Raiders of the Lost Empire
Raiders of the Lost Empire
South Africa's 'English' identity | |
|---|---|
| |
| Skrywer | Dan Roodt |
| Land | Suid-Afrika |
| Taal | Engels |
| Genre | Satire |
| Uitgewer | PRAAG |
| Uitgegee | 25 Augustus 2014 |
| Bladsye | 76 |
| ISBN | 978-1-920128-17-3 |
Raiders of the Lost Empire: South Africa's 'English' identity is 'n satiriese essay geskryf deur Dan Roodt. Daarin kritiseer hy die ersatzhouding waarmee die Suid-Afrikaanse Engelse [en diegene wat hul lyf Engels probeer hou] steeds, selfs ná die Republiekwording in 1961 en die eerste verkiesing met universele stemreg in 1994, 'n soort Anglomaniese utopie najaag.
Inhoud
[wysig | wysig bron]
Raiders of the Lost Empire is gebou op vier standpunte.
1. Roodt beskou die Afrikaner as die enigste egte groot Europese groep wat werklik, soos die Amerikaners, hul eie kultuur aangepas het by die omgewing. Dit word nie as ersatz beskou om met velskoene rond te loop en die landelike kultuur met die hogere kultuur van die wêreldliteratuur, klassieke musiek en Europese intellektualisme te bestuif nie. Daarteenoor het die Britse immigrante eerder van Afrika 'n verlengingstuk van die Britse Ryk probeer maak. Ook die ander immigrante, maar selfs die Afrikane, wat die Engelse mode slaafs navolg, doen ook mee aan hierdie Engelse droom. Roodt dryf veral die spot met die Imperiale argitektuur, soos die grou en donker herehuise van die Randhere in Parktown, Johannesburg, wat heeltemal onprakties en uit koers is met die sonnige klimaat van Suid-Afrika. Ook ander boustyle en kultuurgoed word heel onoorspronklik en selfs postmodern uit ander lande gekopieer, wat afwyk van die Kaaps-Hollandse Styl en modernisme wat pasgemaak is by die omgewing. Andersins word 'n eksotiese/toeristiese Out of Africa-dampkring geskep; sodat die inwoners as die "temmers" of "baronne" van, of "safaribesoekers" aan 'n ongetemde landskap daar uitsien.
2. Dit is nie alleen die weiering met opset van die Britsgesindes om by die Afrika-omgewing aan te pas wat Roodt die harnas injaag nie, maar ook die skynheiligheid wat kultuurimperialisme betref. Aan die een kant word diversiteit as 'n Reënboognasie gevier; in dieselfde asem word diversiteit ondermyn en selfs die idee van die Britse Ryk verder bevorder. So is dit aan die een kant in die media 'polities inkorrek' of selfs 'rassisties' om te wil onderskei tussen kulture, aangesien almal mense is. Terselfdertyd voer die Suid-Afrikaanse swart politici, en selfs Robert Mugabe, 'n eenvormige lewenskultuur soortgelyk aan die Engelse lords van ouds, die einste voormalige onderdrukkers, terwyl advertensies steeds met dieselfde Imperiale Baas-en-Klaas-houding produkte adverteer, selfs al is die rolle net omgeruil. Hierdie swartes wat hul lyf Engels probeer hou, doop Roodt "Afrosaksers". Waar die Imperialistiese uitbeelding ophou, word enigiets wat nie by die globale Anglosentriese lewensbeskouing inpas nie, met meerderwaardigheid beskou as minderwaardig. Dit sluit taal en kultuur in. Enige teenkanting hiervan word deur die hoofstroommedia stilgemaak. Engels word dan gereeld voorgehou as die toekoms, vooruitgang, ruimdenkendheid, toegang tot die wêreld en geldmaak. Gevolglik word die gehegtheid aan 'n eie taal en kultuur wat nie buitekant Suid-Afrika bekend is nie bevraagteken, hoewel hierdie strenge ekonomiese rasionaliste dikwels nie die begrippe 'lojaliteit' en 'opoffering' in ag neem nie.
3. Dit is juis hierdie geforseerde kultuurimperialisme wat onstabiliteit in 'n land meebring. Spanning word geskep wanneer Afrikane byvoorbeeld van hul tradisies ontwortel en gestroop word om eensklaps met 'n verstedelikte, oppervlakkige en materialistiese ersatzkultuur lite vervang te word. Sulke spanning weens identiteitsverlies lei tot verhoogde misdaad en geweld, die toename van dwelmmisbruik, asook algehele dekadensie.
4. Dit wil vir Roodt voorkom of daar 'n doelbewuste wegbeweeg is van enigiets wat net op Afrikanernasionalisme ruik of selfs dateer, al is baie van die stelsels nog doeltreffend. Die 'Suid-Afrika van die toekoms' moet klaarblyklik die absolute teenbeeld van enige stelsel of waarde tydens die Apartheidsjare wees, selfs al stort die infrastruktuur ook in duie. Die Afrikanernasionalis het Marxisme en Leninisme bekamp; nou word dieselfde in-Europa-doodverklaarde-Sowjetisme openlik in Suid-Afrika as 'n anachronisme herleef. Vir Roodt is die saak klinkklaar: Hoe sleg die Suid-Afrika van die toekoms ook al onder die Nuwe Bewind mag lyk, maak nie regtig saak nie, jukstaponerend vertoon Brittanje steeds as die model- en Moederland, soos dit onder die eertydse Britse Bewind ook was.
Agtergrond
[wysig | wysig bron]Die titel is ontleen aan die rolprent Raiders of the Lost Ark deur Steven Spielberg, aldus Roodt: "Dis vir my 'n ewe belaglike en vergesogte verhaal as dié van die nuwe Suid-Afrika, met dié verskil dat syne fiksie is en ons s'n 'n aaklige werklikheid."[1]
Roodt wil veral benadruk hoe "kitsch en kunsmatig ons hele werklikheid is", veral omdat die Suid-Afrikaanse Engelssprekendes en "veral die Johannesburgse elite aan die universiteite en die media" alles wat oorsee is klakkeloos naboots. Ook die "herlewing van die SAP-stroming binne Afrikanergeledere wat daardie bewondering vir Engeland het". 'n Suid-Afrikaanse kultuur word eweneens kunsmatig gekweek deur die maatskappye wat die grootste reklameveldtogte voer (soos SABMiller).[1]
Roodt glo egter nie die Engelssprekendes sal aan die boek aanstoot neem nie, aangesien hy niks oor die Jode of Engelse sê wat hulle nie self sê nie. Hy glo egter die geweld in Suid-Afrika spruit nie uit 'n wit-en-swart-konflik nie, maar uit die Engelse identiteitskrisis; dit is die Engelssprekendes wat die Afrikaner en Apartheid (wat onlosmaaklik met mekaar verbind word) daarvoor kwalik neem dat Suid-Afrika nié Engeland is nie, en dat swartes nié Engelse is nie.[1]
Roodt skryf die boek in Engels om 'n groter leserspublikum te bereik, veral in die Verenigde State van Amerika, die Verenigde Koninkryk en Swede.[1]
Sien ook
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "Praag. 2014. Onderhoud met Dan Roodt oor 'Raiders of the Lost Empire', 25 Augustus". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2019. Besoek op 18 Augustus 2019.