | Ganador | Primal Fear y The People vs. Larry Flynt |
Salariu
[editar | editar la fonte]- The Italian Job (2003): $8,000,000
- 25th Hour (2002): $500,000
- Red Dragon (2002): $8,000,000
- Smoochy (2002): $8,000,000
- The Score (2001): $6,500,000
- Primal Fear (1996): $50,000
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 11 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 26 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Identificador CONOR.SI: 20036707. Afirmao en: CONOR.SI.
- ↑ URL de la referencia: https://www.beliefnet.com/celebrity-faith-database/n/edward-norton.aspx.
- ↑ «Edward Norton Biography». Yahoo!. Consultáu'l 5 de xunetu de 2008.
- ↑ «Entrevista a Edward Norton». Woman. 2007. Archivado del original el 2008-04-10. https://web.archive.org/web/20080410083237/http://www.woman.es/PersonajesWoman/Edward-Norton-01-2007-25911.html. Consultáu'l 2015-10-21.
- ↑ «Courtney Love: Edward Norton saved my life». IMDB.com (29 de payares de 2001). Consultáu'l 1 de febreru de 2012.
- ↑ BP Solar Neighbors Archiváu 2006-10-29 en Wayback Machine na revista Tunza.
- ↑ http://operacionmandril.wordpress.com/2008/06/05/edward-norton-non-recibira-credito-por-escribir-the-incredible-hulk/#more-1159%201
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Edward Norton na Internet Movie Database (n'inglés)
- Entrevista de Larry Flint a Edward Norton Archiváu 2010-08-29 en Wayback Machine (n'inglés)
Datos: Q125904
Multimedia: Edward Norton